Barajların
ekonomik ömrü, havzasından gelen sediment yüküne göre belirlenmektedir. Baraj
ömrünü sonlandıran en büyük faktör, akarsu tarafından taşınan katı maddelerin
(sediment, rüsubat, çökelti maddesi) baraj rezervuarının ölü hacmini doldurmasıdır.
Bu çalışmada, Yeşilırmak Havzası Abdal akarsuyu üzerine inşa edilmiş Çakmak
Barajındaki sediment birikimi incelenmiştir. Baraj rezervuarının 1988 ve 2014
yıllarına ait batimetrik haritalarından yararlanılarak NetCad 7.6 programı ile
belirli aralıklarla boykesitler alınmış ve taban profilleri çizilmiştir.
Çizilen rezervuar taban profillerinden sediment etkisiyle oluşan kot farkları
tespit edilmiştir. Ayrıca, kot-alan-hacim yöntemi kullanılarak, 26 yıllık
süreçte rezervuar ölü, aktif ve toplam hacminde yer alan suyun hacimsel ve
alansal oluşan kaybı hesaplanmıştır. Sonuç olarak, baraj hacminin sediment ile
dolan hacmi elde edilmiştir. Elde edilen bulgulardan, sediment birikimi
nedeniyle rezervuar tabanında 10 metreye kadar yükselmeler meydana geldiği
görülmüştür. Barajın faydalı ömrünü belirleyen ölü hacminin yaklaşık olarak
%30’unun sediment ile dolduğu belirlenmiştir.
The economic life of the dams is determined by the
sediment load from their own basin. The most important factor terminating the
life of the dam is filling of dead volume of the reservoir by solid materials
(sediment, sedimentation, deposit material)
carried by the river. In this study, sediment deposition in Çakmak Dam
built on Abdal stream of Yeşilırmak Basin was investigated. Using the
bathymetric maps of the dam reservoir belonging to 1988 and 2014 years, the
bottom profiles and cross-sections at regular intervals were drawn by using
NetCad 7.6 program. The elevation differences occurred by sediment loads were
determined from drawing bottom profiles. In addition, using the
elevation-area-volume method, the volumetric and areal losses of water in
reservoir dead, active and total volume for 26 years were calculated. As a
result, the volume of the dam was filled with the sediment. From the results,
it has been observed that up to 10 meters of elevation occurs on the bottom of
the reservoir due to sediment deposition.
Approximately 30% of the dead volume determining the useful life of the
dam was filled with sediment.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Engineering |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | September 1, 2019 |
Submission Date | June 11, 2018 |
Published in Issue | Year 2019 |
Bu eser Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.