Yeniden çeviride intihal bağlamında Ses ve Öfke

Year 2022, Issue: 29, 1126 - 1138, 21.08.2022

İrem Ceren Doğan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1164920

Abstract

Yeniden çeviri, günümüzde çeviribilim araştırmacılarının farklı yönlerine odaklandığı bir konudur. Yeniden çeviri araştırmaları ise Antoine Berman (1990), Paul Bensimon (1990) ve Yves Gambier (1994) ile ilişkilendirilen yeniden çeviri hipotezini temel alır. 21. yüzyılla birlikte yeniden çevirilerin artışıyla beraber yeniden çeviri araştırmaları da hız kazanmıştır. Daha güncel araştırmalarda ürün olarak yeniden çevirilerin farklı yönlerine, özellikle yeniden çeviri hipotezinde sorunlu bulunan kısımlara odaklanılmıştır. Edebiyat piyasasında ürün olarak yeniden çevirilerin artması ise beraberinde intihal sorunsalını ortaya çıkarır. Ancak yeniden çeviri hipotezinde ya da hipoteze yönelik eleştirilerde intihale çok fazla odaklanılmadığı görülür. İntihal parametrelerini belirlemenin zorluğu özellikle betimleyici araştırmalarda bu konuda çalışmayı zorlaştırmaktadır. Bu çalışma kapsamında, modernist yazar William Faulkner’ın ünlü eseri Ses ve Öfke’nin 2022 yılı itibariyle piyasada bulunan iki çevirisine odaklanılacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde yeniden çeviri ve yeniden çeviride intihal ele alınacaktır. Daha sonra, Türkiye’de yeniden çeviri intihaline odaklanılacaktır. Son bölümde ise vaka analizi yapılacaktır. Bu kapsamda intihal şüphesi olan metin ile eserin ünlü ilk çevirmeni Rasih Güran’ın 40 yılı aşkındır piyasada olan ve günümüzde basılmaya devam edilen çevirisi karşılaştırılacaktır. Bu incelemede ise, yeniden çevirilerde intihalin ticari tetikleyicileri temel alınacaktır. İnceleme, romanın genel akışından alınan örnekler, dipnotlar ve William Faulkner’ın esere ek olarak yazdığı ve karakterleri anlattığı bölümden alınan örnekler üzerinden yapılacaktır.

Keywords

Yeniden çeviri, intihal, Ses ve Öfke, William Faulkner

Plagiarism in retranslation: The Sound and the Fury

Abstract

Retranslation is a topic focused by translation scholars on its different aspects nowadays. Retranslation studies are based on the retranslation hypothesis associated with Antoine Berman, Paul Bensimon, and Yves Gambier. Following the increase in retranslations in the 21st century, research on retranslation has also gained momentum. More recent research has focused on different aspects of retranslations as products, particularly those found problematic in the retranslation hypothesis. The increase in retranslations as products of the literature market raises the problem of plagiarism. However, it has been observed that the retranslation hypothesis or criticisms of the hypothesis do not focus much on plagiarism. The difficulty of determining the parameters of plagiarism makes it difficult to work on this subject, especially in descriptive studies. Within the scope of this study, we will focus on two commercially available translations of the famous work of modernist writer William Faulkner, Sound and Fury. In the first part of the study, retranslation and plagiarism in retranslation will be discussed. Then, plagiarism of retranslation in Turkey will be scrutinized. In the last part, a case analysis will be made. In this context, the text related to plagiarism suspicion will be compared with the translation of the famous first translator of the work, Rasih Güran, which has been on the market for over 40 years and continues to be published today. This review will focus on commercial triggers of plagiarism in retranslations. The analysis will be made through the examples taken from the general flow of the novel, the footnotes and the examples taken from the section explaining characters of the novel added to the work by William Faulkner.

Keywords

Retranslation, plagiarism, the Sound and the Fury, William Faulkner

References

• Bensimon, P. 1990. “Présentation”. Palimpsestes. 4: (1). s. IX- XIII.
• Berman, A. 1990. “La Retraduction comme Espace de la Traduction”. Palimpsestes. 4: (1). s. 1-7.
• Desmidt, Isabelle. 2009. “(Re)translation Revisited”. Meta: Journal des traducteurs. 54: (4). 669- 689.
• Doğan, İ.C.& Uras Yılmaz A. 2021. “A Different Perspective on the Foreign”. RumeliDE. 25. s. 1064-1072.
• Faulkner, W. 1965. Ses ve Öfke. Çev. Rasih Güran. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Faulkner, W. 1984. The Sound and the Fury. New York: Vintage House.
• Faulkner W. 2000. Ses ve Öfke. Çev. Yonca Yıldırım. İstanbul: Müjde Yayınevi.
• Gambier, Y. 1994. “La Retraduction, Retour et Détour”. Meta: journal des traducteurs / Meta: Translators’ Journal, 39: (3), s. 413-417.
• Gürses, S. 2008. “Çeviri İntihali: Kültür Ekosisteminin Paraziti”. Çeviri Etiği Toplantısı: Çeviri ve Çevirmenliğin Etik Sorunları Bildiri Kitabı içinde. Yay. Haz. Betül Parlak. 7-8 Aralık 2016. İstanbul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi Yayınları. s.133-146.
• Gürses, S. 2011. “Translational Plagiarism: National History Global Prospects”. Çeviribilim 4: 6-7.
• Heim, M. H. 1982. "Pushkin Englished." The Nation, 235, s. 340-43.
• Koskinen, K. & Paloposki O. 2010. “Retranslation”. Handbook of Translation Studies içinde. Ed. Yves Gambier& Luc van Doorslaer. s. 294-298. Amsterdam: John Benjamins.
• Leighton, L. G. 1994. Translation and Plagiarism: Puskin and D.M. Thomas. The Slavic and East European Journal. 38: (1). s. 69-83.
• Parlak Cengiz, B. 2020. “Yeniden Çeviri Hipotezi Bağlamında Çeviri İntihali”. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi. 12. s. 17-28.
• Savory, T. 1968. The Art of Translation. 2. Baskı. Boston: The Writer.
• Susam- Sarajeva, Ş. 2003. “Multiple Entry Visa to Travelling Theory”. Target. 15: (1). s. 1-36.
• Şahin, M., Duman, D., Gürses, S., Kaleş, D., Wools, D. 2015. “Toward an Empirical Methodology for Identifying Plagiarism in Retranslation.” Perspectives on Retranslation içinde. Ed. Özlem Berk Albachten& Şehnaz Tahir Gürçağlar. New York: Routledge. s. 166-193.
• Turell, M.T. 2004. “Textual Kidnapping Revisited: The Case of Plagiarism in Literary Translation”. Speech, Language and the Law. 11: (1). s. 1-26.
• Venuti, L. 2003. "Retranslations: The Creation of Value." Bucknell Review, 47: (1). s. 25-38.