An Examination pf Social Dominance Orientation of Generation Z Living in Turkey According to Different Variables

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 557 - 587, 30.11.2024

Yunus Kara , Filiz Er , Çiğdem Canatan , Ayşe Sezen Serpen

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1463071

Öz

In this study, the social dominance orientations of the generation Z were examined according to different variables (gender identity, view of socio-economic class, occupation field, identity attitudes, purposive and instrumental values). The research sample consists of 640 individuals aged between 19-25 and living in different regions of Turkey. Socio-demographic Information Form, Social Dominance Orientation Scale, Identity Attitudes Scale and Rokearch Values Inventory were applied to the participants within the scope of the research. The results of the study show that the social dominance orientations differ significantly between the gender identities. In addition, social dominance orientation differs significantly according to occupation field. There were positive or negative correlations between social dominance orientation and some of the purposive and instrumental values. In addition, social dominance orientation predicts gender identity, education, and income status assessment.

Anahtar Kelimeler

Generation Z, Identity Attitudes, Social Dominance Orientation, Values

Türkiye'de Yaşayan Z Kuşağının Sosyal Baskınlık Yönelimlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada Z kuşağının sosyal baskınlık yönelimleri farklı değişkenlere (cinsiyet kimliği, sosyo-ekonomik sınıfa bakış, meslek alanı, kimlik tutumları, amaçlı ve araçsal değerler) göre incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Türkiye'nin farklı bölgelerinde yaşayan 19-25 yaş arasındaki 640 birey oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında katılımcılara Sosyo-demografik Bilgi Formu, Sosyal Baskınlık Yönelim Ölçeği, Kimlik Tutumları Ölçeği ve Rokearch Değerler Envanteri uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçları, sosyal baskınlık yönelimlerinin cinsiyetler arasında anlamlı farklılık gösterdiğini göstermektedir. Ayrıca sosyal baskınlık yönelimi, meslek alanlarına göre önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Sosyal baskınlık yönelimi ile bazı amaçsal ve araçsal değerler arasında pozitif veya negatif yönde korelasyonlar vardır. Ek olarak, sosyal baskınlık yönelimi cinsiyet kimliği, eğitim ve gelir durumu değerlendirmesini yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Z Kuşağı, Kimlik Tutumları, Sosyal Baskınlık Yönelimi, Değerler

