İDARENİN DOĞAL AFETLER NETİCESİNDE MEYDANA GELEN ZARARLARDAN SORUMLULUĞU

Year 2018, , 330 - 343, 30.07.2018

Esin Gürsel

https://doi.org/10.33723/rs.430617

Cited By: 4

Abstract

Türkiye coğrafi konumu (jeolojik ve topoğrafik yapısı) ve
iklim özellikleriyle tipik bir afet ülkesidir. Eski çağlardan bu yana deprem
başta olmak üzere heyelan, sel, kaya ve çığ düşmesi gibi sık yaşanan doğal
afetler can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır. İdare afet öncesinde afetten
doğacak zararı önlemeye yönelik gerekli tedbirleri almak ile yükümlüdür. Ancak
idarenin afetzedelere yardım yapılması, barınak sağlanması, sağlık hizmetleri
verilmesi gibi afet sonrasına ilişkin görevleri de bulunmaktadır. Afet öncesi
ve sonrasına yönelik hizmetlerin “hiç işlememesi”, “geç işlemesi” ya da “kötü
işlemesi” halinde idarenin kusurlu sorumluluğu doğmakta ve idare ortaya çıkan
zararı tazminle yükümlü olmaktadır.

Bu makalede ilk
olarak “afet” kavramı açıklanmıştır. Takiben, afetin hukuki niteliği
belirlenmeye çalışılmış, afet ile idarenin sorumluluğu arasındaki ilişkiye yer
verilmiştir. AİHM’nin “Öneryıldız v. Türkiye”, “Budayeva ve diğerleri v.
Rusya”, “Kolyadenko ve diğerleri v. Rusya” kararları ışığında doğal afetler
neticesinde meydana gelen zararlardan idarenin sorumluluğunun sınırları
çizilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Doğal Afet, Mücbir Sebep, İdarenin Sorumluluğu, Hizmet Kusuru, Afet

Liability of Administration in Damage Caused by Natural Disasters

Abstract

Turkey is a typical natural disaster country because of
geographical location (geological and topographical structure) and climate.
Natural disasters like earthquakes, landslides, floods, rocks and avalanches
have caused life and property losses since ancient times. Administration is
obliged to take necessary precautions to prevent occurrence damage before the
disaster. Administration also has post-disaster duties such as providing
assistance to victims, providing shelter, and providing health services.
Liability of Administration arises in case of service fault before and after
natural disaster. Administration is obliged to compensate this damage.

In this article,
firstly the concept of "disaster" is explained. Then, the legal
meaning of the disaster was tried to be determined and the relationship between
disaster and liability of administration is stated. "Öneryıldız /
Turkey", "Budayev and Others / Russia", "Kolyadenko and
Others / Russia" decisions of European Court of Human Rights are
associated with the liability of administration damage caused by natural
disasters. We had tried to draw the limit of  
administrative liability by taking in consideration these decisions.

Keywords

Disaster, Natural Disaster, Force Majeure, Liability of Administration, Service Fault

