An Attempt to Develop an Understanding of the Source of Evil: Analyzing the Film Brother’s Keeper with Hannah Arendt

Year 2025, Issue: 19, 159 - 178, 26.06.2025

Hülya Göğerçin Toker

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1526500

Abstract

Kötülüğün Kaynağına Dair Bir Kavrayış Geliştirme Denemesi: Okul Tıraşı Filmini Hannah Arendt İle İncelemek

Abstract

Kötülük, İkinci Dünya Savaşı dönemini bir Yahudi olarak deneyimleyen ve çok kısa bir süre de olsa toplama kampında kalmış olan siyaset teorisyeni Hannah Arendt’in ömrü boyunca üzerinde düşündüğü konulardan biri olmuştur. İlk çalışmalarında “radikal kötülük” kavramı üzerinde duran Arendt, daha sonra “kötülüğün sıradanlığı” kavramını geliştirmiş ve özellikle düşünce yoksunluğu ile kötülük arasındaki ilişki üzerinde durmuştur. Ancak bu çalışma kapsamında, Arendt’in düşünsel izleği takip edilerek kötülüğe alan açmamak için sadece düşünmenin değil zihnin diğer yetilerinin de etkin bir şekilde kullanılması gerektiği sonucuna ulaştığı görülmüştür. 20. yüzyılın kötülüklerine karşı çıkma konusunda pasif kalan ve hatta bu kötülüklere yol açan nasyonal sosyalizmi destekleyen filozof ve bilim insanlarını anlamaya çalışan Arendt, “vita contemplativa”yı hiyerarşik olarak önceleyen yaklaşımlarına bir eleştiri olarak “vita activa”yı incelemiştir. Bu çalışma kapsamında, dünyaya, dünyalılığa ve dünya sevgisine öncelik veren Arendt’in cesur entelektüel üretimi takip edilerek kötülüğün kaynağına dair bir kavrayış geliştirilmeye çalışılmış ve kötülüğün insanın “hiçbir yer”de olma halinden kaynaklandığı savunulmuştur. Okul Tıraşı filmi, insanın “vita activa” ve “vita contemplativa” alanlarında yüksek bir performansla varolmaktan imtina ettiği her anda kötülüğün nasıl kolaylıkla ortaya çıktığını ve bir kere ortaya çıktıktan sonra da “radikal kötülük”e kadar gidip gitmeyeceğinin bilinmezliğini gösteren önemli bir örnektir.

Keywords

Hannah Arendt , kötülük , kötülüğün sıradanlığı , Okul Tıraşı , hiçbir yer’de olma

References

• Arendt, H. (1981). The life of the mind. Erişim adresi: https://antilogicalism.com/wp-content/uploads/2017/07/life-of-the-mind.pdf (Erişim tarihi: 10.02.2025)
• Arendt, H. (2008). Martin Heidegger'in sekseninci doğum günü vesilesiyle. Baykuş (3), 161-172.
• Arendt, H. (2012). Kötülüğün sıradanlığı. (Ö. Çelik, Çev.). Metis Yayınları.
• Arendt, H. (2014). Formasyon, sürgün, totalitarizm. (İ. Yıldız, Çev.). Dipnot Yayınları.
• Arendt, H. (2019). Sorumluluk ve yargı. (M. Serin, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Arendt, H. (2021a). İnsanlık durumu. (B. S. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2021b). Kant'ın siyaset felsefesi üzerine dersler. (D. S. Ilgar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2022). Zihnin yaşamı. (İ. Ilgar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bakır, K. (2015). Hannah Arendt'te kötülük problemi. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 25, 97-113. https://doi.org/10.20981/kaygi.288134
• Beiner, R. (2021a). Türkçe baskıya önsöz. Kant'ın siyaset felsefesi üzerine dersler (D. Sezer, İ. Ilgar, Çev.). 13-30. İletişim Yayınları.
• Beiner, R. (2021b). Hannah Arendt: Yargılama üzerine. Kant'ın siyaset felsefesi üzerine dersler (D. Sezer, İ. Ilgar Çev.). 159-264. İletişim Yayınları.
• Berktay, F. (1996). Felsefe ve kadın: Zor bir ilişki. Cogito, 96, 448-456.
• Berktay, F. (2021). Düşünme etiği. Metis Yayınları.
• Berktay, F. (2023). Dünyayı bugünde sevmek. Metis Yayınları.
• Card, C. (2017). Soykırım ve toplumsal ölüm. Cogito, 86, 86-108.
• Çiçekoğlu, F. (2019). İsyankâr şehir. Metis Yayınları.
• Demirtaş, H. (2024). Okul tıraşı: Foucaultçu bir yaklaşım. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 185-214. https://doi/10.15182/diclesosbed.1358076
• Ettinger, E. (1996). Bir aşkın anatomisi. (P. Kür, Çev.). Oğlak Yayıncılık.
• Fry, K. A. (2019). Kafası karışmışlar için Arendt. (A. Geniş, Çev.). Dipnot Yayınları.
• Işıklar, U. (2023). Disiplin toplumunun ideolojik kafesi: Okul tıraşı filminde çocuk haklarının temsiline dair bir çözümleme. Medya ve insan hakları. (M. A. Göngen, Y. Kesgin, Ed.). 189-206. Kriter.
• Jaspers, K. (2017). Arendt-Jaspers mektuplaşması. Cogito, 86, 151-155.
• Kant, I. (2017). Saf aklın sınırları dahilinde din (S. B. Çağlan, Çev.). Literatürk Yayınları.
• Karahan, F. (Yönetmen). (2021). Okul Tıraşı [Sinema Filmi]. Türkiye: Asteros
• Kristeva, J. (2012). Kadın dehası. (C. 1). (Z. M. Oğur, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Kristeva, J. (2018). Hannah Arendt. (N. Dümenli, Çev.). İletişim Yayınları.
• Ludz, U. (Ed.). (2021). Mektuplar 1925-1975. (M. Paşalı, Çev.). Kaknüs Yayınları.
• MacCarthy, M. (2022). Editörün sonsözü. Zihnin yaşamı (İ. Ilgar, Çev.). 481-494. İletişim Yayınları.
• Neiman, S. (2006). Modern düşüncede kötülük. (A. Sargüney, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Young-Bruehl, E. (2012). Hannah Arendt dünya aşkıyla. (A. Selman, Çev.) İletişim Yayınları.