TARİHİ KAYNAKLARDAKİ HUN VE ATTİLA ALGISI ÜZERİNE DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 121 Sayı: 238, 11 - 20, 27.02.2019

Ali Ahmetbeyoğlu

Öz

İlk devirlerdeki Hun hareketi Avrupalı müverrihlerce dehşet, korku ve şaşkınlıkla karşılanmış, buna paralel olarak tarihî kaynaklarda hiç bilmedikleri ve tanımadıkları Hunlar hakkında masalımsı, abartılı, hoş olmayan bilgiler vermeye başlamışlardır. Zamanla Hunlar hâkimiyet alanlarını genişlettikçe devletler üzerindeki Hun baskısı ve korkusu değişmediyse de, onları gören ve tanımaya başlayan Latin ve Grek tarihçilerin bakış açılarında farklı yak¬laşımlar ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda Hunların tarihi yalnızca siyasî, askerî ve diplomatik yönleri olan zaferler, mağlubiyetler, mücadeleler tarihi değildir. Avrupa coğrafyasında Hunların hâkimiyeti altına giren kabileler, kavimler ile hemhudut olduğu münasebet tahsis ettiği devletler bakımından “öteki”nin tarihi idi. Savaş meydanlarında ordular çarpışırken, sözlerde ve kalemlerde diller, inançlar, kültürler, davranışlar, alışkanlıklar harp ediyor, biçimden biçime sokuluyordu. Bunların neticesinde oluşan önyargılar ise hakikatin yerine geçiyordu. Bu önyargılar fiziki tasvirler ve hayat tarzına dâir anlatımlarda kendini gösterdi ve zihinlerde Hunlara karşı hakikatten uzak algıların ortaya çıkmasına neden oldu. Sadece Hunların değil, Türk tarihinin de önemli hükümdarlarından olan Attila da Batı zihniyetinde, zamanından günümüze kadar tarihî bir figür, kahramandan öte mânâlar ifade etmiştir. Kısa süren fakat çağdaşlarına göre sonsuz görünen Attila’yı ve hükümranlık dönemini kaynaklar “Avrupa’yı yetim bırakan” savaşlar tarihi, günaha batan Hıristiyanları cezalandırmak için Tanrı’nın gönderdiği bela ve felaketin temsilcisi olarak görmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Hunları, Romalılar, Attila, Roma Kaynakları, Hun Algısı, Avrupalılar

Kaynakça

• AHMETBEYOĞLU, Ali : Avrupa Hunları, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2014.
• ______________________: Attila’nın Sarayında Bir Romalı, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2014.
• ______________________: Atlı Şehirliler, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2016.