Yâren gecelerinde akış deneyimi: Turizm ve kültürel mirasın buluşma noktası

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 152 - 163, 30.06.2025

İpek Birkon , Ahmet Köroğlu

https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1547689

Abstract

Geleneksel sohbet toplantıları, yerel halkın kültürel kimliğini koruyarak, ziyaretçilere otantik ve zengin deneyimler sunmaktadır. Bu tür etkinlikler, hikayeler, şiirler, yerel lehçeler ve oyunlar kullanılarak kültürel mirasın canlı tutulmasına katkıda bulunmaktadır. Yârenlerin akış deneyimi düzeyleri etkinliklerin kalitesi ve katılımcı memnuniyeti açısından kritik bir rol oynamaktadır. Bu araştırma, Afyonkarahisar Sandıklı’da gerçekleştirilen Yâren Gecelerinin kültürel miras turizmi açısından değerlendirilmesi ve etkinlikleri düzenleyen yârenlerin akış deneyimi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemine dayanmaktadır ve olgu bilim (fenomenoloji) deseninde tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Katılımcı yanıtları, “akış deneyimi ve zaman algısı”, “odaklanma, kontrol ve rahatlık”, “katılımcı etkileşimi ve performans” temaları altında analiz edilmiştir. Bulgular, yârenlerin etkinlikler sırasında yoğun bir akış deneyimi yaşadığını ve bu deneyimin, onların yaratıcı performanslarına ve katılımcı memnuniyetine olumlu katkı sağladığını ortaya koymuştur. Araştırma, Yâren Gecelerinin sürdürülebilir kültürel turizm açısından önemli bir potansiyel taşıdığını vurgulamaktadır. Bu kapsamda, yârenlerin performanslarını geliştirmek için düzenli eğitim ve prova seanslarının yapılması, etkinlik programlarının çeşitlendirilmesi ve katılımcı geri bildirimlerinin dikkate alınması önerilmektedir.

Keywords

Yaren gecesi , Akış deneyimi , Geleneksel sohbet toplantıları , Kültürel miras

Flow experience at yâren nights: The meeting point of tourism and cultural heritage

Abstract

Traditional chat meetings provide visitors with authentic and rich experiences while preserving the cultural identity of the local community. These events contribute to keeping cultural heritage alive through the use of stories, poems, local dialects, and games. The flow experience experienced by the Yârens plays a critical role in the quality of these events and participant satisfaction. This study was conducted to evaluate the Yâren Nights held in Sandıklı, Afyonkarahisar, from the perspective of cultural heritage tourism and to determine the flow experience levels of the Yârens organizing these events. The research is based on qualitative research methods and designed using a phenomenological approach. A structured interview form was used as the data collection tool, and the data obtained from the interviews were analyzed using descriptive analysis. Participant responses were categorized under the themes of “flow experience and time perception,” “focus, control, and comfort,” and “participant interaction and performance.” The findings revealed that the Yârens experienced intense flow during the events, which positively contributed to their creative performance and participant satisfaction. The study highlights that Yâren Nights hold significant potential for sustainable cultural tourism. In this context, it is recommended to conduct regular training and rehearsal sessions to enhance the Yârens' performances, diversify event programs, and consider participant feedback.

Keywords

Yaren night , Flow experience , Traditional sohbet meetings , Cultural heritage.