Kaynakça

• Adigüzel, O., Batur, H. Z., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
• Alston, M., & Bowles, W. (2019). Research for social workers: An introduction to methods. Routledge.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan kuşağa tüketim olgusu ve geleceğin tüketici profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203- 212.
• Anders, E. (2020). Generation Z and Their Perception Towards the Working Environemnt-Analyzed in Times of Covid-19. Universidade NOVA de Lisboa (Portugal).
• Arat, Z. F. K. (2015). Feminisms, women’s rights, and the UN: Would achieving gender equality empower women? The American Political Science Review, 109(4), 674–689. http://www.jstor.org/stable/24809503
• Ayoobzadeh, M., Schweitzer, L., Lyons, S., & Ng, E. (2024). A tale of two generations: a time-lag study of career expectations. Personnel Review. https://doi.org/10.1108/PR-02-2022-0101
• Bahcaci, İ. E. (2022). X, Y Ve Z Kuşağındaki Bireylerin Yaşam Doyumları ve Psikolojik Belirtileri Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi.
• Barhate, B., & Dirani, K. M. (2021). Career aspirations of generation Z: A systematic literature review. European Journal of Training and Development, 46(1/2), 139-157. doi:10.1108/EJTD-07-2020-0124
• Bencsik, A., Juhász, T., & Horváth-Csikós, G. (2016). Y and Z generations at workplaces. Journal of Competitiveness, 6(3), 90-106. doi:10.7441/joc.2016.03.06
• Bulgur, S. (2023). Bireyin İçine Doğduğu Aile İklimi İle Benlik Gelişimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Demiroğlu Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Cayli Messina, B. (2022). Breaking the silence on femicide: How women challenge epistemic injustice and male violence. The British Journal of Sociology, 73(4), 859–884. https://doi.org/10.1111/1468-4446.12968
• Costanza, D. P., Rudolph, C. W., & Zacher, H. (2023). Are generations a useful concept? Acta Psychologica, 241, 104059. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2023.104059
• Çalişkur, A. & Aslan, A. E. (2013). Rokeach Değerler Envanteri güvenirlik ve geçerlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), 81-105.
• Çaşin, S. (2022). Çalışma Hayatında Yeni Kuşaklar ve İş Yaşamına Etkisi: Z Kuşağı Çalışanların İnsan Kaynakları Yöneticileri Açısından Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi, Çorum.
• Çavuş, T. (2023). Liderlik Algısı ve Z Kuşağı Üzerine Bir İnceleme (Yüksek Lisans Tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Bilecik.
• Çelik, K., & Lüküslü, D. (2012). Spotlighting a silent category of young females: The life experiences of “house girls” in Turkey. Youth & Society, 44(1), 28–48. http//dx.doi.org/10.1177/0044118X10391636
• Dinçer, P. (2023). Digital feminist activism in Turkey: Has long-awaited fourth wave feminism arrived? Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 6(1), 282-303. https://doi.org/10.33708/ktc.1175381
• Ekinci, L. (2022). Ekolojik Yaklaşım Temelinde Z Kuşağı’nın Deneyimleri: Sorunlar ve Beklentiler (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Ekiz, F. M., & Örk Özel, S. (2020). Genç işsizliğini belirleyen unsurlar: Türkiye örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1022-1045. DOI: 10.46928/iticusbe.768646
• Emecen, S. (2019). Hayatı Anlamlandırmada Kuşaklararası Analiz: Atilla Uras Anadolu Lisesi Örneği (Doktora Tezi). Yalova Üniversitesi.
• Eryilmaz-Çetinkaya, A. (2022). Kamusal Olaylarda Barış İletişiminin Siyasi Aktörler ve Z Kuşağı Açısından Değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Fischer, I., & Da Silva Luiz, J. (2024). Exploring gender differences in Gen Z students’ attribution of obstacles influencing their academic and professional success. The International Journal of Management Education, 22, 100989. https://doi.org/10.1016/j.ijme.2024.100989
• Genç, Z. M. (2020). Z Kuşağı Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum ile Öz Şefkat ve Bilişsel Esneklik Seviyesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Glick, P., Sakallı-Uğurlu, N., Akbaş, G., Metin Orta, I., & Ceylan, S. (2016). Why do women endorse honor beliefs? Ambivalent sexism and religiosity as predictors. Sex Roles, 75, 543-554. http//dx.doi.org/10.1007/s11199-015-0550-5
• Grénman, M., Hakala, U., Mueller, B., & Uusitalo, O. (2024). Generation Z's perceptions of a good life beyond consumerism: Insights from the United States and Finland. International Journal of Consumer Studies, 48(1), Article e12994. https://doi.org/10.1111/ijcs.12994
• Kandiyoti, D. (2016). Locating the politics of gender: Patriarchy, neoliberal governance and violence in Turkey. Research and Policy on Turkey, 1(2), 103-118.
