Ernst E. Hirsch’in otobiyografisinde Türkiye değerlendirmesi

Year 2020, Issue: 19, 734 - 744, 21.06.2020

Melda Keser

https://doi.org/10.29000/rumelide.752791

Abstract

Alman hukuk profesörü Ernst E. Hirsch 1933 yılında, Nazi rejimi nedeniyle Türkiye’ye göç etmiştir. Türkiye’de 20 yıl görev yapan ve Türk vatandaşlığına geçen Hirsch, 1982 yılında Almanya’da yayınlanan Aus des Kaisers Zeiten durch Weimarer Republik in das Land Atatürks-Eine unzeitgemässe Autobiographie başlıklı otobiyografisini kaleme almıştır. Hayatının tüm aşamalarını, ülkelerin tarihi süreçleri çerçevesinde ayrıntılı olarak aktardığı ve üç bölümden oluşan eserinin üçüncü bölümü Türkiye’deki yaşamına dairdir. Hirsch bu bölümde Türkiye’ye dair birçok bilgi aktarmaktadır. Ancak, bu bilgi aktarımında özellikle, yabancı profesör olma durumu ve reform sürecinde dil unsurunun etkileri üzerinde durduğu dikkat çekmektedir. Bu konuları, hem Türkiye’nin hem de yabancı profesörlerin içinde bulundukları durumlar çerçevesinde değerlendirmektedir. Bu bağlamda eser Alman edebiyatında Türkiye’nin Cumhuriyet tarihine ilişkin bilgilere yer vermesi açısından önemlidir. Eserin kapsamı oldukça geniştir. Ancak, Hirsch’in hemen her kısımda Türkçe, dil çalışmaları, çeviri konularının önemi üzerinde durduğu görülmektedir. Bu nedenle, yürütülecek bu çalışmada, Hirsch’in dil konusundan yola çıkarak yapmış olduğu değerlendirmeler ele alınacaktır. Böylece, Alman yazınında yer alan Türkiye imgesi konusunda Alman Edebiyatı alanı başta olmak üzere, çeviri, tarih ve sosyoloji alanlarına da katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Keywords

Ernst E. Hirsch, otobiyografi, Alman edebiyatı, Türkçe dil reformu

Evaluation of Turkey in Ernst E. Hirsch’s autobiography

Abstract

Ernst E. Hirsch, German law professor, migrated to Turkey in 1933 because of the Nazi regime. Hirsch who worked in Turkey for 20 years and became a Turkish citizen wrote the autobiography that published in Germany and named Aus des Kaisers Zeiten durch Weimarer Republik in das Land Atatürks, Eine unzeitgemässe Autobiographie. The second part of his work, which consists of two main chapters, and he wrote the every phases of his life in detail within the framework of the historical process of the countries is about his life in Turkey. Hirsch gives alot of information about Turkey in this part. However, it is remarkable that he especially focused on his “foreign professor” status and the effects of the language element in the reform process. He evaluated these subjects within the framework of the status in both Turkish and foreign professors had. In this context, this work is very important because it gives information regarding to history of the Republic of Turkey in the German literature. The content of the work is quite wide. However, it is seen that Hirsch focused on the importance of Turkish, Language studies and translation in almost every part. Therefore, in this study evaluations that is made by Hirsch based on language will be discussed. Thus, it is aimed to contribute the discipline of translation, history, sociology and especially German literature which include the Turkish image in it.

Keywords

Ernst E. Hirsch, autobiography, German literature, reformation of Turkish language

References

• Bağ, Ş. (2014). Belgesel Yazın. Humanitas, S. 3, s. 39-46.
• Dalaman, C. (1998). Die Türkei in ihrer ihrer Modernisierungsphase als Fluchtland für Deutsche Exilanten. Inaugural-Dissertation zur Erlangung des Grades eines Doktors der Politischen Wissenschaften. Berlin: Otto-Suhr-Institut der Freien Universität
• Erichsen, R. (2016). Emigranten und offiziell aus Deutschland entsandte Fachleute im Bibliothekswesen: Ein Beispiel für Bedingungen und Wirkungen der Wissenschaftsemigration. In: Kubaseck, C., Seufert, G.(Hrsg): Deutsche Wissenschaftler im türkischen Exil: Die Wissenschaftsmigration in die Türkei 1933-1945. Istanbuler Texte und Studien, herausgegeben vom Orient Institut Istanbul, Band 12. Würzburg: Ergon Verlag, s. 87-116.
• Hirsch, E. E. (2017). Anılarım: Kayzer Dönemi, Weimar Cumhuriyeti, Atatürk Ülkesi (13. Basım). Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Karayalçın, Y. (2017). Sunarken. İçinde: Hirsch, E. E.: Anılarım: Kayzer Dönemi, Weimar Cumhuriyeti, Atatürk Ülkesi. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Krüger, H. (1986). Zum Gedenken Ernst E. Hirsch (1902-1985), Die Welt des Islams XXVI, s. 1-10.
• Mangold-Will, S. (2014). Deutsche in der Türkei 1933 – 1945: Mehr als eine Exilgeschichte und Einseitiger Modernisierungstransfer. Erişim adresi: https://www.bpb.de/internationales/europa/tuerkei/184978/deutsche-im-exil-tuerkeiPfad Erişim tarihi 17.04.2020.
• Reisman, A. (2011). Nazizmden Kaçanlar ve Atatürk’ün Vizyonu (Çev. Gül Çağalı Güven). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Röder, W., Strauss, H. A. (1999). Biographisches Handbuch der deutschsprachigen Emigration nach 1933. Herausgegeben vom Institut für Zeitgeschichte, München und von der Research Foundation for Jewish Immigration, Inc., New york Gesamtleitung. Saur: München
• Schlötzer, C. (2016) Hirsch E. E., Hirsch E. T. (2016). Zweite Heimat Türkei In: Kubaseck, C., Seufert, G. (Hrsg): Deutsche Wissenschaftler im türkischen Exil: Die Wissenschaftsmigration in die Türkei 1933-1945. Istanbuler Texte und Studien, herausgegeben vom Orient Institut Istanbul, Band 12.Würzburg: Ergon Verlag, s. 209-216.
• Stock, A. (2008, 25 November). Exilant als juristischer Aubauhelfer [Buchkritik]. Erişim Adresi: https://www.deutschlandfunkkultur.de/exilant-als-juristischer-aufbauhelfer.950.de.html?dram:article_id=136861 Erişim Tarihi: 12.04.2020