Şanlıurfa İlinin Gastronomi Turizm Potansiyelinin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi

Year 2024, Volume: 11 Issue: 2, 119 - 135, 26.12.2024

Mustafa Akturfan , Ümit Sormaz , İbrahim Çekiç

Abstract

Gastronomi turizmi kapsamında bir destinasyonun tanıtımının yapılması, yerel gastronomik ürünlerin pazarlanması ve gastronomik kimliğin oluşturulması gibi unsurlar önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Şanlıurfa şehrinin gastronomi turizmi açısından mevcut durumunun incelenmesi, bölgenin sahip olduğu içsel (güçlü ve zayıf yönleri) ve dışsal (fırsatlar ve tehditleri) faktörlerin belirlenmesi ve sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinde görüşme tekniği kullanılmış; bu bağlamda Şanlıurfa’da faaliyet gösteren restoran ve otel işletmelerinin yiyecek ve içecek departmanlarında (F&B) yönetici pozisyonunda çalışan 47 turizm profesyoneli ile gönüllülük esası gözetilerek görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda; Şanlıurfa’nın gastronomi turizmine ilişkin içsel (güçlü ve zayıf yönler) 25 faktörün 8; dışsal (fırsatlar ve tehditleri) 23 faktörün ise 7 kategori altında kümelendiği tespit edilmiştir. SWOT analizi doğrultusunda turizm paydaşları ve yerel yönetimlerin katılımları ve destekleri ile Şanlıurfa Turizm Kalkınma ve Eylem Planı’nın hazırlanması ve etkin bir biçimde yürütülmesi önerilmektedir.

Keywords

Turizm, Gastronomi turizmi, SWOT analizi, Şanlıurfa

Ethical Statement

Bu araştırmanın gerçekleştirilebilmesi için Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan (Karar No: 16-2023/288) kararı ile etik kurul onayı alınmıştır.

Evaluation of Gastronomy Tourism Potential of Şanlıurfa Province with SWOT Analysis

Abstract

Within the scope of gastronomy tourism, factors such as promoting a destination, marketing local gastronomic products and creating a gastronomic identity are important. In this research, it is aimed to examine the current situation of Şanlıurfa in terms of gastronomy tourism, to determine the internal (strengths and weaknesses) and external (opportunities and threats) factors of the region and to evaluate them in terms of sustainable tourism. In the research, interview technique was used in qualitative research methods; in this context, 47 tourism professionals working in managerial positions in the food and beverage departments (F&B) of restaurants and hotel businesses operating in Şanlıurfa were interviewed on a voluntary basis. As a result of the research, it was determined that 25 internal factors (strengths and weaknesses) and 23 external factors (opportunities and threats) related to Şanlıurfa's gastronomy tourism were clustered under 8 and 7 categories, respectively. In line with the SWOT analysis, it is recommended that a Şanlıurfa Tourism Development and Action Plan be prepared and effectively implemented with the participation and support of tourism stakeholders and local administrations.