References

• Akar, B. (2013). Afyonkarahisar ili Sandıklı ilçesi yâren geleneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Atlı, S. (2018). Türkiye'deki geleneksel sohbet toplantıları üzerine bir değerlendirme. Millî Folklor, 30(117), 88-101. Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2007). The job demands-resources model: State of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309-328. https://doi.org/10.1108/02683940710733115.
• Bayram, M., & Berrakçay, O. (2023). Kültürlenme bağlamında yarenlik geleneğinde müzik pratikleri: Simav örneği. Yegâh Müzikoloji Dergisi, 6(2), 317-343. https://doi.org/10.51576/ymd.1351887
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, Siyasal Kitabevi, İstanbul.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience, Harper & Row, New York.
• Csikszentmihalyi, M., Csikszentmihalyi, M., Abuhamdeh, S., & Nakamura, J. (2014). Flow, içinde M. Csikszentmihalyi (Ed.) Flow and the foundations of positive psychology: The collected works of Mihaly Csikszentmihalyi, ss. 227-238, Springer, Netherlands.
• Cutler, S. Q., & Carmichael, B. A. (2010). The dimensions of the tourist experience, içinde M. Morgan, P. Lugosi, & J. R. Brent Ritchie (Ed.), The tourism and leisure experience: Consumer and managerial perspectives, ss. 3-26, Channel View Publications.
• Dicks, B. (2003). Culture on display: The production of contemporary visitability. Open University Press, United Kingdom.
• Ellis, G. D., Voelkl, J. E., & Morris, C. (1994). Measurement and analysis issues with explanation of variance in daily experiences using the flow model. Journal of Leisure Research, 26(4), 337-356. https://doi.org/10.1080/00222216.1994.11969966
• Gökçe, A., Coşkun, G., Eker, N., & Dilmaç, E. (2023). Turizmde yeni trendler, Özgür Yayınları, Gaziantep.
• Gümüş, M., & Dilek, S. E. (2020). Kültürel miras ve turizm (Disiplinlerarası Yaklaşım), Detay Yayıncılık, Ankara. Harrison, D. (1994). Tourism and the less developed countries, Wiley, United Kingdom.
• Jackson, S. A., & Marsh, H. W. (1996). Development and validation of a scale to measure optimal experience: The Flow State Scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(1), 17-35. https://doi.org/10.1123/jsep.18.1.17
• Karaman, A. (2017). Dil ve kültür özellikleri yönünden Uygur meşrepleri ile Sandıklı yâren kültürü. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 67-89.
• Kim, J. H., Ritchie, J. R. B., & McCormick, B. (2012). Development of a scale to measure memorable tourism experiences. Journal of Travel Research, 51(1), 12-25. https://doi.org/10.1177/0047287510385467
• Kültür Portalı, (2024, Temmuz). Geleneksel sohbet toplantıları. https://www.kulturportali.gov.tr/portal/gelenekselsohbettoplantilari#:~:text=Geleneksel%20sohbet%20toplant%C4%B1lar%C4%B1%20temelde%20benzer,ve%20sa%C4%9Fl%C4%B1k%20sorunlar%C4%B1na%20kadar%20uzanabilir, Erişim Tarihi: 08.07.2024.
• Moneta, G. B. (2012). On the measurement and conceptualization of flow, içinde S. Engeser (Ed.) Advances in flow research, ss 23-50, Springer, New York.
• Nakamura, J., & Csikszentmihalyi, M. (2009). Flow theory and research, içinde C. R. Snyder & S. J. Lopez (Ed.), Oxford handbook of positive psychology ss. 195-206, Oxford University Press, Oxford.
• Oğuz, M. Ö. (2016). Somut olmayan kültürel miras nedir?, Geleneksel Yayıncılık, Ankara.
• Richards, G. (2007). Cultural tourism: Global and local perspectives, Haworth Press.
• Richards, G., & Wilson, J. (2006). Developing creativity in tourist experiences: A solution to the serial reproduction of culture? Tourism Management, 27(6), 1209-1223. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2005.06.002
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
• Sandıklı Kültür, (2024, Temmuz). Sandıklı ve yaren geleneği https://www.sandiklikultur.org.tr/sandikli-ve-yaren-gelenegi/, Erişim Tarihi: 08.07.2024.
• Smith, L. (2006). Uses of heritage, Springer International Publishing, Cham.
• Timothy, D. J., & Boyd, S. W. (2003). Heritage tourism. Prentice Hall, Harlow.
• UNESCO. (2024a, Temmuz). Geleneksel sohbet toplantılarının güncel durumu istişare toplantısı. https://www.unesco.org.tr/Pages/1781/90/Geleneksel%20Sohbet%20Toplant%C4%B1lar%C4%B1%E2%80%99n%C4%B1n%20G%C3%BCncel%20Durumu%20%C4%B0sti%C5%9Fare%20Toplant%C4%B1s%C4%B1, Erişim Tarihi: 08.07.2024.
• UNESCO. (2024b, Temmuz). Geleneksel Sohbet Toplantıları, https://www.unesco.org.tr/Pages/149/44, Erişim Tarihi: 09.07.2024.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara.