Determination of Republic of Turkey Citizens’ Attitudes Towards Immigrants: A Scale Development Study

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 131 - 148, 30.06.2025

Yılmaz Günel , Murat Güzeldal

https://doi.org/10.47097/piar.1682033

Abstract

The main objective of this research is to develop a valid and reliable scale to measure the attitudes of citizens of the Republic of Turkey towards refugees. The developed scale aims to evaluate individuals' perceptions, emotional reactions, and behavioral tendencies regarding refugees in a multidimensional manner. The research population consists of citizens of the Republic of Turkey aged 18 and over. In the study, convenience sampling, a non-probability sampling method, was preferred, and 272 participants were reached through an online survey. The scale development process was carried out in accordance with a comprehensive literature review and expert opinions; the obtained data were analyzed using SPSS and AMOS programs. As a result of the exploratory factor analysis, it was determined that the scale consists of three factors (tendency not to share the same environment, concern about the increase in refugees, and positive attitude). This structure has been tested and verified through confirmatory factor analysis. Additionally, the Cronbach's alpha coefficients indicate that the scale has high internal consistency. Based on the obtained findings, it has been concluded that the developed scale is a reliable and valid tool for measuring citizens' attitudes towards refugees. It is recommended that the scale be tested on different samples to evaluate the effects of cultural and social variables.

Keywords

Attitudes Towards Refugees, Scale Development, Construct Validity, Internal Consistency

Ethical Statement

Attention was paid to research and publication ethics in all stages of the research. The research was approved by the Sivas Cumhuriyet University Social Sciences Scientific Research Proposal Ethics Evaluation Board with the decision number 19 and number 539963 dated 07.03.2025.

Supporting Institution

The study did not receive support from any institution or organization.

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Mültecilere Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının mültecilere yönelik tutumlarını ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Geliştirilen ölçek, bireylerin mültecilerle ilgili algılarını, duygusal tepkilerini ve davranış eğilimlerini çok boyutlu olarak değerlendirmeyi hedeflemektedir. Araştırma evrenini 18 yaş ve üzeri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları oluşturmaktadır. Çalışmada, tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme tercih edilmiş ve 272 katılımcıya çevrimiçi anket yoluyla ulaşılmıştır. Ölçek geliştirme süreci, kapsamlı bir literatür taraması ve uzman görüşleri doğrultusunda yürütülmüş; elde edilen veriler SPSS ve AMOS programlarıyla analiz edilmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin üç faktörden (aynı ortamı paylaşmama eğilimi, mültecilerin artışına yönelik endişe ve olumlu tutum) oluştuğu belirlenmiştir. Bu yapı, doğrulayıcı faktör analiziyle test edilmiş ve doğrulanmıştır. Ayrıca, Cronbach alfa katsayıları ölçeğin iç tutarlılığının yüksek olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, geliştirilen ölçeğin vatandaşların mültecilere yönelik tutumlarını ölçmede güvenilir ve geçerli bir araç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğin farklı örneklemler üzerinde test edilmesi, kültürel ve sosyal değişkenlerin etkilerinin değerlendirilmesi önerilmektedir.

Keywords

Mültecilere Yönelik Tutumlar, Ölçek Geliştirme, Yapı Geçerliliği, İç Tutarlılık

Ethical Statement

Araştırmanın tüm safhalarında araştırma ve yayın etiğine özen gösterilmiştir. Araştırmada, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Bilimsel Araştırma Önerisi Etik Değerlendirme Kurulu tarafından 07.03.2025 tarihli 539963 sayılı ve 19 karar no’lu etik kurul uygunluğuna ilişkin onay alınmıştır.

Supporting Institution

Çalışmada herhangi bir kurum ya da kuruluştan destek alınmamıştır.

