Greek Destructions and Cost of the Restoration Debates at the Lozan Conference

Yıl 2023, Sayı: 59 Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayısı, 559 - 575, 29.10.2023

Temuçin Ertan

https://doi.org/10.21563/sutad.1378791

Öz

The Armistice of Mudros, signed after the First World War, paved the way for the occupation of Anatolia by the Allied Powers. In this respect, the Greek invasion that started in Anatolia on May 15, 1919 ended with the resistance and counter-attack of the Turkish army. As a matter of fact, the military victory was reflected in the diplomatic arena and the Armistice of Mudanya was signed and then the Lausanne Conference was convened. The issue of the destruction caused by the Greek army in Western Anatolia during its retreat and the cost of the restoration to be paid to Turkey was brought up at Lausanne Conference. The Turkish delegation, who thought that the Greek army must compensate the damage it caused to the cities without any reason, had its argument accepted at the Lausanne Conference and ensured that Greece was charged financially and morally for its actions.

Anahtar Kelimeler

Financial Commission, Greek Invasion, Lausanne Conference, Restoration Cost.

Lozan Konferansı’nda Yunan Yakıp-Yıkmaları ve Tamirat Bedeli Tartışmaları

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan Mondros Mütarekesi, Müttefik Devletlerin Anadolu’yu işgaline zemin hazırlamıştır. Bu doğrultuda 15 Mayıs 1919’da Anadolu’da başlayan Yunan işgali, Türk ordusunun direnişi ve karşı taarruzu ile son bulmuştur. Nitekim kazanılan askeri zafer diplomatik alanda da karşılığını bulmuş ve öncelikle Mudanya Mütarekesi imzalanmış ardından da Lozan Barış Konferansı toplanmıştır. Yunan ordusunun geri çekilişi sırasında Batı Anadolu’da yaratmış olduğu tahribattan kaynaklı zarar ve Türkiye’ye ödenecek tamirat bedeli konusu ise Lozan’da gündeme gelmiştir. Yunan ordusunun hiçbir sebep yokken geçtiği şehirlere verdiği hasarın bedelini ödemesi gerektiğini düşünen Türk heyeti, savunduğu tezi Lozan Barış Konferansı’nda kabul ettirerek Yunanistan’ının yaptıklarından maddi ve manevi olarak sorumlu tutulmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Lozan Konferansı, Mali Komisyon, Tamirat Bedeli, Yunan İşgali.

Kaynakça

• Atatürk, M. K. (1969). Nutuk (Cilt II). Ankara.
• Bilsel, C. (1933). Lozan (Cilt II). İstanbul.
• Cebesoy, A. F. (1957). Siyasi hatıralar (Cilt I). İstanbul.
• Düstur (1931), 3. Tertip, 5. Cilt. İstanbul.
• Ertan, T. F. (2021). Lozan konferansı il ilgili bir terminolojik değerlendirme. 9. Uluslararası Atatürk Kongresi, III. Ankara.
• Karacan, A. N. (1943). Lozan konferansı ve İsmet Paşa. İstanbul: Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Kitap IV. (1934). İstanbul: İstanbul Devlet Matbaası.
• Kutay, C. (1956). Lozan'da İsmet Paşa'yı kim öldürecekti? İstanbul.
• Meray, S. L. (2001). Lozan barış konferansı: tutanaklar- belgeler (3 b., Cilt I). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Meray, S. L. (2001). Lozan konferansı: tutanaklar-belgeler (3 b., Cilt III). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Nur, R. (1968). Hayat ve hatıratım (Cilt III).
• Soysal, İ. (1983). Tarihçeleri ve açıklamaları ile birlikte Türkiye'nin siyasal andlaşmaları (Cilt I). Ankara.
• Şimşir, B. (1994). Lozan telgrafları (Cilt II). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Tağmat, Ç. D. (2015). Sakarya savaşı öncesi yunan hükümetinin komutan arayışları: Gunaris-Metaksas görüşmeleri. Sakarya Zaferi ve Haymana II. Ankara.
• Tağmat, Ç. D. (2018). Lozan konferansı'nda Yunan diplomasisi (1922-1923). İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Tanin. (1923, 17 Mayıs).
• Türk İstiklal Harbi (Cilt II). (1969). Ankara: Genelkurmay Başkanlığı Harb Tarhi Dairesi Resmi Yayınları.
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, I. Devre, III. Cilt.
• TBMM Zabıt Ceridesi, I. Dönem, 24. Cilt.
• TBMM Zabıt Ceridesi, II. Dönem, 1. Cilt.
• Vakit. (1923, 9 Mayıs).