Kadının Doğurganlığı Bağlamında Feminist Çeviri

Year 2025, Issue: Çeviribilim Özel Sayısı II, 282 - 304, 25.03.2025

Sinem Güvenir , Onur Özcan

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1602186

Abstract

1970’lerde feminist hareketin ikinci dalgasıyla başlayan feminist çeviri çalışmaları, 1980’li yıllarda Türkiye’de de başlamış ve bu alanda yapılan çalışmalar günümüze değin insan hakları temelinde kadını kapsayan birçok konu çerçevesinde genişlemiştir. Bu alanda gerçekleştirilen çalışmalarda, çeviri karşılaştırması incelemeleri önemli bir yer tutmaktadır. Çeviribilim alanında yapılan bu karşılaştırmalı feminist çeviri çalışmalarının özellikle edebi metinleri içerdiği gözlemlenmiştir. Bu nedenle, feminist çeviri alanına sosyal bilimler bağlamında kadın ve feminizm konusunu ele alan kuramsal bir kitap olan Mona Chollet’nin Sorcières : La puissance invaincue des femmes (2018) adlı eseri ve eserin Z. Hazal Louze tarafından Türkçeye yapılan çevirisi Bugünün Cadıları: Kadınların Yenilmez Gücü’nü toplumda kadının tanımlandığı en temel olgu olan annelik ve doğurganlık özelliği bağlamında karşılaştırarak bir çeviri inceleme çalışması yapılmıştır. Yapılan karşılaştırmalı çeviri incelemesinde annelik ve doğurganlık ifadelerini içeren örneklemler Luise von Flotow’un feminist çeviri stratejileri bağlamında incelenmiştir. Gerçekleştirilen karşılaştırmalı çeviri incelemesinde, çevirmenin von Flotow’un ekleme, ele geçirme ve dipnot ekleme stratejilerini kullandığı saptanmıştır. İncelenen eserin sosyolojik bir metin olma yönüyle çeviribilim alanına katkı sağlaması ve Türkçe feminist çeviri alanında çalışan araştırmacılar için farklı bir bakış açısı getirmesi amaçlanmaktadır.

Keywords

Feminist Çeviri, Flotow, Kadın, Doğurganlık, Feminizm, Çeviribilim, Mona Chollet.

Traduction Féministe Dans le Contexte de la Fertilité de la Femme

Abstract

Les études de traduction féministe, qui ont débuté dans les années 1970 avec la deuxième vague du mouvement féministe, ont également commencé en Turquie dans les années 1980 et se sont élargis au fil du temps, couvrant de nombreux sujets relatifs aux droits de l'homme, notamment en ce qui concerne les femmes. Parmi ces études, les études comparatives de traduction occupent une place importante. Il a été observé que ces études de traduction féministe dans le domaine de la traductologie concernent principalement des textes littéraires. C'est pourquoi, dans le domaine de la traduction féministe, une étude comparative de traduction a été réalisée en prenant en compte l'œuvre de Mona Chollet Sorcières : La puissance invaincue des femmes (2018), un ouvrage théorique sur les femmes et le féminisme dans le contexte des sciences sociales, ainsi que sa traduction en turc Bugünün Cadıları: Kadınların Yenilmez Gücü réalisée par Z. Hazal Louze. L'analyse comparative de traduction a été effectuée dans le contexte de la maternité et de la fertilité, des éléments fondamentaux qui définissent la femme dans la société. Des exemples contenant des expressions liées à la maternité et à la fertilité ont été examinés dans le cadre des stratégies de traduction féministe proposées par Luise von Flotow. Il a été constaté que la traductrice utilise les stratégies d'ajout, de captation et de notes de bas de page, selon von Flotow. Cette analyse comparative vise à contribuer au domaine de la traductologie en tant que texte sociologique et à apporter une perspective nouvelle aux chercheurs travaillant dans le domaine de la traduction féministe en turc.

