Reading the Experience of the Feeling of Loneliness through Space and Body in Tehlikeli Oyunlar: A Phenomenological Approach

Year 2024, Volume: 9 Issue: 3, 1271 - 1290, 31.12.2024

Ebru Vural Arslan , Cafer Gariper

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1559641

Abstract

Emotions at the core of human existence play a crucial role in interpreting an individual's subjectivity, dimensions of consciousness, choices, perception of freedom, actions/inactions, and behavioral strategies. Within the plurality of modern life, the individual is surrounded by the objects in their world, others, and the value judgments of the ordinary and artificial. This sense of being surrounded intensifies the feeling of being trapped, and the individual feels increasingly lonely and marginalized. In Oğuz Atay's novel Tehlikeli Oyunlar, the feeling of loneliness, through the lens of Hikmet Benol, becomes an experience grounded in the individual’s relationship with the other, their perceptions of this relationship, and the corporeality and spatiality of their existence. The connection between the feeling of loneliness, which emerges with an ontological dimension in the individual’s subjective experience, and space and body will be examined through the possibilities offered by the phenomenological approach. Therefore, the theoretical framework of this study involves the phenomenological exploration of the experience of loneliness. In the analysis sections, Hikmet Benol's experience of loneliness in the tension between himself and the other, his search for a place, and his actions are emphasized.

Keywords

loneliness, emotion, space, body, phenomenology

Tehlikeli Oyunlar’da Yalnızlık Duygusunun Deneyimini Mekân ve Bedenle Okumak: Fenomenolojik Bir Yaklaşım

Abstract

İnsan varoluşunun merkezinde olan duygular; bireyin öznelliğini, bilincinin boyutlarını, seçimlerini, özgürlük algısını, edimlerini/edimsizliğini, davranış stratejilerini yorumlamada önemli rol üstlenir. Modern yaşamın çoğulculuğu içinde birey; içinde bulunduğu dünyadaki nesnelerle, başkalarıyla, sıradanın ve yapmacıklığın değer yargılarıyla kuşatılmıştır. Bu kuşatılmışlık, kıstırılmışlık hissini perçinler ve birey kendini her geçen gün daha yalnız, merkezin dışında hisseder. Oğuz Atay’ın Tehlikeli Oyunlar romanında yalnızlık duygusu, Hikmet Benol odağında bireyin başkası ile ilişkisi, bu ilişkiye yönelik algıları, varoluşunun bedenselliği ve mekansallığı bağlamında bir deneyime dönüşür. Bireyin öznel deneyiminde ontolojik boyutuyla beliren yalnızlık duygusunun mekan ve bedenle somutlaşan bağı fenomenolojik yaklaşımın olanaklarıyla irdelenecektir. Bu nedenle çalışmanın kuramsal çerçevesi fenomenolojik yaklaşımla yalnızlık duygusunun deneyimini içerir. Çalışmanın inceleme kısımlarında ise Hikmet Benol’un başkası ile arasındaki gerilimde yalnızlığı nasıl deneyimlediği, yer arayışı ve edimleri öne çıkarılmıştır.

