Arapça Yabancı Dil Testinde (YDT) Eşdizim: Tespit ve öneriler

Year 2022, Issue: 29, 738 - 770, 21.08.2022

Mevlüt Öztürk

https://doi.org/10.29000/rumelide.1164887

Abstract

İki ya da daha fazla sözcüğün belirli sınırlılık ve düzen içerisinde sürekli birlikte kullanılmaları biçiminde tanımlanan eşdizimlilik dilde çok kullanılan ve önemli bir yere sahip olan yapılarıdır. Bu tür ifadelerin öğrenimi ve öğretimi dilin en ince ayrıntısına kadar öğrenilebilmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle de çeviri ve metinlerin anlaşılması başta olmak üzere ifadelerin doğru bir şekilde anlaşılmasında bu yapıların bilinmesi gerekmektedir. Dil öğretiminin ayrılmaz bir parçası olan bu yapılar öğretimin bütün aşamalarında yer aldığı gibi ölçme ve değerlendirmede ölçülecek kazanımlar arasında da bulunmaktadır. Ülkemizde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından Arapça yeterliliği ölçen merkezi sınavlar yapılmaktadır. Yükseköğretim Kurumları Sınavı Arapça Yabancı Dil Testi (YDT) kurumun Arapça dil yeterliliğini ölçmek amacı ile yaptığı sınavlarından biridir. Arapça öğretimi yapan yükseköğretim kurumlarına yerleştirme için yapılan bu sınavda da eşdizim yapılarının kazanımının ölçülmesini sağlayacak sorulara yer vermiştir. Bu soruların bir kısmında yapılar doğrudan sorulduğu gibi farklı soru tiplerinin anlaşılması bağlamındaki ifadelerde yine bu yapılara yer verilmiştir. Çalışmada eşdizimsel yapıların ölçme ve değerlendirme süreçlerindeki önemi, merkezi bir sınav olan Arapça Yabancı Dil Testi ile sınırlandırılarak betimsel içerik analizi ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. 2018-2021 yılları arasındaki Arapça Yabancı Dil Testi (YDT) sınav soruları ve yayımlanan 2018 örnek test soruları olmak üzere 5 sınav incelenmiştir. Çalışmada sınavlardaki sorularda yer alan eşdizimsel ifadeler gruplanarak verilirken yapıların hangi şekil ve sıklıkla sorulduğunu tespit edebilmek için 2021 Arapça Dil Testinin ayrıntılı soru analizine yer verilmiştir.

Keywords

Arap Dili Eğitimi, Eşdizim, Yabancı Dil Testi (YDT), Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi (ÖSYM)

Collocation in the Arabic Foreign Language Test (YDT): Detection and recommendations

Abstract

Collocation, which is defined as the continuous use of two or more words in a certain limitation and order, is the structure that is widely used and has an important place in the language. Learning and teaching such expressions will contribute to learning the language down to the smallest detail. For this reason, it is necessary to know these structures in order to understand the expressions correctly, especially in the translation and understanding of the texts. These structures, which are an integral part of language teaching, are included in all stages of teaching as well as among the achievements to be measured in measurement and evaluation. Central exams that measure Arabic proficiency are held by the Student Selection and Placement Center (ÖSYM) in our country. Higher Education Institutions Examination Arabic Foreign Language Test (YDT) is one of the examinations conducted by the institution to measure Arabic language proficiency. In this exam, which is held for placement in higher education institutions teaching Arabic, questions that will enable the measurement of the acquisition of collocation structures are included. In some of these questions, the structures are asked directly, and these structures are also included in the expressions in the context of understanding different question types. In the study, the importance of collocational structures in measurement and evaluation processes has been tried to be revealed with descriptive content analysis by limiting it to the Arabic Foreign Language Test, which is a central exam. 5 exams, including the Arabic Foreign Language Test (YDT) exam questions between 2018-2021 and the 2018 sample test questions published, were examined. In the study, while the collocational expressions in the questions in the exams are grouped, a detailed question analysis of the 2021 Arabic Language Test is included in order to determine how and how often the structures are asked.

