Investigation the Disaster Knowledge and Awareness Levels of Secondary School Students

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 83 - 89, 30.04.2025

Aslı Solak , Gamze Tezcan

https://doi.org/10.46464/tdad.1595969

Abstract

Natural disasters, including earthquakes, are devastating natural events that people can encounter at any time in their lives. Reducing the devastating and damaging effects of disasters can be made possible by increasing individuals' disaster knowledge and awareness levels through education. This research aims to investigate the disaster knowledge and awareness levels of secondary school students according to various variables. The research is in survey design. The population consists of 7420 secondary school students studying in the 2023-2024 academic year in the center of a province located in the Southern Marmara Region (1st degree earthquake zone) in Türkiye. The sample consists of 840 secondary school students at all grade levels determined by appropriate sampling from the population. An information form asking about class, gender, taking a course/seminar on disasters, a disaster achievement test and a disaster awareness scale were used as data collection tools. Disaster knowledge of 5th graders differed significantly from other grade levels and was found to be lower. Disaster awareness did not differ according to class level. While disaster knowledge did not differ significantly by gender, a significant difference was found in disaster awareness in favor of women. In addition, the disaster knowledge level of those who took disaster-related courses/seminars was significantly higher than those who did not; however, their disaster awareness did not show a significant difference.

Keywords

Disaster knowledge, Disaster awareness, Disaster education

Ethical Statement

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Etik Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonu’nun 26.10.2023 tarih ve 13/35 sayılı kararı ile izni alınmıştır.

Ortaokul Öğrencilerinin Afet Bilgi ve Bilinç Düzeylerinin İncelenmesi

Abstract

Depremlerin de içerisinde olduğu doğal afetler insanların yaşamlarında her an karşılaşabilecekleri yakıcı ve yıkıcı doğa olaylarıdır. Bu olumsuz etkilerin azaltılabilmesinin sürdürülebilir kılınması ancak eğitim ile mümkündür. ‘Eğitim’ afet dirençli toplumlar yetiştirebilmek için kilit bir unsurdur. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin afet bilgi ve bilinç düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma tarama desenindedir. Evreni, Güney Marmara Bölgesi’nde (1. derece deprem bölgesinde) yer alan bir ilin merkezinde 2023-2024 eğitim-öğretim yılında öğrenim görmekte olan 7420 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklem, evren içerisinden uygun örnekleme ile belirlenmiş tüm sınıf düzeylerinde 840 öğrenciden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak sınıf, cinsiyet, afetler ile ilgili bir kurs/seminer alma durumlarının sorulduğu bir anket, afet başarı testi ve afet bilinci ölçeği kullanılmıştır. Betimsel istatistikler yürütülmüş ve verilerin normal dağılım göstermediği saptanmış, parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Sonuç olarak, afet bilgi ve afet bilinçlerinin orta düzeyde olduğu görülmüştür. 5. Sınıfların afet bilgisi diğer sınıf düzeylerinden anlamlı düzeyde farklılaşmış ve daha düşük olduğu saptanmıştır. Afet bilinci ise sınıf düzeyine göre farklılaşmamıştır. Afet bilgisi cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermezken, afet bilincinde kadınlar lehine anlamlı farklılık saptanmıştır. Afet ile ilgili kurs/seminer alanların almayanlara göre afet bilgi düzeyi anlamlı derecede yüksek çıkarken afet bilinci anlamlı farklılık göstermemiştir.

