Investigation of graduate theses published in Turkey in leadership lecture in health: A systematic review study

Year 2021, Volume: 3 Issue: 1, 123 - 130, 30.06.2021

Serhan Şahinli , Oğuzhan Çınarlık

https://doi.org/10.47542/sauied.827799

Abstract

The aim of this research is to examine the relationship between postgraduate (master's and doctoral) theses published in the YÖK National Thesis Center between 1996-2020 on the theories of leadership in health, publication year, institute distribution, university distribution, leadership theories and which variables. However, another sub-purpose of the study is to reveal the different variables on similar topics among the published theses and reach a conclusion in this direction. The fact that the topic of leadership in health is more popular especially in recent years constitutes the importance of the research. In addition, criticizing the deficiencies of the theses will also shed scientific light on the people who will do research in the future. The examination of postgraduate theses on leadership theories in health is another important aspect of the study in terms of contributing to the literature, since there is no study similar to this research in the relevant literature. The data of this study, which is a descriptive research in the scanning model, consists of postgraduate theses (master's and doctorate) published on leadership theories in health between 1996-2020 in the database of YÖK National Thesis Center. The data obtained in the study were obtained from the postgraduate theses available on the YÖK National Thesis Center website between January and May 2020. Study data are limited to the keywords used. Keywords "health", "leadership", "theory", "hospital", "nurse" and "physician" were used in the selection of the theses related to the subject. The data obtained were arranged in an Excel (2020) package program with the title of the author, year, thesis title, program, field, university, institute, department, summary and access titles for content analysis. After collecting similar data in certain categories with content analysis, frequency distributions were examined and interpreted in terms of health management. The research universe consists of a total of 2066 graduate (master's and doctoral) theses published on leadership theories in health between 1996-2020 at the YÖK National Thesis Center. The sample of the study, on the other hand, consists of 113 graduate theses on leadership theories in health after limiting it to the keywords "health", "leadership", "theory", "hospital", "nurse" and "physician". . It is seen that the examined graduate studies were conducted in 2019 at the most (17). This is followed by 14 studies in 2017, 13 in 2014, 11 studies in 2016 and 2018. It is seen that the years with the least amount of work were between 1996-2008. Transformational leadership (28) type has been the most studied type of leadership. This was followed by strategic leadership (6), transactional leadership (5), servant leadership (5), and autocratic leadership (5). Leadership types with the least amount of work are managerial (1), instrumental (1), effective (1), strong (1), educator-oriented (1) and spiritual leadership (1). When the studies were examined, it was seen that the relationship between leadership types and job satisfaction, job satisfaction, motivation, employee performance, corporate culture, demographic characteristics, empowerment, conflict management and organizational commitment were measured. As a result, it is seen that the topic of leadership in health has become more popular especially in recent years. Of the study; It is thought that the importance of the concept of leader and leadership, the importance of the need for leaders of the health service sector and the level of competence of the thesis studies subject to the research, as well as the theses made will enlighten the people who will conduct research in the future. The examination of postgraduate theses on the theories of leadership in health and the fact that there is no study similar to this research in the relevant literature is important in terms of contributing to the literature.

Keywords

Health, Healthcare Professional, Leadership, Hospital

Türkiye’de sağlıkta liderlik teorileri konusunda yayımlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Sistematik bir değerlendirme çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 1996-2020 yılları arasında, sağlıkta liderlik teorileri konulu yayımlanmış lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) tezlerin, yayımlanma yılı, enstitü dağılımı, üniversite dağılımı, liderlik teorileri ve hangi değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bununla birlikte çalışmanın bir diğer alt amacı, yayımlanan tezler arasındaki benzer konular üzerinde bulunan farklı değişkenleri ortaya koymak ve bu doğrultuda bir sonuca ulaşmaktır. Sağlıkta liderlik konusunun özellikle son yıllarda daha popüler olması araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra yapılan tezlerin eksik yönlerinin eleştirilmesi de ileride araştırma yapacak kişilere bilimsel anlamda ışık tutacaktır. Sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi ilgili literatürde bu araştırmaya benzer bir çalışmaya rastlanmaması ise çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından bir diğer önemini oluşturmaktadır. Tarama modelinde betimsel bir araştırma olan bu çalışmanın verilerini, 1996-2020 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanında yer alan sağlıkta liderlik teorileri konusunda yayımlanmış lisansüstü tezler (yüksek lisans ve doktora) oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler Ocak-Mayıs 2020 tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi sitesinde yer alan erişime açık lisansüstü tezlerden elde edilmiştir. Çalışma verileri kullanılan anahtar kelimelerle sınırlandırılmıştır. Konu ile ilgili tezlerin seçilmesinde “sağlık”, “liderlik”, “teori”, “hastane”, “hemşire” ve “hekim” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yapılmak üzere yazar adı, yıl, tez adı, program, alan, üniversite, enstitü, anabilim dalı, özet ve erişim başlıklarıyla Excel (2020) paket programında düzenlenmiştir. Birbirine benzeyen veriler içerik analiziyle belirli kategoriler çerçevesinde bir araya getirildikten sonra, frekans dağılımları incelenerek, sağlık yönetimi açısından yorumlanmıştır. Araştırma evrenini, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 1996-2020 yılları arasında, sağlıkta liderlik teorileri konulu yayımlanmış toplam 2066 lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) tez oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise “sağlık”, “liderlik”, “teori”, “hastane”, “hemşire” ve “hekim” anahtar kelimeleri ile sınırlandırdıktan sonraki süreçte sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış toplam 113 lisansüstü tez oluşturmaktadır. . İncelenen lisansüstü çalışmaların en fazla 2019 yılında (17) yapıldığı görülmektedir. Bunu 2017 yılında 14, 2014 yılında 13, 2016 ve 2018 yıllarında 11 çalışma takip etmektedir. En az çalışma yapılan yılların ise 1996-2008 yılları arasında olduğu görülmektedir. Dönüşümcü liderlik (28) türü en fazla çalışılan liderlik türü olmuştur. Bunu stratejik liderlik (6), etkileşimci liderlik (5), hizmetkâr liderlik (5) ve otokratik liderlik (5) takip etmiştir. En az çalışmanın yapıldığı liderlik türleri yönetsel (1), araçsal (1), etkili (1), güçlü (1), eğitici odaklı (1) ve ruhsal liderlik (1)’tir. Çalışmalar incelendiğinde liderlik türleri ile en çok iş doyumu, iş tatmini, motivasyon, çalışan performansı, kurum kültürü, demografik özellikler, güçlendirme, çatışma yönetimi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin ölçüldüğü görülmüştür. Sonuç olarak, sağlıkta liderlik konusunun özellikle son yıllarda daha popüler olduğu görülmektedir. Çalışmanın; lider ve liderlik kavramının önemini vurgulaması, sağlık hizmeti sektörünün liderlere duyduğu ihtiyacın önemine ve araştırmaya konu olan tez çalışmalarının yeterlilik düzeylerine vurgu yapması ve bunun yanı sıra yapılan tezlerin ileride araştırma yapacak kişilere bilimsel anlamda ışık tutacağı düşünülmektedir. Sağlıkta liderlik teorileri ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi ilgili literatürde bu araştırmaya benzer bir çalışmaya rastlanmaması ise çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından önemini arz etmektedir.

