Türkçe öğretimi için kaynak kitap yazıyorum çünkü…: Bir olgu bilim araştırması

Year 2021, Issue: 24, 34 - 54, 21.09.2021

Banu Özdemir Yasin Aydoğan

https://doi.org/10.29000/rumelide.990075

Abstract

Ders kitapları eğitim ve öğretimin vazgeçilmez unsurları arasında yer almaktadır. Ders kitaplarının içeriği dersin özelliği, eğitim programının hedeflerine uygunluğu, öğretme-öğrenme süreci boyunca kullanılacak ölçme ve değerlendirme yöntemlerine uygunluğu bakımından kabul görür bir şekilde hazırlanmış olmalıdır. Tüm bu özellikler gözetilerek hazırlanan ders kitapları, hem öğretmenlerin öğretme süreçlerinde vazgeçilmez bir araç hem de öğrenme sürecinde öğrencilerin temel başvuru kaynağıdır. Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin etkililiğini artırmak isteyen öğretmenler, ders kitaplarının yanı sıra yardımcı kaynakları da kullanmaya başlamışlardır. Eğitim programının hedeflediği kazanımları desteklemek ve öğrencileri girecekleri sınavlara hazırlamak için kaynak kitaplar zorunlu olmadığı halde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Bu ilgi neticesinde son zamanlarda özellikle Türkçe öğretmenleri tarafından kaynak kitap yazımı gittikçe artmaktadır. Bu çalışmanın amacı kaynak kitap yazan Türkçe öğretmenlerinin bu deneyimlerine ilişkin görüşlerini anlamaktır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Katılımcılar amaçlı örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını MEB’ e bağlı kurumlarda Türkçe öğretmeni olarak görev yapan ve ulusal düzeyde satışı yapılan kaynak kitap yazarları oluşturmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla çevrimiçi araçlar yoluyla görüşülerek toplanmıştır. Veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmada öğretmenlerin neden kaynak kitap yazmaya ihtiyaç duyduklarına, Türkçe öğretiminde kaynak kitapların rolüne ve süreçte karşılaştıkları sorunlara yönelik görüşleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda ortaya çıkan görüşlerin öğretmenlere ve kurumsal politikalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

Türkçe öğretimi, kaynak kitap, kitap yazarı

I am writing a sourcebook for teaching Turkish …: A phenomenological study

Abstract

Textbooks are among the indispensable elements of education and instruction. The content of textbooks should be prepared in compliance with the characteristics of the course, the objectives of the curriculum, and the measurement and evaluation methods to be used throughout the teaching-learning process. Prepared by considering all these features, textbooks are both an indispensable tool in the teaching process for teachers and the main reference source for students in the learning process. In Turkish teaching, besides textbooks, sourcebooks prepared by teachers to be used in teaching Turkish are also used. Teachers who wanted to increase the effectiveness of educational and instructional activities started to use supplementary sources as well as textbooks. Although not mandatory, sourcebooks are used extensively to support the accomplishment of the objectives set in a curriculum and to prepare students for the exams they will take. As a result of this interest, writing of sourcebooks has been increasing, particularly by Turkish teachers. The purpose of the current study is to understand the views of Turkish teachers who have written sourcebooks about this experience of writing. The study was designed in accordance with the phenomenological design, one of the qualitative research methods. The participants of the study were determined by using the purposive sampling method. The participants of the study are sourcebook writers who work as Turkish teachers in the institutions affiliated to the Ministry of National Education and whose sourcebooks are sold at the national level. The data were collected through interviews conducted on an online environment by using a semi-structured interview form. The collected data were analyzed with the content analysis technique. As a result of the analysis, it was attempted to reveal the participating teachers’ opinions about the need for sourcebooks, the role of sourcebooks in teaching Turkish and the problems they experienced during the sourcebook writing process. The results obtained in the current study are believed to make important contributions to teachers and institutional policies.

