Research on Utilization of Agricultural Support in TRA1 Region

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 11, 30.06.2025

Adem Aksoy , Ferda Nur Özdemir , Musa Arslan

https://doi.org/10.61513/tead.1626850

Öz

This study aims to examine the utilization of agricultural supports and their effectiveness in agricultural enterprises operating in the TRA1 Region (Erzurum, Erzincan, and Bayburt). The research was conducted through surveys with 570 agrarian enterprises. Probit and ordered probit models were used to analyze the data. Probit model results show that the education level increases the probability of utilizing support, while agricultural experience decreases it. According to the ordered probit model results, producers with higher education levels think that the contribution of agricultural support is greater. Compared to Bayburt province, farmers in Erzurum and Erzincan provinces think that the contribution of agricultural support is greater. Satisfaction levels with support are quite low, with only 20% of enterprises reporting being satisfied or very satisfied. Major problems include delayed payments (36.8%) and complexity of application processes (35.6%). The study concludes by recommending timely payments, simplification of application processes, strengthening of information activities, and development of support programs that consider regional differences to increase the effectiveness of agricultural supports.

Anahtar Kelimeler

TRA1 region, Agricultural supports, Probit analysis, Agricultural enterprises

Tarımsal Desteklerden Yararlanma Durumu Üzerine Araştırma: TRA1 Bölgesi Örneği

Öz

Bu çalışma, TRA1 Bölgesinde (Erzurum, Erzincan ve Bayburt) faaliyet gösteren tarımsal işletmelerin tarımsal desteklerden yararlanma durumlarını ve bu desteklerin etkinliğini incelemeyi amaçlamıştır. Araştırma kapsamında 570 tarımsal işletme ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde probit ve sıralı probit modelleri kullanılmıştır. Probit model sonuçları, eğitim seviyesinin desteklerden yararlanma olasılığını artırdığını, tarımsal deneyimin ise azalttığını göstermektedir. Sıralı probit model sonucuna göre eğitim seviyesi yüksek olan üreticiler tarımsal desteklerin sağladığı katkının daha fazla olduğunu düşünmektedirler. Bayburt iline göre Erzurum ve Erzincan illerindeki çiftçiler tarımsal desteklerin sağladığı katkının daha fazla olduğunu düşünmektedirler. Desteklerden memnuniyet düzeyi oldukça düşük olup, işletmelerin yalnızca %20'si memnun veya çok memnun olduğunu belirtmiştir. Başlıca sorunlar arasında ödemelerin zamanında yapılmaması (%36.8) ve başvuru sürecinin karmaşıklığı (%35.6) yer almaktadır. Çalışma sonucunda, tarımsal desteklerin etkinliğinin artırılması için ödemelerin zamanında yapılması, başvuru süreçlerinin basitleştirilmesi, bilgilendirme faaliyetlerinin güçlendirilmesi ve bölgesel farklılıkları gözeten destek programlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