Keywords

Sağlık, Sağlık Çalışanı, Liderlik, Hastane

References

• Ballow C. (2009) “Leaders and Systems”, The Governance Institute White Paper, Winter: 1-2.
• Baloğlu, N. (2014), Dağıtımcı Liderlik: Okullarda Dikkate Alınması Gereken Bir Liderlik Yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
• Çalışkan, Z. (2008), Sağlık Ekonomisi: Kavramsal Bir Yaklaşım, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 26, Sayı:2, ss:29-50.
• Çelik, Vehbi. Eğitimsel Reform İçin Yeni Bir Okul Kültürü Eğitimimize Yeni Bakışlar. Editör. İlhami Fındıkçı. İstanbul: 1996.
• Çoban, H. (2009), Sağlık Ekonomisi ve Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Dennis P.D. (2008) Transforming: Leadership Focusing On Outcomes of the New Girl Scout Leadership Experience, Girl Scout Research Institute, New York.
• Elmore, R. F. (2000) Building a New Structure for School Leadership The Albert Shanker Institute. http://www.shankerinstitute.org/Downloads/building.pdf
• Erçetin, Ş. (2000). Lider Sarmalında Vizyon (2.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Eren, M. ve Titizoğlu. Ö, (2014), Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Tarzlarının Örgütsel Özdeşme ve İş Tatmini Üzerindeki Etkileri, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (14) 27, 275-303.
• Erençin A. ve Yolcu Y. (2008) “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Dönüşümü ve Yerinden Yönetimi”, Memleket Siyaset Yönetim, 3(6): 118-136. Erişim tarihi: 27.11.2019
• Ergeneli, Azize (2006). Örgüt ve İnsan, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Fındıkçı, İ.(2012). Bir gönül yolculuğu: hizmetkâr liderlik(Üçüncü Basım). İstanbul: Alfa Yayınları
• Genç, Turan (1998), Kamu Yönetimi, syf. 181-187.
• Göka, E. (2005). Türklerde Liderlik ve Fanatizm. l.Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Ireland, R.D. Hitt, M.A. (2005). “Achieving and Maintaining Strategic Competitiveness in the 21st. Century: The Role of Strategic Leadership”. Academy of Management Executive, 19(4):63-74.
• Karslı, Mehmet Durdu, (1997), Yönetsel Etkililik, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yayınlan No:6, Bolu.
• Norris, C. ve diğerleri The Chort: A Vehicle for Building Transformational Leadership Skills, Planning& Changing, Vol 27, No:3/4, 1996.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde Dönüşüm: Eğitimde Yeni Değerler (2.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Sargutan, Erdal, (2005) Sağlık Sektörü Ve Sağlık Sistemlerinin Yapısı, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergi, Cilt:8, Sayı:3 (2005).
• Uğurluoğlu, Ö. ve Çelik, Y. (2009). Örgütlerde Stratejik Liderlik ve Özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12 (2), 121-156.
• https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/7566/99384
• Uysal, Alev, KEKLİK Belma, ERDEM Ramazan, ÇELİK Rukiye (2012), Hastane Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri İle Çalışanların İş Üretkenlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:15 Sayı 1.
• Yılmaz, H. (2011). Güçlendirici Liderlik. 1. Baskı, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.