İBRAHİM BALABAN’IN RESİMLERİNDE KIRSAL TOPLUM HAYATI İÇİNDE KADININ ROLÜ

Yıl 2025, Sayı: 15- Özel sayı, 908 - 926, 20.10.2025

Mustafa Öztürk , Ahmet Dalkıran

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1805291

Öz

İbrahim Balaban, akademik bir sanat eğitimi almamış olmasına rağmen geliştirdiği özgün
üslubuyla kırsal yaşamı, emekçi bireyleri ve özellikle kadın figürlerini toplumsal gerçekçilik
bağlamında ele alan önemli bir sanatçıdır. Literatür taramasına dayalı olarak ortaya
konulan araştırmada Balaban’ın resimlerindeki kırsal kadın figürleri, sanatsal ve tematik
boyutlarıyla ele alınarak, onların toplumsal konumları ve yaşam içerisindeki rolleri ortaya
konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda eserlerin analizinde betimleme, analiz ve yorumlama
aşamalarından yararlanılmıştır. Araştırma, Balaban’ın kırsal yaşam temalı resimlerinde
kadın imgesinin biçimsel ve anlatısal düzlemde nasıl kurgulandığını incelemekte; bu
yolla kadın emeğinin sanatsal temsiline ilişkin literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir.
Çalışmada ayrıca Balaban’ın kadın temaları, benzer konularda eserler vermiş çağdaşı olan
sanatçılardan Neşet Günal, Nuri İyem, Turgut Zaim ve Fikret Otyam’ın eserlerindeki kadın
temaları ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Bu karşılaştırmalar doğrultusunda,
sanatçının kadın figürlerine getirdiği yorumun özgünlüğü ve Türk resminde kadın emeğini
görünür kılma çabası ön plana çıkarılmıştır. Sanatçının eserlerinde kadınlar en belirgin
özelliği ile hem aile içinde annelik ve ev işleri gibi sorumlulukları üstlenen bireyler, hem de
tarımsal üretime katılan emekçiler olarak tasvir edilmiştir. Bu yönüyle Balaban’ın resimleri,
kadınların kırsal yaşam içerisindeki üretkenliklerini ve toplumsal katkılarını görünür
kılan sanatsal belgeler niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbrahim Balaban , Resim , Kadın , Aile , Kırsal Toplum.

THE ROLE OF WOMEN IN RURAL COMMUNITY LIFE IN THE PAINTINGS OF İBRAHİM BALABAN

Öz

Although İbrahim Balaban did not receive an academic art education, he is an important
artist who deals with rural life, laboring individuals and especially female figures in the
context of social realism, employing his unique style. This research, based on a literature review,
examines the rural female figures in Balaban's paintings in their artistic and thematic
dimensions, with an attempt to reveal their social status and roles in life. In this context, the
study utilizes the stages of description, analysis, and interpretation. The research examines
how the female image is constructed at formal and narrative levels in Balaban's rural life-
themed paintings; in this way, it aims to contribute to the literature on the artistic representation
of women's labor. The study also compares Balaban's female themes with those of
his contemporaries Neşet Günal, Nuri İyem, Turgut Zaim, and Fikret Otyam, who painted
on similar subjects. In line with these comparisons, the originality of the artist's interpretation
of female figures and his effort to make women's labor visible in Turkish painting
are highlighted. In the artist's works, women are depicted both as individuals who assume
responsibilities such as motherhood and housework within the family, and as laborers participating
in agricultural production. In this respect, Balaban's paintings are artistic documents
that make visible the productivity and social contributions of women in rural life.

Anahtar Kelimeler

İbrahim Balaban , Painting , Woman , Family , Rural Society.

Kaynakça

• Aksoy, A. (2009). Batılılaşma dönemi Türk resim sanatında kadın figürü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksu, S. (2020). Neşet Günal’ın toplumsal gerçekçi resimleri üzerinden emekçi kadın figürleri. Sanat Dergisi, (36), 135–150. https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.644417 Bayraktar, Ü. (2019). 1940 ve 1970 yılları arasında Türk resim sanatında kadın temasının sosyolojik açıdan değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erem, P. (2022). Yirminci yüzyıl Türk resim sanatında kadın imgesinin dönüşümü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Galeri Soyut. (ty). İbrahim Balaban. 22 Şubat 2025 tarihinde https://www.galerisoyut.com.tr/sanatcilar/110/ibrahim-balaban adresinden erişilmiştir.
• Genç, S. (2016). İbrahim Balaban’ın resim ve kitaplarında toplumsallık algısı. H. İ. Delice (Ed.), Bartın Üniversitesi Uluslararası Edebiyat ve Toplum Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Cilt 2, ss. 557–559).
• Bartın Üniversitesi Yayınları.
• Karacan, B. N. (2024). Toplumsal gerçekçilik üzerinden Türk toplumunun çalışkanlığının resimdeki yeri. D-Sanat: KDPÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 1(8), 48–50.
• Kaya Karaduman, B. ve Özdemir, G. (2023). Değişen Türk toplumuyla birlikte kadın figürünün Türk sanatındaki yansıması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 34, 741–758.
• https://doi.org/10.29000/rumelide.1316220 Koç, K. (2011). 20. yüzyıl ikinci yarısı Türk resminde toplumsal gerçekçilik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onur, Ö. O. ve Çoban, İ. (2022). Çağdaş Türk resminde illüstratif etkiler: İbrahim Balaban örneği. ulakbilge, 10(77), 1075–1082. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-10-77-07 Önal, S. (2024). Çağdaş Türk resim sanatında köy teması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topçu, H. (2023). Türk resminde kırsal yaşam görünümleri ve toplumsal gerçekçilik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2012). Ankara Resim ve Heykel Müzesi (Ed. Z. Yasa-Yaman; Fotoğraflar: S. Fırat). 2 Mart 2025 tarihinde https://www.kulturportali.gov. tr/portal/ibrahim-balaban adresinden erişilmiştir.
• Yavuz, Z. S. (2017). İbrahim Balaban’ın Türk resim sanatındaki yeri ve resimlerindeki Anadolu betimlemeleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.