Unorthodox: Muhalif Bir Tipin Kimlik Arayışı Üzerine Sosyolojik Değerlendirme

Yıl 2024, , 109 - 135, 30.05.2024

Döne Ayhan

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1403849

Öz

Gündelik hayatın kalıplarını ve değerlerini farklı tipolojiler üzerinden görmek mümkündür. Bu noktada toplumsal yapının dinamiklerini anlamak ve anlamlandırmak için görsel sosyoloji önemli ip uçları sunmaktadır. Film ve dizilerde kullanılan görsel imgeler top-lumsal arka planın anlaşılmasında işlevseldir. Toplumsal yapının görselleşmesinde mekan ve kültür değişimi, toplumsal tipolojiler, kimlik süreçleri ve zamansal öğeler sıklıkla konu edilmektedir. Toplum analizinde en hızlı ve kolay yol çoğu zaman tipolojilerin kavranmasından geçmektedir. Çünkü toplumsal tipolojiler bir toplumun kültürel baki-yesini aksettirmektedir. Toplumun sosyalleşme pratiklerinin anlaşılmasında toplumsal tipolojiler yadsınamaz bir gerçekliktir. Alışılmışın dışında bir kimlik ve zihniyeti temsil eden “muhalif” toplumsal tipolojisinin izlerinin anlaşılmaya çalışıldığı bu çalışmada, Un-orthodox dizisi özelinde muhalif bir tipin kimlik inşa sürecinin incelenmesini amaçlanmak-tadır. Muhalif bir tipolojinin gündelik hayatı anlamlandırması ve kültürel izleri çalışmanın odağıdır. Muhalif tipolojisinin var oluş sürecinin anlaşılması adına değişim pratikleri keşfedilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle ele alınan çalışmada doküman inceleme veri toplama yöntemi kullanılarak betimsel analizle değerlendirilmiştir. Muhalif tipi ve kimlik kapsamına girebilecek “aile ve cemaate karşı kadının duruşu”, “muhalif tipolojisinin görünümü”, “aidiyet arayışı” ve “kimlik inşa süreci” gibi temalar bulunmuştur. Bu çerçevede muhalifin sosyokültürel ve mekânsal ilişkiler ekseninde analiz edilmiştir. Kural ve sınırlara uymayan bir kültür ve zihniyeti gerekli kılan muhalifin sosyal ilişki form-ları ve kimlik edinme stratejisi yeniden üretilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhalif, Toplumsal tip, Kimlik, Aidiyet, Kültür.

Etik Beyan

Bu çalışma etik kurul onayı gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Allen, K.A., Kern, M.L., Rozek, C., Mclnerney, D., Slavich, G. (2021). Belonging: a review of conceptual issues, an integrative framework, and directions for future research. Australian Journal of Psychology, 87-102. https://doi.org/10.1080/00049530.2021.1883409.
• Almog, O. (1998). The prrejoblem of social type: A review. Electronic Journal of Sociology. https://sociology.org/ejsarchives/vol003.004/almog.html, (Erişim Tarihi: 10.08.2023).
• Aydemir, M. A. (2016). Sosyal Alanın Tipleştirilmesi: Toplumsal Tipler. İçinde M. A. Aydemir (Ed.), Toplumsal Tipler (s. 11-32). Açılım Yayınları.
• Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Sentez Yayıncılık.
• Balcı, M. E. (2021). Evini arayan göçmen: Dogville ve Unorthodoks filmleri hakkında sosyolojik bir analiz. Sosyoloji Dergisi, 217-240. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosder/issue/65879/1028659.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İsmail Türkmen Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2019). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. (İsmail Türkman Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Berger, P. Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası. (Vefa Saygın Öğütle Çev.). Paradigma Yayınları.
• Danko, D. Sanat Sosyolojisi, (Nesibe Zeynep Arslanoğlu Çev.). Hece Yayınları.
• Diken, B., Laustsen, C. B. (2010). Filmlerle Sosyoloji. (Sona Ertekin, Çev.). Metis Yayınları.
• Gültekin, H. (2009). Bir Yahudilik Yorumu Olarak Hasidizm. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza. (Banu Barış Çev.). Heretik Yayınları.
• Hall, L.D., Zvonkovic, A. M. (2010). Egalitarianism and oppression in marriage. Marriage & Family Review, 89-104. https://doi.org/10.1300/J002v24n01_05.
• Hansen, I.G., Jackson, V.W.Y., Ryder, A. (2017). Religion and oppression: cross-national and experimental investigations. Religion, Brain& Behavior, 369-393. https://doi.org/10.1080/2153599X.2017.1358208
• Hardy, S., Hatch, H.D., Nelson, J.M., Schwadel, P. (2022). Family regiliousness, peer regiliousness, and religious community supportiveness as developmental contexts of adolescent and young adult religious deidentification. Research in Human Development.19-40. https://doi.org/10.1080/15427609.2022.2086434. Kastoryano, R. (2000). Kimlik Pazarlığı Fransa’da ve Almanya’da Devlet ve Göçmen İlişkileri. (Ali Berktay Çev.). İletişim Yayınları.
• Kellner, D., Best, S. (1998). Postmodern Teori Eleştirel Soruşturmalar. (Mehmet Küçük Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Klapp, O. (1958). Social types: Process and structure. American Sociology Review, 674-678. doi:10.2307/208905
• Mahar, A.L., Cobigo, V., Stuart, H. (2012). Conceptualizing belonging. Disability and Rehabilitation, 1026-1032. https://doi.org/10.3109/09638288.2012.717584.
• McFarland, R. (2022). Esty’s Erlebnis and Moishe’s Mikveh: Experiencing Berlin in Netflix’s Unorthodox. The Germanic Review: Literature, Culture, Theory, 237-253. https://doi.org/10.1080/00168890.2022.2101772
• McKinney, J. C. (1970). Sociological Theory and the process of typification. Theoretical Sociology (Perspectives and Developments). USA: Meredith Corporation, 235-269.
• Metli, E. (2006). Hasidizm’in Yahudi ve Öteki Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Nahya, Z. N., Harmanşah, R. (2016). Kendini ve Ötekini Yazmak: Alan Araştırması ve Deneyim. İçinde R. Harmanşah- Z.N. Nahya (Ed.), Etnografik Hikayeler (s.17-34). Metis Yayınları.
• Netflix. (2023). https://www.netflix.com/tr/, (Erişim Tarihi: 05.10.2023).
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları. (Mehmet Emin Özcan Çev.). Dost Kitabevi.
• Öztop, F.A., Kenar, N., Gürson, A.P. (2023). Religion, family pressure, life conditions: Turkish female foreign fighters in their own words. Terrorism and Political Violence, 1-19. https://doi.org/10.1080/09546553.2023.2189963.
• Park, R. (1928). Human migration and the marginal man. American Journal of Socıology, 881-893.
• Schnabel, E.s. (2022). White secularity: The racialization of religion in Netflix’s Unorthodox. Critical Studies in Media Communication, 305-318. https://doi.org/10.1080/15295036.2022.2056217.
• Simmel, G. (2015). Bireysellik ve Kültür. (T. Birkan, Çev.). Metis Yayınları.
• Tekin, F. (2016). Kaçakçı: Bir Sinemasal Tip Çözümlemesi. İçinde M. A. Aydemir (Ed.), Toplumsal Tipler (s. 203-215). Açılım Yayınları.
• Tezcan, M. Sanat Sosyolojisi Giriş, Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yuval-Davis, N. (2006). Belonging and the politics of belonging. Patterns of Prejudice, 197-214. https://doi.org/10.1080/00313220600769331.