Haşhaş (Papaver somniferum L.) Yarım Diallel Melez Kombinasyonlarında Melezleme Başarısı ve Melez Tohum Verimlerinin Belirlenmesi

Year 2017, Volume: 26, 155 - 160, 30.11.2017

Levent Yazıcı , Güngör Yılmaz

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.359421

Abstract

Bu araştırma, farklı
özelliklere sahip haşhaş çeşitlerinin yarım diallel melez kombinasyonlarında,
melezleme başarısı ve melez tohum verimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Denemede Ofis 96, TMO 1, Hüseyinbey, Çelikoğlu, Ofis NM, Bolvadin 95, TMO T,
Ofis 1 ve Ofis 2 çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada yarım
diallel (resiproksuz melezleme) yöntemi uygulanarak 36 kombinasyonda melezleme
yapılmıştır. Araştırma Tokat-Kazova şartlarında 2015 yılında yürütülmüştür.
Çeşitler 3 m boyunda iki sıra, 45 cm sıra arası, melezlemelerin kolaylıkla
yapılabilmesi için çeşitler arasında 1 m boşluk bırakılarak üç tekerrürlü
ekilmiştir. Araştırmada melez kombinasyonlarda melezlenen çiçek sayısı, melez
kapsül tutma oranı, melez tohum verimi, kapsül başına melez tohum verimi gibi
özellikler incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, 36 kombinasyonda toplamda
975 adet melezleme yapılmış, bunlardan 800 adet melez kapsül elde edilmiştir.
Kombinasyonların, melez tohum verimi 14.81–39.71 g, kapsül başına melez tohum
verimi ise, 0.54–1.64 g arasında değişmiştir.

Keywords

Haşhaş, melezleme, Papaver somniferum L.

References

• Anonim, 2015. 2014 Yılı Haşhaş Sektör Raporu. Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğü. Ankara. http://tarim.kalkinma.gov.tr/wp-content/ uploads/2015/12/2014hashassektorraporu.pdf
• Anonim, 2016. 2016 Yılı Haşhaş Sektör Raporu. Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğü. Ankara.http://www.tmo.gov.tr /Upload/Document/hashassektorraporu2016.pdf
• Aytekin M. 2005. “Azot ve Fosfor Dozlarının Haşhaşta (Papaver somniferum L.) Verim ve Verim Unsurlar İle Kalite Üzerine Etkileri”. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Konya 2005
• Dodiya NS., Jain SK., and Dubey RB. 2005. Heterosis and combining ability in opium poppy (Papaver somniferum). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences 27 (3), pp. 431-434
• Eser B., Saygılı H., Gökçöl A. ve İlker E. 2005. Tohum Bilimi ve Teknolojisi. Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayın No: 3. Cilt:I-II. İzmir, 908 s
• Koç H. 2002. Türkiyede Haşhaş ziraatinin gelişimi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Kocatepe Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Afyon
• Osalou RA. 2015. Tescilli Haşhaş (Papaver Somniferum L.) Çeşitlerinin Tarımsal Değerlerinin Karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. 2015
• Patra NK., Ram RS., Chauhan SP., and Singh AK. 1992. Quantitative studies on the mating system of opium poppy (Papaver somniferum L.). Theor. Appl. Gen. 84(3-4): pp.299-302. doi: 10.1007/ BF00229486
• Valizadeh N. ve Arslan N. 2013. Poppy breeding. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (2): 86-92