Keywords

yalnızlık, duygu, mekan, beden, fenomenoloji

References

• Afacan, Şeyma. (2023). “Sunuş: Normların Ötesinde: Tarih, Edebiyat ve Duygular Üzerine Birkaç Not”. Edebiyat ve Duygular. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları. ss. 7-17.
• Alberti, Fay Bound. (2022). Yalnızlığın Biyografisi Bir Duygunun Tarihi. Çev. Ebru Kılıç, İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Atay, Oğuz (2020). Tehlikeli Oyunlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balcı, Yunus. (2004). “Oğuz Atay’ın Romanlarında Kahramanlar”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 16, ss. 39-53.
• Balcı, Yunus. (2023). “Parça-Bütün Diyalektiğinde Çağdan Yazara, Yazardan Kurgu Kişisine Oğuz Atay”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. c. 15, s. 29, ss. 19-39.
• Blackham, H. J. (2005). Altı Varoluşçu Düşünür. Çev. Ekin Uşşaklı. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Bolak Hisarlıgil, Beyhan. (2008/2). “Martin Heidegger’de ‘Mekan’ Düşüncesi: Hermeneutik-Fenomenolojik Bir Yaklaşım”. Sosyal Bilimler Dergisi. s. 25, ss. 23-34.
• Cevizci, Ahmet. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Eagleton, Terry. (2017). Edebiyat Kuramı Giriş. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: AyrıntıYayınları.
• Ecevit, Yıldız. (2021). “Ben Buradayım…” Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gürbilek, Nurdan. (2018). Mağdurun Dili. İstanbul: Metis Yayınları.
• Heidegger, Martin. (2021). Varlık ve Zaman. Çeviri: Kaan Ökten. İstanbul: Alfa Yayınları.
• İzmir, Mutluhan. (2019). Öznenin Diyalektiği: Hegel, Sartre ve Lacan. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kaya, Muharrem (2001), “Oğuz Atay’ın Yapıtlarında Yaşamöyküsel Unsurlar”, Adam Sanat, s. 183, Nisan, s. 74-79.
• Kırkoğlu, Serdar Rifat. (2019). “Varoluşçuluk ve Emmanuel Mounier”. Varoluş Felsefelerine Giriş. Ankara: Fol Kitap. Koç, Çağlar. “fenomenoloji” http://www.klufelsefe.com/kelime/fenomenoloji/ [Erişim Tarihi: 25.10.2024].
• Koç, Emel. (2021). “Ontolojik/Varoluşsal Yalnızlık, Birlikte Varoluş ve Kendini Gerçekleştirme Üstüne”. Sosyal Bilimler Dergisi/The Journal of Social Sciences Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, s. 54, ss. 43-76.
• Lewis, Michael ve Staehler, Tanja. (2020). Fenomenoloji. Çev. Osman Baran Kaplan vd. Ankara: Fol Kitap.
• Lupton, Deborah. (2002). Duygusal Yaşantı Sosyo-Kültürel Bir İnceleme. Çev. Mustafa Cemal. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Merleau-Ponty, Maurice. (2020). Algının Fenomenolojisi. Çev. Emine Sarıkartal ve Eylem Hacımuratoğlu. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Mounier, Emmanuel. (2019) Varoluş Felsefelerine Giriş. Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ankara: Fol Kitap.
• Ökten, Kaan H. (2021). Varlık ve Zaman: Bir Okuma Rehberi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Özcangiller, İhsan Berk. (2016). “Tinin Fenomenolojisi’nin Amacı, İlerleyiş Biçimi ve Yöntemi Üzerine Bir İnceleme”. Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi. S. 7. Nisan. ss. 137-173).
• Sarıkaya, Nazım. (2023). “Hegel’in Kendilik Bilinci Kavramıyla Komediye Yönelik Okuma Modeli”. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi. S. 36. ss. 63-90.
• Sartre, J. Paul. (2011). Varlık ve Hiçlik/Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. Çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Sartre, J. Paul. (2017). Heyecanlar Üzerine Bir Kuram Taslağı. Çev. Kenan Sarıalioğlu. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Solomon, Robert C. (2006). Dark Feelings, Grim Thoughts: Experience and Reflection in Camus and Sartre. New York: Oxford University Press.
• Solomon, Robert C. (2021). Akılcılıktan Varoluşçuluğa Varoluşçular ve 19. Yüzyıldaki Kökleri. Çev. Reha Kuldaşlı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şahin, Veysel. (2010). “Oğuz Atay’ın Anlatılarında Ben, Öteki ve Benlik”. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, c. XCVIII, s. 697, ss. 23-32.
• Şan, Emre. (2013). “Merleau-Ponty, Patočka ve Fenomenolojik Bir Felsefe Üzerine”. Doğu Batı Düşünce Dergisi. s. 66/Marjinal Sohbetler II, ss. 87-101.
• Şan, Emre. (2019). “Sartre ve Giacometti: Varoluşçu Sanat Üzerine Düşünceler”. Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, s. 12/Varoluşçuluk, ss. 182-212.
• Topakkaya, Arslan. (2009). “E. Husserl’de Noema ve Noesis Kavramları”. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). C. 4 S. 7. ss. 121-136.
• Tura, Saffet Murat. (2010). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Kanat Kitap.
• Zafer Esenyel, Zeynep. (2022). Vücudun Fenomenolojisi: Husserl, Sartre ve Merleau-Ponty. Ankara: Nobel Yayınları.
• Zahavi, Dan. (2014). “Yönelimsellik ve Bilinç”. Çev. Çağlar Koç. Kaygı (Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi). s. 22. ss. 167-182.