Keywords

Tourism, Gastronomy tourism, SWOT analysis, Şanlıurfa

References

• Akbıyık, M. (2014). Şanlıurfa ilinin turizm potansiyelinin belirlenmesi ve planlamaya yönelik öneriler. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Akın-Acuner, Ş. (2006). Turizmde sürdürülebilirlik anlayışı içerisinde alternatif turizm türlerinin yeri. Verimlilik Dergisi, (4).
• Akova, O. & Çakmak, T. F. (2015). Boş zaman paradigmasının Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi yaklaşımıyla ilişkisi ve tarihsel süreç içindeki gelişimi. Journal of Recreation and Tourism Research, 2(3), 28–36.
• Aksoy, M., & Üner, E. H. (2016). Rafine mutfağın doğuşu ve rafine mutfağı şekillendiren yenilikçi mutfak akımlarının yiyecek içecek işletmelerine etkileri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 1-17.
• Akturfan, M., Çınar, Z., & Özata, E. (2022). Karaman ilinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. GastroMedia Journal, 1(1), 19-29.
• Akturfan, M. & Şen, A. (2023). Rekreasyon turizmi bağlamında gastronomi temalı festivaller. Journal of Humanities and Tourism Research, 13 (1), 230-244.
• Aslan, Z., Güneren, E. & Çoban, G. (2014). Destinasyon markalaşma sürecinde yöresel mutfağın rolü Nevşehir örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2/4 (2014) 3-13.
• Atçı, E. & Akan, H. (2021). Cittaslow şehri Halfeti (Şanlıurfa)’nın “Meyve Yemekleri Festivali”nin etnobotanik açıdan değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(4), 2537-2548.
• Barakazı, M., & Önçel, S. (2017). Rekreasyonel turizm faaliyeti olarak Urfa sıra geceleri. Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi, 2(1), 87-97.
• Bayrak, V. (2023). Alternatif turizm çeşitleri ve bölge ekonomisine etkisi; Hatay örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İskenderun Teknik Üniversitesi, Hatay.
• Birdir, K., Karakan, H. İ., & Çolak, O. (2016). Gaziantep ilinin turizm açısından SWOT analizi ve turizmin geliştirmesine yönelik öneriler. Journal of Travel & Hospitality Management/Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 13(1).
• Bucak, T., & Aracı, Ü. E. (2013). Türkiye’de gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(30), 203-216.
• Çabuk, S. N., Sarı, S., Aksoy, T., Erşen, G., & Çabuk, A. (2020). Gastronomi turizmi kapsamında stratejik planlama: Karaburun, Çeşme ve Urla üzerine SWOT analizi örneklemesi. GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, 2(2), 33-49.
• Çelebi, E., & Sormaz, Ü. (2021). SWOT analysis of gastronomy tourism in Balıkesir province gulf districts within the scope of sustainable tourism. Tourism Economics, Management and Policy Research (TEMAPOR), 1(1), 20-30.
• Çelik, S. (2018). Alternatif turizm. Journal of International Social Research, 11(56), 193-204.
• Çelik, M., & Aksoy, M. (2017). Yerli turistlerin gastronomi turizmine yönelik tutumları: Şanlıurfa örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 5(3), 422-434.
• De Jong, A., Palladino, M., Puig, R. G., Romeo, G., Fava, N., Cafiero, C., ... & Sjölander-Lindqvist, A. (2018). Gastronomy tourism: An interdisciplinary literature review of research areas, disciplines, and dynamics. Journal of Gastronomy and Tourism, 3(2), 131-146.
• Değişgel, S., & Bingöl, Z. (2018). Şanlıurfa ilinin gençlik turizmi potansiyelinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(1), 375-390.
• Deniz, T., & Atışman, E. (2017). Kayseri ilinin gastronomi turizmine yönelik bir SWOT analizi çalışması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 56-65.
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal turizm ile gastronomi turizmi ilişkisi: Bigadiç örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), 29-34.
• Durgun, A. (2007). Isparta turizminin SWOT analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 93-109.
• Dursun, Z. Ş. (2021). Aksaray ilinin alternatif turizm destinasyon imajının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Eryılmaz, G., & Orhan, H. C. (2021). Elâzığ ili gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Turizm Çalışmaları Dergisi, 3(2), 1-18.
• Eraslan, O., & Aymankuy, Y. (2023). Sokak lezzetlerinin gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi: Şanlıurfa örneği. International Journal of Tourism and Destination Studies (IJOTADS), 2(2), 100-111.
• Güzel-Şahin, G., & Ünver, G. (2015). Destinasyon pazarlama aracı olarak “gastronomi turizmi”: İstanbul’un gastronomi turizmi potansiyeli üzerine bir araştırma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(2), 63-73.
• Harrington, R. J., & Ottenbacher, M. C. (2010). Culinary tourism-a case study of the gastronomic capital. Journal of Culinary Science & Technology, 8:14–32.
• Iakovou, E., Vlachos, D., & Aidonis, D. (2009). A strategic methodological framework for the development of gastronomic tourism: A Greek region's experience. International Journal of Innovation and Regional Development, 1(3), 301-318.
• Indra, F., Juliana, J., Hubner, I., & Sitorus, N. B. (2022). Development of gastronomic tourism potential in Pontianak West Kalimantan. Journal of Information Systems and Management (JISMA), 1(5), 28-42.
