Research Article
BibTex RIS Cite

Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü

Year 2023, , 955 - 993, 18.12.2023

Cansu Büşra Ölmez

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1289253

Abstract

Demokratik devletlerde silahlı kuvvetler üzerindeki tasarruflar devlet başkanının başkomutanlık sıfatı kapsamı içerisinde görülmektedir. Hukuki düzenlemeler her ne kadar savaş ilanı yetkisini münhasıran yasama organının kararına bıraksa da silahlı kuvvetlerin çeşitli gerekçelerle yurtdışına gönderilmesi ya da yabancı ülkelere ait silahlı kuvvetlerin yurtta konuşlanmasına ilişkin kararların alınmasında Başkanın önemli bir güce sahip olduğu görülür. Hukuki düzenlemeler yasama organının onayından sonra silahlı kuvvet kullanma kararının Başkan tarafından uygulanması gerektiği konusunda genel bir eğilim göstermektedir. Ancak Başkanın anayasal düzenlemeler ışığında dış ilişkilerin yürütülmesinden sorumlu olması ve başkomutanlık sıfatını haiz olması silahlı kuvvetlerin kullanılmasında başat bir rol üstlenmesini sağlamıştır. Bu noktada silahlı kuvvet kullanma kararının yasama ve yürütme arasında bir yetki çatışmasına dönüşebilecek bir potansiyel taşıdığı görülmektedir. Bu çalışma yasama ve yürütme ilişkilerinde Başkanın siyasi otoritesinin ön plana çıkmasına olanak sağlayan silahlı kuvvet kullanma kararının başkanlık sisteminin iki örneğini teşkil eden ABD ve Türk hukukundaki düzenlemeler ışığında ve uygulamadaki boyutuyla karşılaştırılmasını ele almaktadır.

