Bu çalışmanın amacı, Shakespeare’in Macbeth oyununu Öztürk Kasar (2009)
tarafından çeviri göstergebilimi çerçevesinde derlenen yazınsal metinlerde
göstergebilimsel çözümleme adımlarından öznelik yetisi bakımından çözümlemek ve
oyundaki yükümsüz özne içeren bağlamların dört Türkçe çevirisini çeviri
göstergebilimi bakış açısıyla değerlendirmektir. Bu amaca yönelik olarak,
Jean-Claude Coquet (1997; 2007) tarafından öne sürülen “Söyleyenler Kuramı”
ışığında yükümsüz özne olarak saptanan bağlamlar, Öztürk Kasar’ın (2017)
Coquet’den benimseyerek çeviri göstergebilimi çözümlemesi için oluşturduğu
Yükümsüz Özneler Tipolojisi’ne göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca, yükümsüz özne
içeren bağlamlarda söyleyenin Coquet’nin sınıflandırmasına göre (Öztürk Kasar,
2012; 2017) hangi bileşenin etkisinde olduğu bulunmuştur. Çeviri göstergebilimi
bakış açısıyla çeviri değerlendirmesi için Öztürk Kasar’ın (Öztürk Kasar ve
Tuna, 2015) Çeviride Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği kullanılmıştır. Çeviri
değerlendirmesi sonucunda, Türkçe çeviri metinlerde de özgün metindeki yükümsüz
öznelik durumu içeren bağlamların bir kısmında yükümsüz özneliği gösteren
göstergeler korunuyorken, bazı bağlamlarda özgün metindeki yükümsüz öznelik
durumunun Türkçe çeviriye yansımadığı, anlam bozucu eğilimlerin yer aldığı
bulunmuştur. Çeviri göstergebilimi, bir çeviri eleştirisi modeli değil, bir metin
çözümleme modeli olarak ortaya çıkmıştır ve var olan ve gelecekteki yazın
çevirmenleri için bir ışık görevi görmektedir. Öztürk Kasar’ın (2009) ifade
ettiği gibi çeviri göstergebilimi söylem düzeyinde okur ve çevirmene,
söylemlerarası düzeyde çevirmen ve editöre, söylemüstü düzeyde ise çeviri
araştırmacılarına katkıda bulunur. Anlam bozucu eğilimler yazın çevirmenleri
tarafından her zaman kaçınılması gereken durumlar olarak değil, bazen de
çevirmenlere anlam tuzaklarının nasıl üstesinden gelinebileceğine ışık tutan
durumlar olarak görülmelidir.
The purpose of this study is to analyze
subjectivity in the play Macbeth by
Shakespeare based on the semiotics analysis steps compiled by Öztürk Kasar
(2009) in the framework of semiotics of translation and evaluate four Turkish
translations of the contexts with “non-subjects” in light of semiotics of
translation. To this end, the contexts with “non-subjects”, determined
according to the “Theory of Instances” by Jean-Claude Coquet (1997; 2007), were
further categorized based on “Typology of Non-subjects” adopted and compiled by
Öztürk Kasar (2017) for semiotics of translation analysis. The components
influential on the instances in contexts with non-subjects were determined
based on Coquet’s (in Öztürk Kasar, 2012; 2017) categorization of components.
“Systematics of Designficative Tendencies in Translation” by Öztürk Kasar (in
Öztürk Kasar and Tuna, 2015) was adopted for translation evaluation of the
contexts with non-subjects. The findings of the translation evaluation showed that
while the signs pointing to the non-subject state of the instances were
preserved in certain contexts in the translated texts, it was not an infrequent
condition that the signs implying the non-subject state of the instances were
not transferred into the translated texts, with designificative tendencies
coming to the fore. Semiotics of translation is a text analysis model rather
than translation criticism, and it sheds light on literary translation for
professional and potential literary translators. As posited by Öztürk Kasar
(2009), semiotics of translation could be to the benefit of readers and
translators in discourse level; translators and editors in inter-discourse
level; scholars in translation studies in meta-discourse level. Designificative
tendencies are not something to be evaded by literary translators all the time,
but rather they might be instrumental in guiding literary translators to
overcome the pitfalls and traps in the meaning universe of literary texts at
times.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Turkish language, culture and literature |
Authors | |
Publication Date | December 30, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Issue: 13 |