• Karakan, H. İ. (2021). Gastronomi Temalı Rekreasyon Etkinlikleri. S. Kül Avan, E. Kadir Şimşek, ö. Yayla ve M. Cenk Birinci (Ed.), Rekreasyon ve Turizm Araştırmaları, (s. 41-52) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Korkutata, A. (2015). Antalya’da 4 ve 5 yıldızlı otellerde sunulan rekreatif amaçlı animasyon faaliyetlerinin müşteri memnuniyetine etkisi. (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Kostak, D. (2007). Turizm hareketleri (Türkiye örneği üzerinden sağlık turizmi). (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Koufadakis, S. X., & Manola, M. (2020). The gastronomy as an art and it’s role in the local economic development of a tourism destination: A Literature Review. SPOUDAI Journal of Economics and Business, 70(1-2), 81-92.
• Kültür ve Turizm. (2017). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,80845/ sanliurfadasira-gecesin gelenegi.html Erişim Tarihi; 25.06.2017.
• Mason, M. (2010). Sample size and Saturation in PhD Studies Using Qualitative Interviews, Forum: Qualitative Social Research, 11(3): 1-19.
• Namugenyi, C., Nimmagadda, S. L., & Reiners, T. (2019). Design of a SWOT Analysis Model and it’s Evaluation in Diverse Digital Business Ecosystem Contexts Digital Business Ecosystem Contexts. 23rd International Conference on Knowledge-Based and Intelligent Information & Engineering Systems bildiri kitabı içinde (ss. 1145-1154). Budapest, Hungary.
• Ökten, Ş., & Çeken, H. (2008). Şanlıurfa’nın turizm pazar potansiyeli ve GAP bölgesi kalkınmasındaki önemi. Verimlilik Dergisi, (1), 107-125.
• Öz, H., Sormaz, Ü., Nizamlıoğlu, H. F., & Akdağ, G. (2023). Hatay ilinin gastronomi turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 7(1), 95-107.
• Özdemir, G., & Dülger-Altıner, D. (2019). Gastronomi kavramları ve gastronomi turizmi üzerine bir inceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 1-14.
• Putra, M. K. (2019). Gastronomy tourism: local food and sustainable tourism experience—case study Cirebon. In Proceedings of the 1st NHI Tourism Forum—Enhancing Innovation in Gastronomic for Millennials; SCITEPRESS—Science and Technology Publications: Bandung, Indonesia (pp. 19-29).
• Rodríguez Del Bosque, I., San Martin, H., Collado, J., & Del Mar García de los Salmones, M. (2009). A framework for tourist expectations. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 3(2), 139-147.
• Sarıışık, M., & Özbay, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2).
• Scheyvens, R., & Biddulph, R. (2018). Inclusive tourism development. Tourism Geographies, 20(4), 589-609. https://doi.org/10.1080/14616688.2017.138 1985
• Sezgin, A., Yorulmaz, B. H., & Sezgin, E. K. (2023). SWOT analysis of Kuşadası's gastronomy tourism from restaurant managers' perspectives. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(4), 3314-3330.
• Sormaz, Ü., Yılmaz, M., Özata, E., & Büyükyıldırım, C. (2023). Burdur ilinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(2), 1262-1279.
• Sormaz, Ü., Kıdıraliyev, N., Turdubekova, S., Turganbayeva, N., Isakova, D., & Samatova, G. (2023). Sürdürülebilir turizm kapsamında Bişkek şehrinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 3(2), 137-154.
• Sünnetçioğlu, S., & Özkök, F. (2017). Güzel, özgün ve iyi yemeğin peşindeki yolculuk: Gastronomi. Journal of Awareness, 2(3S), 585-596.
• Şahinalp, M. S. (2005). Şanlıurfa Şehri’nin kuruluş ve gelişmesi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şanlıurfa Belediyesi. (2024). https://www.sanliurfa.bel.tr/icerik/70/28/mutfak-muzesi Erişim Tarihi: 29.01.2024.
• Şanlıurfa Festivalleri, (2024). https://festivall.com.tr/ilceler-fest/827/sanliurfa/ Erişim Tarihi: 28.01.2024
• Teoli, D., Sanvictores, T., & An, J. (2023). SWOT Analysis. In: StatPearls. StatPearls Publishing, Treasure Island (FL). PMID: 30725987.
• Tekin, H. H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul University Journal of Sociology, 3(13), 101-116.
• Teyin, G., Sormaz, Ü., Nizamlıoğlu, H. F., & Onur, N. (2021). Şile ilçesinin gastronomi turizmi potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(4), 3018-3035.
• Thirachaya, C., & Patipat, T. (2019). A local cuisine tourism approach to authenticity and a sense of place for Postmodern gastronomy in I-SAN Thailand.
• Türk, O. (2021). Muş ilinin gastronomi turizmi potansiyeli ve SWOT analizi. Journal of International Social Research, 14(77), 1203-1213.
• Türk Patent ve Marka Kurumu (TURKPATENT). (2024). https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=63 Erişim Tarihi:30.01.2024
• Üzülmez, M., & İştin, A. E. (2021). Evaluation of Osmaniye province gastronomy tourism potential by SWOT analysis. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(116), 88-110.
• Yan, Z., & Wang, X. (2021). Research on the tourism development and countermeasures of Nishan Town-Based on SWOT analysis. Journal of Service Science and Management, 14, 429-443.
• Yeşiltaş, M., Çeken, H., & Öztürk, İ. (2009). Karadeniz bölgesindeki turizm olanaklarının SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 250-269.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Z., & Kalağan, G. (2008). Alternatif turizm kavramı ve çevresel etkileri. Yerel Siyaset Dergisi, 35, 42-44.
• Yüksel, İ. (2018). Geleneksel Urfa Evi’nin gastronomi turizmi içinde değerlendirilmesi. Journal of Art & Design, 6(1).
• Zengin, B., & Gürkan, A. S. (2019). Afyonkarahisar mutfağının gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 225-240.