Keywords

Başkan Silahlı Kuvvetler Başkomutanlık Yargısal Denetim

References

  • Ackerman B, The Decline and Fall of American Republic (The Belknap Press of Harvard University 2010)
  • Aslan Y, ‘Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Uluslararası Askeri Müdahalelerde Görevlendirilmesinin İç Hukuktaki Dayanakları’ (2015) 3(5) Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 201-220
  • — —Savaş Hukuku ve Angajman Kuralları (Bilge Yayınevi 2016)
  • Bakırcı F, Kılınç A, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ‘Süreklilik İlkesi Çerçevesinde ‘Ara Verme’ ve ‘Tatil’ Üzerine’ (2021) 12(45) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 155-190
  • Beyoğlu C Ü, Türk Anayasa Hukukunda Silahlı Kuvvet Kullanma ve Savaş İlan Etme Yetkisi, (Seçkin Yayınları 2022)
  • Committee on Armed Service, Crisis in the Gulf Region: US Policy Options and Implications, Hearings Before the Committee on Armed Services United States Senate, One Hundred First Congress, Second Session (US Government Printing Office 1990)
  • Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2011)
  • Çopur O, ‘Anayasa Hukukunda Savaş Hali’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2006)
  • — — ‘Anayasanın 92’nci Maddesine Göre Silahlı Kuvvet Kullanılması’ (2013) C. 2, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 391 (Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan) 1389-1413
  • Denk E, Silahlı Kuvvet Kullanımıyla İlgili TBMM Kararları (Siyasal Kitabevi 2012)
  • Dikmen- Caniklioğlu M, ‘Ulusal ve Uluslararası Hukuk Işığında Türkiye’nin 2003 Tezkere Serüvenine İlişkin Görüşler-Düşünceler’ (2007) 9(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29-98
  • Elsea J K, ‘Defense Primer: President’s Constitutional Authority with Regard to the Armed Forces’, Congressional Research Service, 2020
  • — — ‘Exhuming the Seemingly Moribund Declaration of War’ (2008) 77(1) The George Washington Law Review 89-140
  • — —Anayasacılık, Parlamentarizm, Silahlı Kuvvetler (Siyasal Kitabevi 1993)
  • — —The Living Presidency: An Originalist Argument Against ist Ever-Expanding Powers (The Belknap Press of Harvard University Press 2020)
  • — —Türk Anayasa Hukuku (Ekin Yayınları 2021)
  • Ely J H, War and Responsibility, Constitutional Lessons of Vietnam and Its Aftermath (Princeton 1993)
  • Erdil K, ‘Birleşmiş Milletler Güvenlik Düzeninde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Sınır Ötesi Operasyonlarda Kullanılması’ (2001) 59(4) Ankara Barosu Dergisi 83-96
  • Erdoğan M, ‘Silahlı Kuvvetlerin Türk Anayasa Düzeni İçindeki Yeri’ (1990) 45(1) AÜSBF Dergisi 309-334
  • Eren A, Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) (4. Baskı, Seçkin Yayınları 2022)
  • Erol Ö E, ‘Hukuk Devleti İlkesi Işığında Hükümet Tasarrufları Teorisi ve Yargısal Denetimi’ (2013) 13(2) Kamu Hukuku Arşivi 81-89
  • Fisher L, The Law of the Executive Branch: Presidential Power (Oxford University Press 2015)
  • Gözler K, İdare Hukuku C. I (3. Baskı, Ekin Yayınları 2019)
  • Gözübüyük Ş, Anayasa Hukuku (Turhan Kitabevi 2013)
  • Gözübüyük Ş, Tan T, İdare Hukuku C. 2 İdarî Yargılama Hukuku (Turhan Kitabevi 2017)
  • Grimmet R F, War Powers Resolution: Presidential Compliance (CRS Report for Congrees Foreign Affairs, Defense and Trade Division 11 September 11 2001)
  • Grossman J B, Wells R S, Contitutional Law and Judicial Policy Making (3rd ed. New York Press 1988)
  • Gunther G, Constitutional Law (Oxford University Press 1991)
  • İba Ş, Söyler Y, ‘Yeni Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanı Kararının Nitelik Farkı ve Hukuki Sonuçları’ (2019) 36(1) Anayasa Yargısı 195-223
  • İzgi Ö, Gören Z, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu (TBMM Basımevi 2006)
  • Kanadoğlu K, ‘Silahlı Kuvvetlerin Kullanımının Parlamento Tarafından Denetimi’, Bilgi Toplumunda Hukuk (2003) C. 2 (Ünal Tekinalp’ e Armağan) 413-421
  • Kaya C, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi (On İki Levha Yayıncılık 2011)
  • Kommers D P, Finn J, Jacopsohn G, Thomas G ve Dyer J, American Constitutional Law, Govermental Powers and Democracy (West Academic Publishing 2018)
  • Oder B E, ‘Silahlı Kuvvet Gönderme ve Kullanma Bakımından Amerikan Anayasa Hukukunda Yasama-Yürütme İlişkileri ve Türkiye’ (2003) C. 3 (Ünal Tekinalp’e Armağan) 423-455
  • Özdemir Y, ‘Cumhurbaşkanı Kararlarının Yargısal Denetimi’ (2021) 29(4) SÜHFD 3211-3256
  • Öztürk K, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, C. 2 (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 1996)
  • Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (21. Baskı, Turhan Kitabevi 2022)
  • Powell J H, ‘The President’s Authority over Foreign Affairs: An Executive Branch Perspective’ (1998) The George Washington Law Review 527-576
  • Prakash S, ‘Unleashing the Dog of War: What the Constitution Means by “Declare War”’ (2007) 93(1) Cornell Law Review 45-122
  • Prakash S, ‘Exhuming the Seemingly Moribund Declaration of War’ (2008) 77(1) The George Washington Law Review 89-140
  • Prakash S, The Living Presidency: An Originalist Argument Against ist Ever-Expanding Powers (The Belknap Press of Harvard University Press 2020)
  • Rotunda R, Fixing the War Powers Act, Heritage Lecture No. 529 (1995) The Heritage Foundation 3
  • Sarıca R, ‘Türk Devlet Şurası İçtihatlarına Göre Hükümet Tasarrufları’ (1942) 8(3-4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası s. 457-472
  • Soysal M, 100 Soruda Anayasanın Anlamı (Gerçek Yayınevi 1997)
  • — —Dış Politika ve Parlamento (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 1964)
  • Tanör B, ‘Türkiye’de Dış İlişkilerin İç Hukuk Rejimi’ in Faruk Sönmezoğlu (der), Türk Dış Politikasının Analizi (2. Baskı, Der Yayınları 2004)
  • Tanör B, Yüzbaşıoğlu N, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku (20. Baskı, Beta Yayıncılık 2020)
  • Teziç E, ‘Parlamento Kararı ve Kanun’ (1988) 5 Anayasa Yargısı Dergisi 121-130
  • — —Anayasa Hukuku (5. Baskı, Beta Yayınları 2021)
  • Yüksel C, Erdoğan K, ‘Uluslararası Hukuk Bağlamında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı’nın Dış Politika ve Savaş Yetkileri’ (2022) 42(1) Public and Private International Law Bulletin 293-332
  • İnternet Kaynakları
  • BM Antlaşması, <https://paylasim.ombudsman.gov.tr/dokuman/document/mevzuat/6535501-Birlesmis-Milletler-Antlasmasi.pdf> Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • Ergun Özbudun, “İngiliz Hukukunda Hükümet Tasarrufları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (1961)
  • 18(4) s. 333-372 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/637646< Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • The Constitution of the United States, <https://constitutioncenter.org/media/files/constitution.pdf> Erişim Tarihi 9 Mart 2023.