TRA1 bölgesi, Tarımsal destekler, Probit analizi, Tarımsal işletmeler

Kaynakça

• Abay, C., Türkekul, B., Ören, M.C., Güder, B. & Özalp, B. (2017). Türkiye’de Üreticilerin Tarımsal Desteklerden Faydalanma Durumu Üzerine İnceleme. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 130-136.
• Akkaya, Ş. & Pazarlıoğlu, M. V. (1998). Ekonometri II. İkinci Baskı, İstanbul
• Akdoğan, F. & Akbay, C. (2022). İzmir İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Desteklemelerden Yararlanma Düzeyleri, Sorunları ve Beklentileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(4), 907–915.
• Aksoy, A. (2008). Doğu Anadolu Hayvancılığının Avrupa Birliğine Uyumu ve Rekabet Edebilirliğinin Analizi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Erzurum.
• Aksoy, A., Terin, M., & Keskin, A. (2012). Türkiye Süt Sığırcılığında Islah ve Destekleme Politikalarının Bölgesel Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1), 59-64.
• Aksoy, H., Kaya, F., & Öztürk, M. (2021). Tarımsal desteklerin bölgesel eşitsizliklere etkisi. Bölgesel Kalkınma ve Tarım Araştırmaları, 15(3), 90-112.
• Altieri, M. A. (2009). Agroecology, small farms, and food sovereignty. Monthly Review, 61(3), 102-113. Çomaktekin, E. (2009). Türkiye'de tarımsal destekleme politikalarının tarihi ve gelişimi. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 78-94.
• Erdal, G., Erdal, H. & Gürkan, M. (2013). Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Desteklerin Üretici Açısından Değerlendirilmesi (Kahramanmaraş İli Örneği). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 92-98.
• Erkuş, A. (1977). Tarım Ekonomisinin Bazı Teorik Esasları ve Bunların Tarım İşletmelerine Uygulanması. Ankara: TZDK Mesleki Yayınları Miki Matbaası.
• Everest, A., Kara, B. & Demir, T. (2015). Tarımsal Desteklerin Etkileri: Türkiye Örneği. Sosyo-Ekonomik Kalkınma Dergisi, 4(1), 45-61.
• Grohman, M. & Feindt, P. H. (2024). Rethinking agricultural policies in the context of global food security. Journal of Agricultural Policy Studies, 12(2), 223-240.
• Gujarati, D.N. (2006). Basic Econometrics. Forth Edition,USA: Mc Graw-Hill.
• Işık, H., Aksoy, A. & Yavuz, F. (2009). Factors Affecting Dairy Farmers' Utilization Of Agricultural Supports In Erzurum, Turkey. Scientific Research and Essays, 4(11), 1236-1242.
• İnal, M. E., Topuz, D. & Uçan, O. (2006). “Doğrusal Olasılık ve Logit Modelleri ile Parametre Tahmini”, Sosyo Ekonomi, 3(3), 47-72.
• Kalkınma Bakanlığı, (2014). TRA1 Düzey 2 Bölgesi kalkınma planı. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/dokuman/tra1-bolge-plani-2014-2023/639
• OECD, (2020). Agricultural policy monitoring and evaluation 2020. OECD Publishing.
• Özdemir, Y., Kınıklı, F. & Engindeniz, S. (2022). Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Hayvancılık Desteklerinden Yararlanma ve Memnuniyet Düzeyinin Saptanması: Balıkesir İli Gönen İlçesi Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-10.
• Sarımeşeli, M. (2000). Ekonometri El Kitabı. Birinci Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Schultz, T. W. (2014). Transforming traditional agriculture. University of Chicago Press.
• Tan, A. (2015). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikalarının Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 10(3), 67-89.
• Terin, M., Aksoy, A. & Güler, İ. O. (2013). Tarımsal Büyümeye Etki Eden Ekonomik Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Journal of the Institute of Science & Technology/Fen Bilimleri Estitüsü Dergisi, 3(3).
• Terin, M., Ceylan, M., Çiftçi, K. ve Yıldırım, İ. (2022). Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine Üye Olan ve Olmayan Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Hayvancılık Desteklerinden Faydalanma Durumlarının Analizi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(1), 42-50.
• Terin, M., Ceylan, M., Çiftçi, K. & Yıldırım, İ. (2024). Van İlinde Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Tarımsal Desteklerden Faydalanma Durumu. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 10(2), 103-117.
• Topçu, Y. (2008). Çiftçilerin Tarımsal Destekleme Politikalarından Faydalanma İstekliliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: Erzurum İli Örneği. Akdeniz University Journal of the Faculty of Agriculture, 21(2), 205-212.
• Yılmaz, S., & Kara, T. (2022). Doğu Anadolu’da Tarımsal Desteklere Erişim Sorunları ve Çözüm Önerileri. Tarım ve Kırsal Kalkınma Dergisi, 18(1), 100-118.
• Yüzbaşıoğlu, R. ve Kızılaslan, H. (2019). Tokat İli Turhal İlçesinde Hayvansal Destekleme Kullanan Üretici Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 9(1), 1-12.