Keywords

Teaching Turkish, sourcebook, book writer

References

• Altun, M., Arslan, Ç. ve Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
• Binbaşıoğlu, C. (1973). Öğretim metodu ve uygulama. Ankara, Binbaşıoğlu.
• Bloor, M. and Wood, F. (2006) Keywords in Qualitative Methods. London: Sage Publications. https://dx.doi.org/10.4135/9781849209403
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chirstensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (Çev. Ed. A. Aypay). Ankara: Anı.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal.
• Çağ, H. D. (2020). 5. sınıf Türkçe ders kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy 34(34), 82-98 DOI:10.29228/ijla.40209.
• Çalık, T. (2001). Türkçe ders kitaplarının biçim ve tasarımı. İçinde L. Küçükahmet (Ed.) Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu (1-14).Ankara:Nobel.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem A.
• Eddles-Hirsch, K. (2015). Phenomenology and educational research. International Journal of Advanced Research, 3(8), 251-260.
• Güngör, H. ve Çavuş, H. (2015). İlkokul 4. sınıf matematik dersi “kesirler” konusunun öğretiminde öğretmenin yardımcı kitap kullanımının öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2), 251-271.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. Ankara: Seçkin.
• Haşıloğlu, M., A., Güler, H. ve Durmaz, E. (2020). Ortaokul sosyal bilgiler ve fen bilimleri öğretmenlerinin yardımcı kitap kullanma nedenleri ile ilgili görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, 83. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.17753/Ekev1520
• Karakoç, B. (2019). Olgubilim Araştırması. S. Şen ve İ. Yıldırım (Ed.), Eğitimde Araştırma Yöntemleri İçinde (s. 263-280). Ankara: Nobel Yayınları.
• Katipoğlu, M. ve Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik öğretmenlerinin öğrenci ders kitabı hakkındaki görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 156-165.
• Kitabım hep açık; okulda, evde, öğretmenimle, ailemle. (2020, Kasım). Erişim adresi: http://www.meb.gov.tr/kitabim-hep-acik-okulda-evde-ogretmenimle-ailemle/haber/21979/tr Kvale, S. 1996. Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing, London: Sage.
• Mazlum, Ö. ve Mazlum, S. F. (2016). İlköğretim 4. sınıf ders kitaplarının görsel tasarımına yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Sanat Eğitimi Dergisi, 4(1), 1-18.
• MEB (2016). Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği. Ankara: MEB Yayınları. Erişim adresi: http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1605.pdf
• MEB (2018). MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü’nün 25.09.2018 tarih ve 21658195-115.01- E. 17412997 sayılı yazısı
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (Çeviri Ed. Akbaba Altun S. ve Ersoy, A.). Ankara: Ankara Pegem A Akademi. (2. Baskı).
• Öztürk, A. T. (2019). Türkçe öğretmenlerinin ders kitaplarına bağlılık durumları (Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (3. Baskıdan Çeviri ed. Bütün, M & Demir, S. B. ), Ankara: Pegem Akademi.
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of Qualitative Research. Oxford University Press, İngiltere.
• Taş, H. ve Minaz, M. B. (2018). Derslerde yardımcı kaynak kullanılmasının öğretmen, veli ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. SETSCI Conference Indexing System, 3(4), 582-589.
• TEDMEM. (2015). Okul özerkliği ve öğretmen özerkliği. Erişim adresi: https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/ogretmen-ozerkligi-ve-okul-ozerkligi-uzerine.
• TÜİK(2020). Eğitim Harcamaları İstatistikleri, 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Egitim-Harcamalari-Istatistikleri-2019-33670
• TÜRKYAYBİR (2019). Türkiye kitap pazarı raporları. Erişim adresi: http://turkyaybir.org.tr/2019-yilinin-11-aylik-toplam-kitap-uretim-verileri/#.YBHooOgzaUk
• TÜRKYAYBİR (2020). 2020 yılı Türkiye kitap pazarı raporları. Erişim Adresi: https://turkyaybir.org.tr/wp-content/uploads/2021/04/Kitap-Pazari-Raporu_2020.pdf
• Ünsal, Y. ve Güneş, B. (2004): Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB lise 1. sınıf fizik ders kitabının eleştirel olarak incelenmesi, Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 305–321
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, M. (2020). Yardımcı ders kitabı kullanımına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(32), 804-811.