  • The North Atlantic Treaty Washington D.C.- 4 April 1949
  • https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17120.htm,<Erişim Tarihi 15 Şubat 2023.
  • The War Powers Resolution, Alfred M. Landon Lectures on Public Issues Delivered by Gerald R. Ford Kansas State University Manhattan, Kansas Monday, February 20, 1978
  • <https://www.fordlibrarymuseum.gov/library/speeches/780220.asp,> Erişim Tarihi 5 Nisan 2023.
  • The War Powers Resolution: Concepts and Practice, Congressional Research Service, Sec 2(a) <https://sgp.fas.org/crs/natsec/R42699.pdf> Erişim Tarihi 16 Mart 2023.
  • Thomas M. Franck, “Declare War? Congress Can’t”, The New York Times, 1990 <https://www.nytimes.com/1990/12/11/opinion/declare-war-congress-cant.html> Erişim Tarihi 18 Mart 2023.
  • U.S Joint Resolution, PUBLIC LAW 107–40—SEPT. 18, 2001 <https://www.congress.gov/107/plaws/publ40/PLAW-107publ40.pdf> Erişim Tarihi 11 Nisan 2023.
  • U.S. District Court for the District of Columbia, Campbell v. Clinton, 52 F. Supp. 2d 34 (D.D.C. 1999), June 8, 1999 <https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/FSupp2/52/34/2522389/> Erişim Tarihi 6 Nisan 2023.
  • U.S. Supreme Court, Chicago & S. Air Lines, Inc. v. Waterman S.S. Corp., 333 U.S. 103, 109 (1948) https://supreme.justia.com/cases/federal/us/333/103/ Erişim Tarihi 11 Mart 2023.
  • U.S. Supreme Court, Johnson & Eisentrager, 339 U.S. 763, 789 (1950) <https://supreme.justia.com/cases/federal/us/339/763/> Erişim Tarihi 11 Mart 2023.
  • U.S. Supreme Court, Prize Cases, 67 U.S. 635, 668 (1863) <https://supreme.justia.com/cases/federal/us/67/635/> Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • United Nations Participation Act of 1945 <https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-1090/pdf/COMPS-1090.pdf> 22 U.S.C. 287d Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • Mahkeme Kararları
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para II/B (4) <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24? KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para II <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2 > Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para 91 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?EsasNo=1990%2F31&KararTarihiIlk=24%2F09%2F1990> Erişim Tarihi 15 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990 < https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.2001/424, K.2001/354, 22/11/2001 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2001/354?EsasNo=2001%2F424> Erişim Tarihi 2 Mart 2023)
  • TBMM Kararları 27 Haziran 2006 tarihli, 876 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar876.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 27 Kasım 1950 tarihli, 1701 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc033/karartbmmc033/karartbmmc 03301701.pdf > Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 4 Aralık 1950 tarihli, 1703 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc033/karartbmmc033/karartbmmc 03301703.pdf> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 16 Mart 1964 tarihli, 93 sayılı Kıbrıs’a Türk Silahlı Kuvvetlerinin gönderilmesine izin verilmesi hakkında Meclis kararı için bkz. <https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11659.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 17 Kasım 1967 tarihli, 148 sayılı Türk Silahlı Kuvvelerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verilmesine dair Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/t07/c007/tbmm07007002.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 20 Temmuz 1974 tarihli, 303 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verilmesi hakkında Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc057/karartbmmc057/karartbmmc 05700303.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 12 Ağustos 1990 tarihli, 107 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc073/karartbmmc073/karartbmmc 07300107.pdf > Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 5 Eylül 1990 tarihli 108 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar108.html> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 17 Ocak 1991 tarihli 126 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar126.html> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 8 Aralık 1992 tarihli, 205 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar205.html> Erişim Tarihi 21 Şubat 2023.
  • 8 Aralık 1992 tarihli, 204 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar204.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 25 Aralık 1996 tarihli, 477 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc08000477.pdf> Erişim Tarihi 20 Tarihi 2023.
  • 20 Şubat 1997 tarihli, 487 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc08000487.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 10 Nisan 1997 tarihli, 492 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc 08000492.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 24 Temmuz 1998 tarihli, 587 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc081/karartbmmc081/karartbmmc 08100587.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 8 Ekim 1998 tarihli, 596 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar596.html> Erişim Tarihi 21 Şubat 2023.
  • 10 Ekim 2001 tarihli, 722 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc086/karartbmmc086/karartbmmc 08600722.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 5 Eylül 2006 tarihli 880 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar880.html> 880 sayılı sayılı karar ile verilen yetkinin uzatılmasında dair 892, 925, 940, 969, 996, 1023, 1045, 1094, 1115, 1201, 1233 ve 1264 sayılı Meclis kararları için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tbmm_kararlari_gd.sorgu_baslangic> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 24 Mart 2011 tarihli, 988 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar988.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 20 Kasım 2014 tarihli, 1076 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1076.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 2 Ocak 2020 tarihli, 1238 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1238.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 17 Kasım 2020 tarihli, 1272 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1272.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 22 Aralık 2020 tarihli, 1273 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1273.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.