References

• Atay, E. (2012). İdare Hukuku (3 b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Azrak , Ü. (1980). İdarenin Toplumsal Muhatara (Sosyal Risk) Kuramına Göre Kusursuz Sorumluluğu. Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler Sempozyumu III. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
• Balamir, M. (2003). Kentsel Risk Yönetimi ve Kentlerin Depreme Hazırlanması . 8-9 Şubat Kentlerin Depreme Hazırlanması ve İstanbul Gerçeği Sempozyumu Kitabı. İstanbul: TMMOB Mimarlar Odası Yayını.
• Bucaktepe, A. (2012-2013). Depremden Dolayı İdarenin Sorumluluğu. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17-18(26-27-28-29).
• Budayeva and Others v. Russia, application nos. 15339/02, 21166/02, 20058/02 (European Court Of Human Rights March 20, 2008). 04 08, 2018 tarihinde file:///C:/Users/e.gursel/Downloads/003-2294127-2474035%20(2).pdf adresinden alındı
• Çağlayan, R. (2017). İdare Hukuku Dersleri (5. b.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Danıştay 10. Dairesi, 2008/5366 E., 2012/423 K. (Danıştay 10. Dairesi 02 08, 2012).
• Danıştay 11. Dairesi, 2005/1353 E., 2007/6248 K. (Danıştay 11. Dairesi 06 29, 2007).
• Danıştay 6. Dairesi, 2004/1477 E., 2004/2115 (Danıştay 6. Dairesi 04 12, 2004).
• Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 2008/11 E., 2009/3108 K. (Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 12 17, 2009).
• Danıştay Onikinci Dairesi, 1973/1262, 1974/2932 (Danıştay Onikinci Dairesi 12 19, 1974).
• Danıştay Onikinci Dairesi, 1972/2721 E., 1975/1343 K. (Danıştay Onikinci Dairesi 06 18, 1975).
• Gözler, K. (Ekim 2007). İdare Hukuku Dersleri (6 b.). Bursa: Ekin Kitabevi.
• Günday, M. (2015). İdare Hukuku (Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10 b.). Ankara: İmaj Kitabevi.
• Gürsel, E. (1-3 Mart 2018). Antalya Özelinde Riskli Alan ve Yenileme Alanı Uygulaması. Uluslarası Antalya Kongresi. Antalya.
• İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi. (tarih yok). Doğal Afet Nedir ve Afetlerin Özellikleri. 11 24, 2016 tarihinde http://www.icisleriafad.gov.tr/dogal-afet-nedir-ve-afetlerin-özellikleri adresinden alındı
• Kadıoğlu, M. (16-17 Ağustos 2006). Afet Psiko-Sosyal Hizmetler Paneli. Düzce.
• Kasapoğlu, A., & Ecevit, M. (2001). Depremin Sosyolojik Araştırması. Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Keleş, R. (1998). Kent Bilimleri Sözlüğü (2 b.). Ankara.
• Kolyadenko and Others v. Russia, applications nos. 17423/05, 20534/05, 20678/05, 23263/05, 24283/05 and 35673/05 (European Court Of Human Rights February 28 , 2012). 04 08, 2018 tarihinde file:///C:/Users/e.gursel/Downloads/003-3860718-4440642.pdf adresinden alındı
• Kutlu Gürsel, M. ( 1999, Aralık). Amme İdaresi Dergisi, 32(4).
• Öneryıldız v. Türkiye Kararı, Başvuru No: 48939/99 (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 11 30, 2004). 04 08, 2018 tarihinde http://www.kararara.com/aihm/turkce2/aihm11223.htm adresinden alındı
• Özay, İ. H. (2004). Günışığında Yönetim. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Parker, D., & Handmer, J. (2013). Hazard Management and Emergency Planning: Perspectives on Britain. Routledge.
• Şahin, K. (2013). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukukunda, Doğal Afetlerde Yaşam Hakkı ve Mülkiyet Hakkı Bağlamında Devletin Sorumluluğu: Budayeva Kararı. MÜHF – HAD, 19(3), 53-146. http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/5986/3-Kemal%20__ahin%20_2.pdf?sequence=1 adresinden alındı
• Tan, T. (2016, Eylül ). İdare Hukuku (Güncelleştirilmiş 5. b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Uluslararası Kızılay ve Kızılhaç Dernekleri Federasyonu. (2001). Riskin Azaltılması-Afetlere Hazırlık ve Müdahale Eğitim Programı. Ankara: Yorum Matbaacılık.
• United Nations Integrated Regional Information Networks. (Haziran 2005). Disaster Reduction and The Human Cost Of Disaster . IRIN Web Special. 11 29, 2016 tarihinde http://www.irinnews.org adresinden alındı
• Uzunçıbuk, L. (2005). Yerleşim Yerlerinde Afet ve Risk Yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaşar, H. N. (2014). İdare Hukuku. İstanbul: Der Yayınları.
• Yavaş, H. (2001). Doğal Afet Yönetimi ve Yerel Gündem 21 Çalışmaları Kapsamında İzmir’ de Deprem Riski. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3).
• Yılmaz, A. (2003). Türk Kamu Yönetiminin Sorun Alanlarından Biri Olarak Afet Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.