Kentsel alanlarda doğal kanallardan kaynaklanan taşkınların analizi ve risk haritasının oluşturulması: Malatya ili örneği

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 8, 968 - 976, 31.12.2019

Selami Kılıç , Özgür Özdemir , Mahmut Fırat

Öz

Bu çalışmada, kentsel alandan geçen dere için taşkın simülasyon analizi gerçekleştirilmiş ve taşkın sularının yayılım haritası oluşturulmuştur. Bunun için Malatya il merkezinde yer alan Horata deresi uygulama alanı olarak seçilmiştir. Çalışma alanında toplamda dört adet dere yer almakta olup bunlar için geçmişte gözlenen taşkın olayları incelenmiş ve sebep olan faktörler değerlendirilmiştir. Uygulama alanında dere için 50, 100 ve 500 yıllık yinelenme süreleri için taşkın hidrografları elde edilmiştir. Taşkın simülasyonu için Infoworks ICM yazılımı kullanılmış ve farklı yinelenme süreleri için taşkın analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda her bir durum için taşkın yayılım haritaları oluşturulmuş ve etkilenen bölgeler belirlenmiştir. Özellikle 500 yıllık yinelenme süresi için dere kesitlerinin yetersiz kaldığı ve yerleşim bölgelerinin olumsuz etkileneceği gözlenmiştir. Bu sonuçlara göre, özellikle doğal akışın bozulduğu, kesitin köprü amaçlı daraltıldığı ve menderes oluşan bölgelerde kesitin yetersiz kaldığı, taşkın riskinin daha fazla olduğu, bu bölgelerin taşkın sularından daha fazla etkilendiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel alan, Şehir taşkınları, Taşkın simülasyonu, Taşkın risk haritası

Analysis of floods from natural channels in urban areas and creation of risk map: Malatya province case

Öz

In this study, flood simulation analysis was carried out for the natural channels in the urban area and a risk map of flood waters was formed. For this purpose, Horata channel in Malatya city center was selected as the application area where there are a total of four streams, which have the flood risk potential. The flood events observed in the past were investigated and the factors that cause it were evaluated. Flood hydrographs were obtained for 50, 100 and 500 year return periods for the Horata channel. Info-works ICM was used for flood simulation and flood analysis was performed for different recurrence periods. It was observed that stream sections were inadequate and settlement areas would be adversely affected especially for the return period of 500 years. As a result, flood propagation maps were created for each case and the affected areas were determined. According to the results of these analyzes, the regions where the risk of floods are high can be listed as follows, especially where the natural flow is disturbed, the section is constricted for bridging, the areas where meandering are formed, regions where the section is insufficient.

Anahtar Kelimeler

Urban areas, Urban floods, Flood simulation, Flood risk map

Kaynakça

• Kılıç S, Özdemir Ö, Fırat M. “Kentsel Alanlarda Yağmursuyu Drenaj Sistemlerinde Taşkın Riski Oluşturan Faktörler: Malatya İli Örneği”. Uluslararası Su ve Çevre Kongresi, SUCEV2018, Bursa, Türkiye, 22-24 Mart 2018.
• Gogate NG, Kalbar PP, Raval PM. “Assessment of stormwater management options in urban contexts using Multiple Attribute Decision-Making”. Journal of Cleaner Production, 142, 2046-2059, 2016.
• Benzerra A, Cherrared M, Chocat B, Cherqui F, Zekiouk T. “Decision support for sustainable urban drainage system management: A case study of Jijel, Algeria”. Journal of Environmental Management, 30, 46-53, 2012.
• Caradot N, Granger D, Chapgier J, Cherqui F, Chocat B. “Urban flood risk assessment using sewerflooding databases”. Water Science and Technology, 64, 832-840, 2011.
• Ebrahimian A, Ardeshir A, Rad IZ, Ghodsypour SH. “Urban stormwater construction method selection using a hybrid multi-criteria approach”. Automation in Consruction, 58, 118-128. 2014.
• Hlodversdottir AO, Bjornsson B, Andradottir HO, Eliasson J, Crochet P. “Assessment offlood hazard in a combined sewer system in Reykjavik city centre”. Water Science and Technology, 1, 1471-1477, 2015.
• Ravagnani F, Pellegrinelli A, Franchini M. “Estimation of Urban İmpervious Fraction from Satellite İmages and İts İmpact on Peak Discharge Enterin a Strom Sewer System”. Water Resources Management, 23, 1893-1915, 2008.
• Fernandez DS, Lutz MA. “Urban flood hazard zoning in Tucuman Province, Argentina, using GIS and multicriteria decision analysis”. Engineering Geology, 111, 1-4, 2009.
• Tingsanchali T. “Urban flood disaster management”. Procedia Engineering, 32, 25-37, 2011.
• Salehi E, Rafii Y, Behtash MRF, Aghababai MT. “Urban Flood Hazard Zonation Using GIS and Fuzzy-AHP Analysis (Case study: Tehran city)”. Journal of Environmental Studies, 39, 40-42, 2018.
• Ahmad SS, Simonovic SP. “Spatial and temporal analysis of urban flood risk assessment”. Urban Water Journal, 10(1), 26-49, 2013.
• Ouma YO, Tateishi R. “urban flood vulnerability and risk mapping using ıntegrated multi-parametric AHP and GIS: methodological overview and case study assessment”. Water, 6, 1515-1545, 2014.
• Curebal I, Efe R, Ozdemir H, Soykan A, Sönmez S. “GIS-based approach for flood analysis: case study of Keçidere flash flood event (Turkey)”. Geocarto Internetional, 31(4), 355-366, 2015.
• Radmehr A, Aragninejad S. “Developing strategies forurban flood management of tehran city using SMCDM and ANN”. Journal of Computing in Civil Engineering, 28, 05014006-1, 2014.
• Nigussie TA, Altunkaynak A. “Assessing the hydrological response of ayamama watershed from urbanization predicted under various landuse policy scenarios”. Water Resources Management, 30(10), 3427-3441, 2016.
• Zhu Z, Chen Z, Chen X, He P. “Approach for evaluating inundation risks in urban drainage systems”. Science of the Total Environment, 553, 1-12, 2015.
• Kılıç S. Kentsel Alanlarda Drenaj Sistemlerinde Risk Bölgelerinin Belirlenmesi: Malatya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya, Türkiye, 2018.
• MASKİ. Malatya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (MASKİ) Genel Müdürlüğü İçmesuyu Daire Başkanlığı, İçme Suyu Master Plan Raporu. 2017.