Year 2023, , 955 - 993, 18.12.2023

Cansu Büşra Ölmez

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1289253

Abstract

References

  • Ackerman B, The Decline and Fall of American Republic (The Belknap Press of Harvard University 2010)
  • Aslan Y, ‘Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Uluslararası Askeri Müdahalelerde Görevlendirilmesinin İç Hukuktaki Dayanakları’ (2015) 3(5) Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 201-220
  • — —Savaş Hukuku ve Angajman Kuralları (Bilge Yayınevi 2016)
  • Bakırcı F, Kılınç A, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ‘Süreklilik İlkesi Çerçevesinde ‘Ara Verme’ ve ‘Tatil’ Üzerine’ (2021) 12(45) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 155-190
  • Beyoğlu C Ü, Türk Anayasa Hukukunda Silahlı Kuvvet Kullanma ve Savaş İlan Etme Yetkisi, (Seçkin Yayınları 2022)
  • Committee on Armed Service, Crisis in the Gulf Region: US Policy Options and Implications, Hearings Before the Committee on Armed Services United States Senate, One Hundred First Congress, Second Session (US Government Printing Office 1990)
  • Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2011)
  • Çopur O, ‘Anayasa Hukukunda Savaş Hali’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2006)
  • — — ‘Anayasanın 92’nci Maddesine Göre Silahlı Kuvvet Kullanılması’ (2013) C. 2, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 391 (Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan) 1389-1413
  • Denk E, Silahlı Kuvvet Kullanımıyla İlgili TBMM Kararları (Siyasal Kitabevi 2012)
  • Dikmen- Caniklioğlu M, ‘Ulusal ve Uluslararası Hukuk Işığında Türkiye’nin 2003 Tezkere Serüvenine İlişkin Görüşler-Düşünceler’ (2007) 9(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29-98
  • Elsea J K, ‘Defense Primer: President’s Constitutional Authority with Regard to the Armed Forces’, Congressional Research Service, 2020
  • — — ‘Exhuming the Seemingly Moribund Declaration of War’ (2008) 77(1) The George Washington Law Review 89-140
  • — —Anayasacılık, Parlamentarizm, Silahlı Kuvvetler (Siyasal Kitabevi 1993)
  • — —The Living Presidency: An Originalist Argument Against ist Ever-Expanding Powers (The Belknap Press of Harvard University Press 2020)
  • — —Türk Anayasa Hukuku (Ekin Yayınları 2021)
  • Ely J H, War and Responsibility, Constitutional Lessons of Vietnam and Its Aftermath (Princeton 1993)
  • Erdil K, ‘Birleşmiş Milletler Güvenlik Düzeninde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Sınır Ötesi Operasyonlarda Kullanılması’ (2001) 59(4) Ankara Barosu Dergisi 83-96
  • Erdoğan M, ‘Silahlı Kuvvetlerin Türk Anayasa Düzeni İçindeki Yeri’ (1990) 45(1) AÜSBF Dergisi 309-334
  • Eren A, Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) (4. Baskı, Seçkin Yayınları 2022)
  • Erol Ö E, ‘Hukuk Devleti İlkesi Işığında Hükümet Tasarrufları Teorisi ve Yargısal Denetimi’ (2013) 13(2) Kamu Hukuku Arşivi 81-89
  • Fisher L, The Law of the Executive Branch: Presidential Power (Oxford University Press 2015)
  • Gözler K, İdare Hukuku C. I (3. Baskı, Ekin Yayınları 2019)
  • Gözübüyük Ş, Anayasa Hukuku (Turhan Kitabevi 2013)
  • Gözübüyük Ş, Tan T, İdare Hukuku C. 2 İdarî Yargılama Hukuku (Turhan Kitabevi 2017)
  • Grimmet R F, War Powers Resolution: Presidential Compliance (CRS Report for Congrees Foreign Affairs, Defense and Trade Division 11 September 11 2001)
  • Grossman J B, Wells R S, Contitutional Law and Judicial Policy Making (3rd ed. New York Press 1988)
  • Gunther G, Constitutional Law (Oxford University Press 1991)
  • İba Ş, Söyler Y, ‘Yeni Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanı Kararının Nitelik Farkı ve Hukuki Sonuçları’ (2019) 36(1) Anayasa Yargısı 195-223
  • İzgi Ö, Gören Z, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu (TBMM Basımevi 2006)
  • Kanadoğlu K, ‘Silahlı Kuvvetlerin Kullanımının Parlamento Tarafından Denetimi’, Bilgi Toplumunda Hukuk (2003) C. 2 (Ünal Tekinalp’ e Armağan) 413-421
  • Kaya C, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi (On İki Levha Yayıncılık 2011)
  • Kommers D P, Finn J, Jacopsohn G, Thomas G ve Dyer J, American Constitutional Law, Govermental Powers and Democracy (West Academic Publishing 2018)
  • Oder B E, ‘Silahlı Kuvvet Gönderme ve Kullanma Bakımından Amerikan Anayasa Hukukunda Yasama-Yürütme İlişkileri ve Türkiye’ (2003) C. 3 (Ünal Tekinalp’e Armağan) 423-455
  • Özdemir Y, ‘Cumhurbaşkanı Kararlarının Yargısal Denetimi’ (2021) 29(4) SÜHFD 3211-3256