Keywords

Arabic Language Education, Collocation, Foreign Language Test (YDT), Assessment, Selection and Placement Center (ÖSYM)

References

• Adalar, Derya. 2004. “Anadili olarak Arapça ve Türkçenin öğretimde kullanılan metinlerin karşılaştırılması: Bir eşdizimsel örüntüleme çözümlemesi örneği”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, Şehide Cengiz. 2019. “Arap basınında eşdizimsel ifadeler”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Balı, Enes. 2020. “Medya Arapçasında siyaset konulu eşdizimler (Örnek ve çözümlemeleri).” Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balı, Enes, ve Hüseyin Köksal. 2019. Yaygın eşdizimleriyle Arapçada anahtar fiiller. 2. bs. İzmir: Akdem Yayınları.
• Balı, Enes, ve Musa Yıldız. 2020. “Arapça Fiil + İsim Birlikteliğindeki Eş Dizimlerde Fiilin Türkçeye Aktarımında Farklı Anlamlar Kazanması Üzerine Bir Değerlendirme (ركِب , نشر , تناول , مسح ve خلع Fiilleri Örneği)”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10(2):681-89.
• Bölükbaşı, Mehmet. 2021. Sorularla Arapça Modern Metinler. İstanbul: Akdem Yayınları.
• Bölükbaşı, Mehmet. 2021. “Arapça nahiv çalışmaları önemli nahiv ekolleri ve nahiv öğretimi''. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 926-935.
• Cengiz Arslan, Şehide. 2019. “Dilin Anahtar Yapıları Eşdizimler ve Arapçada Eşdizim”. Doğu Araştırmaları (19):68-76.
• Daşkıran, Yaşar. 2015. “Arap dilinde eşdizim ve Arapça sözlüklerde eşdizim sorunu”. Journal of Islamic Research 26(1):1-9.
• Dedeoğlu, Emine, ve Gül Şen. 2010. İngilizce- Arapça-Türkçe Eşdizim. Fecr Yayınları. Ankara.
• Eken, Neticeyi Tayyibe. 2016. “Eşdizimlerin Saptanmasına ve Betimlenmesine Yönelik Kuram Yaklaşımlar”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13(33):28-47.
• Kurt, Muhammet. 2015. “Arapça Eşdizimsel İfadelerin Yazılı Basında Yer Alan Spor Metinleri Yoluyla Örneklendirilmesi”. International Journal of Science Culture and Sport (4):515-25.
• Kurt, Muhammet. 2016. “Arapça yazılı basında yer alan spor metinlerindeki eşdizimsel ifadelerin sınıflandırılmas”. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Önder, Şeyma Gülsüm. 2014. “Arap Dilinde Eşdizim”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÖSYM. 2018a. “2018 Arapça Örnek Soru Kitapçığı”. ÖSYM Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı. Geliş tarihi 15 Ocak 2022 (https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/YKS/YDTArapca18042018.pdf).
• ÖSYM. 2018b. “2018 Arapça Yabancı Dil Testi (YDT)”. ÖSYM Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı. Geliş tarihi 15 Ocak 2022 (https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/YKS/YDTARP_01072018.pdf).
• ÖSYM. 2019. “2019 Arapça Yabancı Dil Testi (YDT)”. ÖSYM Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı. Geliş tarihi 25 Ocak 2022 (https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/TSK/ydt_arapca_yks_2019_web.pdf).
• ÖSYM. 2020. “2020 Arapça Yabancı Dil Testi (YDT)”. ÖSYM Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı. Geliş tarihi 02 Şubat 2022 (https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2020/YKS/TSK/ydt_arapca_yks_2020.pdf).
• ÖSYM. 2021. “2021 Arapça Yabancı Dil Testi (YDT)”. ÖSYM Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı. Geliş tarihi 24 Şubat 2022 (https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2021/YKS/TSK/ydt_arapca_yks_2021.pdf).
• Özel, Harun, ve Faruk Çiftçi. 2022. “el-‘Arabiyye li’l-Hayât İsimli Kitapta Yer Alan Eşdizim Uygulamalarının Arapça Öğretimine Katkısı”. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 14(1):184-98.
• Öztürk, Mevlüt. 2020. “Türkiyede Arapça Dil Yeterliliğini Ölçen Sınavlara (YDS -YKS -YÖKDİL ) Hazırlıkta Medya Araçlarından el-Cezire-net Portalının Etkin Kullanımı”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 7(12):129-54.
• Soyer, Senem. 2006. “Arapça - Türkçe çevirilerde sözcük ve kalıplaşmış ifadeler düzeyinde eşdizimlik sorunları ve çözüm önerileri”. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Suçin, Mehmet Hakkı. 2004. “Arapça Çeviride Sözcük ve Kalıplaşmış İfadeler Düzeyinde Genel Eşdeğerlik Sorunları”. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Suçin, Mehmet Hakkı. 2013. Öteki dilde var olmak: Arapça çeviride eşdeğerlik. 2. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• Yıldız, Ahmet. 2020. “Türkiye’de Arapça Öğretiminde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. içinde Yükseköğretimde Arapça Eğitimi. Konya.