• Kara, Y. (2022). Kadınlara yönelik şiddetin karşılaştırmalı bir analizi: Cadı avlarından Türkiye’deki kadın cinayetlerine. International Journal of Social Inquiry, 15(1), 69-84. https://doi.org/10.37093/ijsi.937007
• Karaçanta, H. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Baskınlık Yönelimi ve Başka Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Kavas, A. (2019). The Perception of the Managers Related to Conflict Management Styles Upon Generation Z (Master’s Thesis). Dokuz Eylül University, İzmir.
• Keleş, H. N. (2011). Y kuşağı çalışanlarının motivasyon profillerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 129-139.
• Kiliç, Ç. (2021). Understanding Generation Z: Their Attitudes Towards to Family, Education and Social Life (Master’s Thesis). Boğaziçi University, Istanbul.
• Kirik, A. M., & Köyüstü, S. (2018). Z kuşağı konusunda yapılmış tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1497-1518. DOI: 10.19145/e-gifder.443304
• Kosar, S. A., Muruthi, B. A., Shivers, C., Zarate, J., & Byron, J. (2023). Millennials and generation Z: Men’s perspectives on hashtag feminism. The Journal of Men’s Studies, 31(3), 478-499. https://doi.org/10.1177/10608265231175832
• Kushwaha, B. P. (2021). Paradigm shift in traditional lifestyle to digital lifestyle in Gen Z: a conception of consumer behaviour in the virtual business world. International Journal of Web Based Communities, 17(4), 305-320.
• Kutlák, J. (2021). Individualism and self-reliance of Generations Y and Z and their impact on working environment: An empirical study across 5 European countries. Problems and Perspectives in Management, 19(1), 39-52. doi:10.21511/ppm.19(1).2021.04
• Lev, T. A. (2021). Generation Z: Characteristics and challenges to entering the world of work. Cross-Cultural Management Journal, 23(1), 107-115.
• Lixian, H. (2020). Rewriting “The Personal Is Political”: Young women's digital activism and new feminist politics in China. Inter-Asia Cultural Studies, 21(3), 337-355.
• Mori, G., Alejandria, Y. M., Quijano, B., Salazar, A. B., & Sanchez, A. (2023). Feminism through the Lens of the Gen Z. American Journal of Youth and Women Empowerment, 2(1), 8–16. https://doi.org/10.54536/ajywe.v2i1.1796
• Müftüoğlu, S. (2019). Tüketicilerin Reklamlara Yönelik Güvenleri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Popescu, A. (2019). The brief history of generation – defining the concept of generation. An analysis of literature review. Journal of Comparative Research in Anthropology and Sociology, 10(2), 15–30.
• Pratto, F., Sidanius, J., Stallworth, L. M., & Malle, B. F. (1994). Social dominance orientation: A personality variable predicting social and political attitudes. Journal of Personality and Social Psychology, 67(4), 741–763. https://doi.org/10.1037/0022-3514.67.4.741
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Rüzgar, M. T. (2022). Sosyal Dışlanma Bağlamında Genç İşsizliğe Yönelik Devletin Mali Çözüm Önerileri:
• Türkiye ve Seçilen Ülkelerde Uygulanan İstihdam Politikaları (Doktora Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Sakallı, N., Türkoğlu, B., Kuzlak, A. (2018). How are women and men perceived? Structure of gender stereotypes in contemporary Turkey. Nesne Dergisi, 6(13), 309 - 336. 10.7816/nesne-06-13-04
• Saribaş, Ö., Kömürcü, S., & Güler, M. E. (2016). Yavaş şehirlerde yaşayan Z kuşağının çevre ve sürdürülebilir kalkınma algıları: Seferihisar örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 107-119.
• Stubbs-Richardson, M., Gilbreath, S., Paul, M., & Reid, A. (2023). It’s a global #MeToo: a cross-national comparison of social change associated with the movement. Feminist Media Studies, 1–20. https://doi.org/10.1080/14680777.2023.2231654
• Uğurbulduk, H. (2022). The Expectations of The Generation Z from Work Life and the Effect of the COVID-19 Pandemic on Their Expectations (Master’s Thesis). Adana Alparslan Türkeş Science and Technology University.
• Uysal, S. (2019). Z Kuşağının Çalışma Hayatından Beklentileri: Bir Alan Araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Yalova Üniversitesi.
• Yağmur, Y. (2024). An exploratory research to reveal the habits, motivations, and tendencies of generation Z to use social media platforms as a leisure activity. Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR), 12(2), 172-199. https://doi.org/10.30519/ahtr.1452356
• Yazejian, A., Morganson, V., & Cornelius, A. (2017). Subtle discrimination in the service sector. Industrial and Organizational Psychology, 10(1), 100-107. doi:10.1017/iop.2016.109
• Yazici, F. (2016). Kimlik Tutumları Ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Cumhuriyet International Journal of Education, 5(4), 41-54.
• Yüksekbilgili, Z. (2013). Türk tipi y kuşaği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 342-353.