  • Öztürk K, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, C. 2 (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 1996)
  • Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (21. Baskı, Turhan Kitabevi 2022)
  • Powell J H, ‘The President’s Authority over Foreign Affairs: An Executive Branch Perspective’ (1998) The George Washington Law Review 527-576
  • Prakash S, ‘Unleashing the Dog of War: What the Constitution Means by “Declare War”’ (2007) 93(1) Cornell Law Review 45-122
  • Prakash S, ‘Exhuming the Seemingly Moribund Declaration of War’ (2008) 77(1) The George Washington Law Review 89-140
  • Prakash S, The Living Presidency: An Originalist Argument Against ist Ever-Expanding Powers (The Belknap Press of Harvard University Press 2020)
  • Rotunda R, Fixing the War Powers Act, Heritage Lecture No. 529 (1995) The Heritage Foundation 3
  • Sarıca R, ‘Türk Devlet Şurası İçtihatlarına Göre Hükümet Tasarrufları’ (1942) 8(3-4) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası s. 457-472
  • Soysal M, 100 Soruda Anayasanın Anlamı (Gerçek Yayınevi 1997)
  • — —Dış Politika ve Parlamento (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 1964)
  • Tanör B, ‘Türkiye’de Dış İlişkilerin İç Hukuk Rejimi’ in Faruk Sönmezoğlu (der), Türk Dış Politikasının Analizi (2. Baskı, Der Yayınları 2004)
  • Tanör B, Yüzbaşıoğlu N, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku (20. Baskı, Beta Yayıncılık 2020)
  • Teziç E, ‘Parlamento Kararı ve Kanun’ (1988) 5 Anayasa Yargısı Dergisi 121-130
  • — —Anayasa Hukuku (5. Baskı, Beta Yayınları 2021)
  • Yüksel C, Erdoğan K, ‘Uluslararası Hukuk Bağlamında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı’nın Dış Politika ve Savaş Yetkileri’ (2022) 42(1) Public and Private International Law Bulletin 293-332
  • İnternet Kaynakları
  • BM Antlaşması, <https://paylasim.ombudsman.gov.tr/dokuman/document/mevzuat/6535501-Birlesmis-Milletler-Antlasmasi.pdf> Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • Ergun Özbudun, “İngiliz Hukukunda Hükümet Tasarrufları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (1961)
  • 18(4) s. 333-372 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/637646< Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • The Constitution of the United States, <https://constitutioncenter.org/media/files/constitution.pdf> Erişim Tarihi 9 Mart 2023.
  • The North Atlantic Treaty Washington D.C.- 4 April 1949
  • https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17120.htm,<Erişim Tarihi 15 Şubat 2023.
  • The War Powers Resolution, Alfred M. Landon Lectures on Public Issues Delivered by Gerald R. Ford Kansas State University Manhattan, Kansas Monday, February 20, 1978
  • <https://www.fordlibrarymuseum.gov/library/speeches/780220.asp,> Erişim Tarihi 5 Nisan 2023.
  • The War Powers Resolution: Concepts and Practice, Congressional Research Service, Sec 2(a) <https://sgp.fas.org/crs/natsec/R42699.pdf> Erişim Tarihi 16 Mart 2023.
  • Thomas M. Franck, “Declare War? Congress Can’t”, The New York Times, 1990 <https://www.nytimes.com/1990/12/11/opinion/declare-war-congress-cant.html> Erişim Tarihi 18 Mart 2023.
  • U.S Joint Resolution, PUBLIC LAW 107–40—SEPT. 18, 2001 <https://www.congress.gov/107/plaws/publ40/PLAW-107publ40.pdf> Erişim Tarihi 11 Nisan 2023.
  • U.S. District Court for the District of Columbia, Campbell v. Clinton, 52 F. Supp. 2d 34 (D.D.C. 1999), June 8, 1999 <https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/FSupp2/52/34/2522389/> Erişim Tarihi 6 Nisan 2023.
  • U.S. Supreme Court, Chicago & S. Air Lines, Inc. v. Waterman S.S. Corp., 333 U.S. 103, 109 (1948) https://supreme.justia.com/cases/federal/us/333/103/ Erişim Tarihi 11 Mart 2023.
  • U.S. Supreme Court, Johnson & Eisentrager, 339 U.S. 763, 789 (1950) <https://supreme.justia.com/cases/federal/us/339/763/> Erişim Tarihi 11 Mart 2023.
  • U.S. Supreme Court, Prize Cases, 67 U.S. 635, 668 (1863) <https://supreme.justia.com/cases/federal/us/67/635/> Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • United Nations Participation Act of 1945 <https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-1090/pdf/COMPS-1090.pdf> 22 U.S.C. 287d Erişim Tarihi 15 Mart 2023.
  • Mahkeme Kararları
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para II/B (4) <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24? KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para II <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2 > Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990, para 91 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?EsasNo=1990%2F31&KararTarihiIlk=24%2F09%2F1990> Erişim Tarihi 15 Şubat 2023.