Keywords

Traduction féministe, Flotow, Femme, Fertilité, Féminisme, Traductologie, Mona Chollet.

References

• Başer, Beyza et Oral, Zeynep (2024). Leylâ Erbil’in Tuhaf Bir Kadın Başlıklı Romanının Fransızca Çevirisinde Kadın Sesinin Feminist Çeviri Bağlamında İncelenmesi. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (36), 35-57. https://doi.org/10.37599/ceviri.1446557.
• Bozkurt, Sinem (2014). Touched Translations in Turkey : A Feminist Translation. Çağın Ruhu ve Karşı-Hegemonya, 1 (1), 104-124. https://doi.org/10.17572/mj2014.1.104124. (date d’accès 12.09.2024).
• Çelik, Kübra (2022). Çeviride kadın izi : feminist çeviri stratejileri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 853-868. https://doi.org/10.29000/rumelide.1106163. (date d’accès 09.10.2024).
• Chollet, Mona (2018a). Magic fights back. Le Monde diplomatique, (11). https://mondediplo.com/2018/11/16magic-fights-back. (date d’accès 13.12.2024).
• Chollet, Mona (2018b). Sorcières : La puissance invaincue des femmes. Nîmes : Les Arènes.
• Chollet, Mona (2020). Bugünün Cadıları: Kadınların Yenilmez Gücü. İstanbul : İletişim.
• Donovan, Josephine (2021). Feminist Teori - Entelektüel Gelenekler. İstanbul : İletişim Yayınları. ISBN 9789750512209.
• Duby, Georges et Perrot, Michelle (1992a). Kadınların Tarihi : Ana Tanrıçalardan Hıristiyan Azizelere (Tome I). İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9754586306 (Série ISBN 9754586292).
• Duby, Georges et Perrot, Michelle (1992b). Kadınların Tarihi : Ortaçağ’ın Sessizliği (Tome II). İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9754586314 (Série ISBN 9754586292).
• Duby, Georges et Perrot, Michelle (1992c). Kadınların Tarihi : Yirminci Yüzyılda Kültürel Bir Kimliğe Doğru (Tome V). İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9754586349 (Série ISBN 9754586292).
• Duby, Georges et Perrot, Michelle (1993a). Kadınların Tarihi : Rönesans ve Aydınlanma Çağı Paradoksları (Tome III). İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9754586322 (Série ISBN 9754586292).
• Duby, Georges et Perrot, Michelle (1993b). Kadınların Tarihi : Devrimden Dünya Savaşına Feminizmin Ortaya Çıkışı (Tome IV). İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9754586330 (Série ISBN 9754586292).
• Ertekin, Esra (2019). Çeviride Cinsiyet ve Kimlik. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (75), 38-47. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/51780/672431.
• Flotow, Luise von (1991). Feminist Translation : Contexts, Practices and Theories. Traduction, Terminologie, Rédaction, 4 (2), 69-84. https://doi.org/10.7202/037094ar.
• Flotow, Luise von (1997). Translation and Gender: Translating in the ‘Era of Feminism'. Ottawa : University of Ottawa Press. ISBN 9780776604480.
• Flotow, L. v. (2019). Translation. Goodman, R. T. (Ed.), dans The Bloomsbury Handbook of 21st-century Feminist Theory (p. 229-243). Londres : Bloomsbury Publishing. ISBN 9781350032408.
• Flotow, Luise von (2020). Feminist Translation Strategies. Baker, Mona et Saldanha, Gabriela (Ed.). dans Routledge Encyclopedia of Translation Studies (p. 181-184). Abingdon et New York : Routledge. ISBN 9781315678627.
• Godard, Barbara (2021). Theorizing feminist discourse/translation. Karpinski, Eva C. et Basile, Elena (Ed.), dans Translation, Semiotics, and Feminism (p. 42-55). Oxfordsire: Routledge. ISBN 9781003049296. https://www.taylorfrancis.com/chapters/mono/10.4324/9781003049296-4/theorizing-feminist-discourse-translation-1989-barbara-godard. (date d’accès 09.10.2024).
