Covid-19 Pandemisinin Toplumsal Değişime Etkileri: Elazığ Örneği

Year 2024, Issue: 39, 567 - 592, 21.04.2024

Ferda Başgün Adem Doğan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1471512

Abstract

Tarih boyunca pandemilerin toplumları kısa sürede çok yönlü olarak etkilediği ve toplumsal değişimlere yol açtığı görülmüştür. Covid-19 pandemisi 2019 yılının sonlarında ortaya çıkarak küresel düzeyde etkileri olmuş ve toplumsal düzeyde bir dizi değişimi gerekli kılmıştır. Modern dünyanın ilk karşılaştığı pandemi olan Covid-19’un insan sağlığını tehdit eden yönleri tüm toplumlarda bir panik dalgası meydana getirmiştir. Bu pandemi küresel bazda toplumları etkisi altına alarak normal hayat akışını bir anda değiştirmiştir. Bu kapsamda yüz yüze etkileşim alanları sınırlandırılmış ve uzaktan etkileşimi sağlayan yöntemlere yönelim artmıştır. Pandemi sürecinin neden olduğu yasaklar ve kısıtlamalar kapsamında iletişim ihtiyacı daha da artarken uzaktan erişimi sağlayan dijital iletişim araçlarına yeni misyonlar yüklenmiştir. Bu çalışma, son yüzyılın ilk pandemisi olan Covid-19 pandemi sürecinin toplumları nasıl etkilediğini literatürdeki diğer çalışmalara göre daha bütüncül bir yaklaşımla ele almaktadır. Pandemi sürecine ilişkin literatürde yapılan araştırmalar bu sürecin farklı boyutlarını ele almasına karşın bu çalışmada, pandemi sürecinin toplumdaki gündelik hayat akışına etkileri kapsamlı bir şekilde incelemeye tabi tutulmuştur. Dolayısıyla bu araştırma, Covid-19 pandemisinin, toplumsal değişime etki eden faktörler çerçevesinde toplumların sosyal yaşamlarında ne tür değişimler yaşandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Elazığ ilinde yapılan alan araştırması ile pandemi sürecinin toplumsal değişim sürecine etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede, veriler yüz yüze anket tekniği kullanılarak 1.100 örneklem ile görüşülerek elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular kapsamında pandemi süreci toplumsal kaygı düzeyini artırmış; eğitim, ekonomi, iletişim pratikleri ve toplumsal yaşamı yeni normallere göre şekillendirmiştir.