  • AYM, E.1990/31, K.1990/24, 24/09/1990 < https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1990/24?KelimeAra%5B0%5D=TBMM%20karar%C4%B1&page=2> Erişim Tarihi 25 Şubat 2023.
  • AYM, E.2001/424, K.2001/354, 22/11/2001 <https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2001/354?EsasNo=2001%2F424> Erişim Tarihi 2 Mart 2023)
  • TBMM Kararları 27 Haziran 2006 tarihli, 876 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar876.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 27 Kasım 1950 tarihli, 1701 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc033/karartbmmc033/karartbmmc 03301701.pdf > Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 4 Aralık 1950 tarihli, 1703 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc033/karartbmmc033/karartbmmc 03301703.pdf> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 16 Mart 1964 tarihli, 93 sayılı Kıbrıs’a Türk Silahlı Kuvvetlerinin gönderilmesine izin verilmesi hakkında Meclis kararı için bkz. <https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11659.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 17 Kasım 1967 tarihli, 148 sayılı Türk Silahlı Kuvvelerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verilmesine dair Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/t07/c007/tbmm07007002.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 20 Temmuz 1974 tarihli, 303 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine izin verilmesi hakkında Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc057/karartbmmc057/karartbmmc 05700303.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 12 Ağustos 1990 tarihli, 107 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc073/karartbmmc073/karartbmmc 07300107.pdf > Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 5 Eylül 1990 tarihli 108 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar108.html> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 17 Ocak 1991 tarihli 126 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar126.html> Erişim Tarihi 20 Şubat 2023.
  • 8 Aralık 1992 tarihli, 205 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar205.html> Erişim Tarihi 21 Şubat 2023.
  • 8 Aralık 1992 tarihli, 204 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar204.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 25 Aralık 1996 tarihli, 477 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc08000477.pdf> Erişim Tarihi 20 Tarihi 2023.
  • 20 Şubat 1997 tarihli, 487 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc08000487.pdf> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 10 Nisan 1997 tarihli, 492 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc080/karartbmmc080/karartbmmc 08000492.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 24 Temmuz 1998 tarihli, 587 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc081/karartbmmc081/karartbmmc 08100587.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 8 Ekim 1998 tarihli, 596 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar596.html> Erişim Tarihi 21 Şubat 2023.
  • 10 Ekim 2001 tarihli, 722 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc086/karartbmmc086/karartbmmc 08600722.pdf > Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 5 Eylül 2006 tarihli 880 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar880.html> 880 sayılı sayılı karar ile verilen yetkinin uzatılmasında dair 892, 925, 940, 969, 996, 1023, 1045, 1094, 1115, 1201, 1233 ve 1264 sayılı Meclis kararları için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tbmm_kararlari_gd.sorgu_baslangic> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 24 Mart 2011 tarihli, 988 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar988.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 20 Kasım 2014 tarihli, 1076 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1076.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 2 Ocak 2020 tarihli, 1238 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1238.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 17 Kasım 2020 tarihli, 1272 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1272.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
  • 22 Aralık 2020 tarihli, 1273 sayılı Meclis kararı için bkz. <https://www5.tbmm.gov.tr/tbmm_kararlari/karar1273.html> Erişim Tarihi 22 Şubat 2023.
There are 97 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Constitutional Law
Journal Section PUBLIC LAW
Authors