Keywords

Afet bilgisi, Afet bilinci, Afet eğitimi

References

• Başbuğ Erkan B.B., Özmen B., Güler H., 2011. Türkiye’de afet zarar azaltımını sürdürülebilir eğitimle sağlamak, 1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı (11-14 Ekim), ODTÜ, Ankara.
• Bulu D., 2023. Sınıf öğretmenlerinin afet bilinci algı düzeylerinin belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Demirel F., 2013. Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı), Pegem.
• Can A., 2016. SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (4. Baskı), Pegem.
• Cvetković V., Dragičević S., Petrović M., Mijalković S., Jakovljević V., Gačić J., 2015. Knowledge and perception of secondary school students in Belgrade about earthquakes as natural disasters, Polish Journal Of Environmental Studies, 24(4), 1553-1561.
• Çakır U., Kılcan B., 2022. Senaryo tabanlı eğitimin ortaokul öğrencilerinin afetlere ilişkin bilgi ve tutum düzeylerine etkisi, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 183-205.
• Dikmenli Y., Yakar H., 2019. Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416.
• Fraenkel J.R., Wallen N.E., Hyun H.H., 2006. How to design and evaluate research in education (6. Baskı), McGraw-Hill.
• İnal E., Kaya E., Altıntaş K.H., 2018. Türkiye’de Örgün Eğitimin Afet Eğitimi Yeterliliği Açısından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 114-127.
• Komac B., 2009. Social memory and geographical memory of natural disasters, Acta Geographica Slovenica, 49(1), 199-226.
• Mızrak S., 2018. Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum, MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67.
• Musacchio G., Falsaperla S., Bernhardsdo´ttir A.E., Sousa M.A., Carvalho M.L., Ferreira A., Zonno G., 2016. Education: Can a bottom-up strategy help for earthquake disaster prevention? Bull Earthquake Eng.,14, 2069-2086.
• Muttarak R., Pothisiri W., 2013. The role of education on disaster preparedness: case study of 2012 Indian Ocean earthquakes on Thailand’s Andaman Coast, Ecology and Society, 18(4), 51.
• Oikawa Y., Srıpramaı K., Katada T., Ishıı Y., 2016. A comparison of the reasons for evacuation behavior during floods–contrastive effects of disaster consciousness–, Journal of Natural Disaster Science, 37(2), 35-47.
• Ozeki M., Shimazaki K., Yi T., 2017. Exploring elements of disaster prevention consciousness: Based on interviews with anti-disaster professionals, Journal of Disaster Research ,12(3), 631-638.
• Özkazanç S., Duman Yüksel U., 2015. Evaluation of disaster awareness and sensitivity level of higher education students, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 745-753.
• Patel R.K., Pamidimukkala A., Kermanshachi S., Etminani Ghasrodashti R., 2023. Disaster preparedness and awareness among university students: a structural equation analysis, International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 4447.
• Pınar A., 2017. What is secondary school students’ awareness on disasters? A case study, Review of International Geographical Education Online, 7(3), 315-331.
• Piyadeoğlu Kaya O., 2019. Ortaokul öğrencilerine verilen afet bilinci eğitiminin öğrencilerin bilgi düzeyleri üzerine etkisi: Gümüşhane örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi, Gümüşhane.
• Ronan K.R., Crellin K., Johnston D., 2010. Correlates of hazards education for youth: a replication study, Natural Hazards, 53, 503-526.
• Shimazaki K., Ozeki M., 2022. Development of a Scale for Disaster-Prevention Consciousness–Structure of Disaster-Prevention Consciousness of Those Who Lack Expertise in Disaster Prevention, Journal of Disaster Research, 17(6), 1023-1036.
• Şahin Y., Lamba M., Öztop S., 2018. Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6), 149-159.
• Şekerci Y.G., Ayvazoğlu G., Çekiç M., 2023. Üniversite Öğrencilerinin Temel Afet Bilinci ve Farkındalık Düzeylerinin Saptanması, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 74-81.
• Taşkın H., 2020. Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin afet bilgi düzeyleri ve farkındalıkları: Sapanca örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bezmialem Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Tatebe J., Mutch C., 2015. Perspectives on education, children and young people in disaster risk reduction, International Journal of Disaster Risk Reduction, 14(2), 108-114.
• Tekin Ö., Dikmenli Y., 2021. Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 258-271.
• Teo M., Goonetillekea A., Ahankooba A., Deilamib K., Lawie M., 2018. Disaster awareness and information seeking behaviour among residents from low socio-economic backgrounds, International Journal of Disaster Risk Reduction, 31, 1121-1131, https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.09.008.
• Tuladhar G., Yatabe R., Dahal R.K., Bhandary N.P., 2014. Knowledge of disaster risk reduction among school students in Nepal, Geomatics, Natural Hazards and Risk, 5(3), 190-207.
• Türksever Ö., 2021. Analysis of Disaster Awareness Perception Levels of Students in Social Studies Teaching Undergraduate Program, Education Quarterly Reviews, 4(3), 14-22.
• Uzunyol B., 2013. 8. Sınıf öğrencilerinin doğal afetler hakkındaki bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Ventura G.L., Madrigal D.V., 2020. Awareness and practices on disaster preparedness of students of a public high school in Antique, Philippine Social Science Journal, 3(2), 45-46.
• Yetişensoy O., 2022. Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Afet Bilinci Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(36), 1473-1496.