• Gülmüş Sırkıntı, Halise et Çelik, Kübra (2023). Feminist Discourse and Its Translation : Macro- Strategies in Fihrist’s Feminist Utopias Series. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (35), 23-41. https://doi.org/10.37599/ceviri.1360557. (date d’accès 09.10.2024).
• Larousse. (n.d.). Dictionnaire français. https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/. (date d’accès 09.12.2024).
• Malena, Anne et Tarif, Julie (2015). La traduction féministe au Canada et les théoriques postcoloniales : une influence réciproque ?. Linguistics, History, Political Science, 107-120. https://usv.ro/fisiere_utilizator/file/atelierdetraduction/arhive/AT/AT%20NUMEROS/AT%2024/24_107-120_Anne%20Malena%20et%20Julie%20Tarif%20(Canada)%20%C5%94%20La%20traduction%20....pdf. (date d’accès 12.10.2024).
• Online Etymology Dictionary. https://www.etymonline.com/word/uterine (date d’accès 14.12.2024)
• Pratz, Gabrielle (2022). Enjeux Féministes dans la traduction anglaise des Guérillères de Monique Wittig. Mémoire de Master. Québec : Université du Québec, Études littéraires. https://archipel.uqam.ca/15567/1/M17487.pdf. (date d’accès 13.12.2024).
• Qiu, Qingshan (2019). A Comparative Study of Novel Translation under Feminist Translation Theory : A Case Study of the Two Chinese Versions of To the Lighthouse. Theory and Practice in Language Studies, 9 (6), 718-722. http://dx.doi.org/10.17507/tpls.0906.16. (date d’accès 14.12.2024).
• Reed, Evelyn (1994). Kadının Evrimi : Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye (Tome I). İstanbul : Payel Yayınevi. ISBN 9753880537 (Ensemble ISBN 9753880529).
• Reed, Evelyn (1995). Kadının Evrimi : Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye (Tome II). İstanbul : Payel Yayınevi. ISBN 9753880812 (Ensemble ISBN 9753880529).
• Rochefort, Florence (2022). Feminizmler Tarihi. İstanbul : Sel Yayıncılık. ISBN 9786057728388.
• Sahakyan, Arpine (2022). Komentovaný překlad : Sorcières: La puissance invaincue des femmes. Thèse de licence. Prag : Université de Karlova, Faculté des Lettres, Études françaises - Français pour la communication interculturelle, Institut de traductologie. https://dspace.cuni.cz/handle/20.500.11956/178040. (date d’accès 14.12.2024).
• Tin, Neriman et Alptekin, Duygu (2022). Tarihsel Süreçte Babalık Deneyimlerinin Toplumsal Cinsiyet Analizi. Sosyoloji Dergisi, 43, 155-191. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2405486. (date d’accès 14.12.2024).
• Tong, Rosemary et Botts, Tina Fernandes (2021). Feminist Düşünce. İstanbul : Sel Yayıncılık. ISBN 9786257370011.
• Türk Dil Kurumu. (n.d.). Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/. (date d’accès 09.12.2024).
• Uçar Özbirinci, Pürnur (2012). Dünya Kadına Karşı : Kadına karşı duyulan korkunun temelleri. Ankara : Efil Yayınevi. ISBN 9786054579068.
• Wiesner-Hanks, Merry E. (2024). Tarihte Toplumsal Cinsiyet. İstanbul : Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ISBN 9786257999489.
• Yorgun, Sayım (2010). Sömürü, Koruma ve Pozitif Ayrımcılıktan Çalışma Hayatının Egemen Gücü Olmaya Doğru Kadınlar : 21. Yüzyıl ve Pembeleşen Çalışma Hayatı. Sosyoekonomi, 11 (11), 167-190. https://doi.org/10.17233/se.16399. (date d’accès 10.09.2024).