Cansu Büşra Ölmez 0000-0003-3998-3692

Publication Date December 18, 2023
Published in Issue Year 2023

Cite

APA Ölmez, C. B. (2023). Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(2), 955-993. https://doi.org/10.52273/sduhfd..1289253
AMA Ölmez CB. Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü. SDÜHFD - SDLR. December 2023;13(2):955-993. doi:10.52273/sduhfd.1289253
Chicago Ölmez, Cansu Büşra. “Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD Ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü”. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, no. 2 (December 2023): 955-93. https://doi.org/10.52273/sduhfd. 1289253.
EndNote Ölmez CB (December 1, 2023) Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13 2 955–993.
IEEE C. B. Ölmez, “Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü”, SDÜHFD - SDLR, vol. 13, no. 2, pp. 955–993, 2023, doi: 10.52273/sduhfd..1289253.
ISNAD Ölmez, Cansu Büşra. “Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD Ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü”. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/2 (December 2023), 955-993. https://doi.org/10.52273/sduhfd. 1289253.
JAMA Ölmez CB. Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü. SDÜHFD - SDLR. 2023;13:955–993.
MLA Ölmez, Cansu Büşra. “Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD Ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü”. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol. 13, no. 2, 2023, pp. 955-93, doi:10.52273/sduhfd. 1289253.
Vancouver Ölmez CB. Silahlı Kuvvetlerin Kullanılmasında ABD ve Türk Hukukundaki Düzenlemeler Işığında Başkanın Rolü. SDÜHFD - SDLR. 2023;13(2):955-93.