References

• Bansak, K., Hainmueller, J., & Hangartner, D. (2016). How economic, humanitarian, and religious concerns shape European attitudes toward asylum seekers. Science, 354(6309), 217–222. https://doi.org/10.1126/science.aag2147
• Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46(1), 5–34. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x
• Blalock, H. M. (1967). Toward a theory of minority-group relations. Wiley.
• Bogardus, E. S. (1925). Social distance and its origins. Journal of Applied Sociology, 9(1), 35–46.
• Bonacich, E. (1972). A theory of ethnic antagonism: The split labor market. American Sociological Review, 37(5), 547–559.
• Branton, R. P., & Dunaway, J. (2009). Slanted newspaper coverage of immigration: The importance of economics and geography. Policy Studies Journal, 37(2), 257–273. https://doi.org/10.1111/j.1541-0072.2009.00319.x
• Brenner, J., & Fertig, M. (2006). Identifying the determinants of attitudes towards immigrants – A structural cross-country analysis (RWI Discussion Papers No. 47). Rheinisch-Westfälisches Institut für Wirtschaftsforschung (RWI). https://www.econstor.eu/bitstream/10419/30184/1/518892381.pdf
• Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for Windows: A guide for social scientists. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203471548
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K. ve Bahadır, S. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• DeVellis, R. F. (2017). Scale development: Theory and applications (4th ed.). SAGE Publications.
• DeVellis, R. F. (2021). Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar (T. Totan, Çev., 3. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Esses, V. M., Brochu, P. M., & Dickson, K. R. (2012). Economic costs, economic benefits, and attitudes toward immigrants and immigration. Analyses of Social Issues and Public Policy, 12(1), 133–137. https://doi.org/10.1111/j.1530-2415.2011.01266.x
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Günay, G., Ersoy, A. F., Boylu, A. A. ve Kılıç, C. (2019). Göçmenlere yönelik olumsuz tutum ölçeğinin Türkçe geçerlilik güvenirliği. Third Sector Social Economic Review, 54(4), 1827–1843. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.12.1262
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (4. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2005). Multivariate data analysis (6th ed.). Pearson Education.
• Heath, A. F., & Richards, L. (2019). Contested boundaries: Consensus and dissensus in European attitudes to immigration. Journal of Ethnic and Migration Studies, 46(3), 489–511. https://doi.org/10.1080/1369183X.2018.1550146
• Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagöz, Y. ve Bardakçı, S. (2020). Bilimsel araştırmalarda kullanılan ölçme araçları ve ölçek geliştirme. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagöz, Y. ve Karaşin, Y. (2024). Sağlık çalışanlarının göçmenlere yönelik tutumlarının belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 16(30), 88–98. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1434057
• Karaşin, Y. ve Karagöz, Y. (2023). Hekim beyin göçünü etkileyen faktörlerin ölçek geliştirme yoluyla belirlenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(4), 1083–1096. https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1351743
• Karaşin, Y. ve Öztırak, M. (2023). Sessiz istifa tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 1443–1460. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1311522
• Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri (1. baskı). Akademisyen Yayınevi.
• Kayhan, R. F., Bardakçı, S. ve Caz, Ç. (2020). Türk futbolunda video yardımcı hakem (VAR) uygulamasına yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 571–596. https://doi.org/10.26466/opus.673635
• Keleş, Y., Aral, N. ve Büyükgöze, H. (2016). Türk gençlerinin Suriyeli sığınmacılara yönelik tutumları. Göç Dergisi, 3(1), 55–78. https://doi.org/10.33182/goc.v3i1.298.
• Kline, P. (2016). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation (2nd ed.). SAGE Publications.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563–575. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1975.tb01393.x
• Malhotra, N. K. (2010). Marketing research: An applied orientation (6th ed.). Pearson.
• Martinez-Brawley, E. E., & Gualda, E. (2009). Portraying immigrants to the public: Mexican workers in the USA and African workers in Spain, is there a role for social work? International Social Work, 52(3), 299–312. https://doi.org/10.1177/0020872809102316
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları (2. baskı). Detay Yayıncılık.
• Netemeyer, R. G., Bearden, W. O., & Sharma, S. (2003). Scaling procedures: Issues and applications. Sage Publications.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme: Yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Kitapevi.
• Özüdoğru, H. Y., Kan, A., Yaman, E. ve Uslu, L. (2018). Yerel halkın Suriyelilere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40/2), 115–140.
• Pettigrew, T. F., & Tropp, L. R. (2006). A meta-analytic test of intergroup contact theory. Journal of Personality and Social Psychology, 90(5), 751–783. https://doi.org/10.1037/0022-3514.90.5.751
• Pittinsky, T. L., Rosenthal, S. A., & Montoya, R. M. (2011). Measuring positive attitudes toward outgroups: Development and validation of the Allophilia Scale. In L. R. Tropp & R. K. Mallett (Eds.), Moving beyond prejudice reduction: Pathways to positive intergroup relations (pp. 41–60). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/12319-003
• Schweitzer, R. D., Perkoulidis, S., Krome, S., Ludlow, C., & Ryan, M. (2005). Cultural distance and immigrant perception. International Journal of Intercultural Relations, 29(3), 309–322. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2005.05.001
• Seçer, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. baskı). Anı Yayıncılık.
• Segovia, F., & Defever, R. (2010). The polls–Trends: American public opinion on immigrants and immigration policy. Public Opinion Quarterly, 74(2), 375–394. https://doi.org/10.1093/poq/nfq007
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4. baskı). Nobel Basım Yayın.
• UNHCR. (2023). Global trends: Forced displacement in 2022. United Nations High Commissioner for Refugees. https://www.unhcr.org
• Verkuyten, M. (2021). Public attitudes towards migrants: Understanding cross-national and individual differences. World Psychiatry, 20(1), 132–133. https://doi.org/10.1002/wps.20819