Keywords

Covid-19, Pandemi, Toplumsal Değişim, Elazığ

References

• Adorno, T. W. (2007). Kültür Endüstrisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ahmadi, R. (2020). Koronavirüs Pandemisinin (Covid-19) Toplumsal Etkileri. Bilim Armonisi, 3(2), 65-72.
• Alpkaya, F. ve Duru, B. (2017). 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. (4. Baskı). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Ataman, K., Bozkurt, V., Göka, E., İlhan, M., Yıldırım, N., Çiftçi, E., Vuran, B. (2021). Covid-19 küresel salgınının toplumsal etkileri The social effects of Covid-19 pandemic. Turk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 78(3).
• Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji. Ankara: Karınca Yayınları.
• Baudrillard, J. (1998). Üretimin Aynası. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2012). Akışkan Aşk, (Çev: Işık Ergüden), İstanbul: Versus Kitap.
• Bauman, Z. (2018). Iskarta Hayatlar Modernite ve Safraları. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• BBC, (2021a). Erişim Adresi: www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52251144.
• BBC, (2021b). Erişim Adresi: www.bbc.com/turkce/haberler-dünya-53261921.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) Pandemi Süreci ve Pandemi Sonrası Dünyada Eğitime Yönelik Değerlendirmeler: Yeni Normal ve Yeni Eğitim Paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142.
• Bravo, H. (2006). Yöneten-Yönetilen İlişkisi/Çelişkisi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 123-143.
• Cray, J. (2013). 7/24 Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Çelik, A.ve Küçük, A. (2020). Tüketim Toplumunun Çevre Sorunlarına Etkileri. Econharran, 4(5), 1-22.
• Çubuk, B. (2020). Covid-19 İle Gelen Kayıp Nesne, Yas ve Depresyon. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 10(21), 90-99.
• Dönmezer, Sulhi (1984) Sosyoloji, Ankara: Savaş Yayınları,
• Duran, N., Önal, A. ve Kurtuluş, C. (2006). E-Öğrenme Ve Kurumsal Eğitimde Yeni Yaklaşım Öğrenim Yönetim Sistemleri. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV, Akademik Bilişim.
• Durkheim, E. (2013). Toplum Biliminin Yöntem Kuramları. İstanbul: Cem Yayın Evi.
• Duru, F. A. (2007). 1920'den Günümüze Türkiye' de Toplumsal Yapı ve Değişim. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Elçi, İ. H. (2020). Salgın Hastalıkların Kısa Tarihi. AREL USAM Stratejik Bakış.
• Erdoğan, İ. (2011). İletişimi Anlamak. Ankara: Erk Yayınları.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş, (Çev: Ülgen Yıldız Battal), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Goffman, E. (2014). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Göka, E., Türkçapar, M. H., Sayar, K., Rashid, T., Dinç, M. ve Çakır, Z. (2020). Kaygı Çağı: Salgın Zamanlarında Ruh Sağlığı. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Güngör, N. (2011). İletişime Giriş. Ankara: İletişim Yayınları.
• Güngör, N. (2018). İletişime Giriş. Ankara: İletişim Yayınları.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu. İstanbul, Türkiye: Metis Yayınları.
• Hotar, N., Omay, R. E., Bayrak, S., Kuruüzüm, Z. ve Belgin, Ü. (2020). Pandeminin Toplumsal Yansımaları. İzmir İktisat Dergisi, 35(2), 211-220.
• Hürriyet, (2021) Erişim Adresi: https://www.hurriyet.com.tr/video/saglik-bakanligi-31-agustos-2021-koronavirus-tablosunu-acikladi-41884909
• IPCC, (2022). Erişim Adresi: www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/.
• Jessob, B. (2005). Hegemonya Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kaya, Y. (2022). Toplumsal Değişme Toplumsal "Oluş"un İzinde. Ankara: İksad Yayın Evi.
• Kılıç, O. (2021). Mikrop, Salgın ve Toplum, İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Marcuse, H. (1990). Tek Boyutlu İnsan. İstanbul: İdea Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2001). Defterlerden, Çeviren: Dürrin Tunç, Cogito, 25, Kış, ss.174-204.
• Özkan, R. (2011). Toplumsal Yapı, Değerler Ve Eğitim İlişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 333-344.
• Parıldar, H., ve Dikici, M. F. (2020). Pandemiler Tarihi. Klinik Tıp Aile Hekimliği, 12(1), 1-8.
• Postman, N. (1990). Televizyon Öldüren Eğlence Gösteri Çağında Kamusal Söylem, (Çev. O. Akınhan): İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rigel N, Batuş G., Yücedoğan G., Çoban B. (2005). Kadife Karanlık. İstanbul: Su Yayınevi.
• Sorokin, P. A. (1994). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Ankara: T.C. Kültür Bakanlıgı Milli Kütüphane Basımevi.
• SPSS 21, Erişim Adresi: https: //indir.firat.edu.tr.
• Theodor, A. W. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. İstanbul: Koridor Yayıncılık.İK.
• TRT Haber, (2021). Erişim Adresi: www.trthaber.com/haber/infografik/sokaga-cikma-yasagini-cigneyenlere-para-cezasi-469665.html.
• Turner, B. S., (2014). Klasik Sosyoloji. İstanbul: İletişim Yay.
• TÜBA, (2020). Erişim Adresi: www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Nüfus Yoğunluğu Raporu. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• WHO, (2019). Coronavirus Disease 2019 (Covid-19) Situation Report–72 WHO, Coronavirus Disease 2019 (Covid-19) Situation Report – 73
• WHO, (2021). Coronavirus Disease (Covid-19) Pandemic. Retrieved from https: //www.who.int/emergencies/disease/novel-coronavirus-2019
• Worldometers, (2021). Erişim Adresi: www.worldometers.info/coronavirus/#google_vignette.
• Yaylagül, L. (2013). Kitle İletişim Kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yeditepe Üniversitesi, (2023). Erişim Adresi: yeditepe.edu.tr/tr/covid19.
• Yılmaz, M. (2008). Politik İletişim Sürecinin Dijital İletişim Teknolojisi Olarak İnternet. (Doktora Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi.