Türkiye’de Çocuk Çizgi Filmlerinin “Google Trends” Üzerinden Analizi: Çocukların İzleme Tercihleri ve Gelişimsel Yansımaları

Year 2025, Volume: 10 Issue: 25, 1096 - 1121, 30.09.2025

Esra Ergin

https://doi.org/10.37679/trta.1743076

Abstract

Bu araştırma “çizgi film” anahtar kelimesi özelinde elde edilen Google Trends verilerini betimsel içerik analizi yöntemiyle irdelemeyi amaçlamaktadır. Google Trends verileri doğrultusunda "çizgi film" anahtar kelimesine yönelik son beş yıllık arama eğilimleri incelendiğinde, Kovid-19 pandemisiyle birlikte 2020 yılında dikkat çekici bir fark yaşandığı görülmüştür. Mevsimsel arama skorlarında ise kullanıcılar tarafından en yüksek sorgulamanın kış mevsiminde olduğu, en düşük sorgulamanın da yaz mevsiminde gerçekleştiği saptanmıştır. Anahtar terime ilişkin sorgulamaların illere göre sıralaması incelendiğinde Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz Bölgeleri'nde yer alan Çorum, Sinop ve Ordu illerinin ilk üçte yer aldığı görülmektedir. Anahtar terim “çizgi film” ile ilgili Türkiye’de yaşayan kullanıcılar aramalarında artış gösteren sorgular arasında "Nastya" ve "Vlad ve Niki" gibi ticarileşmiş, gerçek karakterli yapımlar yer alırken, “Hümeyra” ve “Z Takımı” gibi yerli yapımların öne çıktığı belirlenmiştir. Bu araştırma sonucunda hem literatür bağlamında hem de Türkiye odağında çizgi filmlerin popüler kültürün yaygınlaştırılmasında kilit işlev gören araçlar olduğu söylenebilir.

Keywords

Çocuk , Çizgi Film , Google Trends , Ekolojik Sistemler Kuramı , Popüler İzleme Tercihleri

Ethical Statement

Araştırma kapsamında değerlendirilen veriler yalnızca açık erişimli ikincil kaynaklardan temin edildiği için etik kurul onayına ve kurum iznine gerek duyulmamıştır.

Supporting Institution

-

Thanks

-

A “Google Trends” Analysis on Cartoons in Türkiye: Children's Viewing Preferences and Developmental Reflections

Abstract

This research aims to analyze the Google Trends data obtained for the keyword "cartoon" using descriptive content analysis method. According to Google Trends data, when the search trends for the keyword ‘cartoon’ over the last five years were examined, a striking difference was observed in 2020 with the COVID-19 pandemic. In terms of seasonal search scores, it was determined that the highest number of searches by users occurred in the winter season, while the lowest number of searches occurred in the summer season. When the ranking of searches related to the keyword term was examined by province, it was seen that the provinces of Çorum, Sinop and Ordu, located in the Western Black Sea and Eastern Black Sea regions, ranked in the top three. Key terms related to “cartoon” show that among searches by users living in Türkiye, commercial productions with real characters such as “Nastya” and “Vlad and Niki” are on the rise, while local productions such as ‘Hümeyra’ and “Z Takımı” are also prominent. This research has revealed that cartoons serve as key tools in the dissemination of popular culture, both within the context of literature and with a focus on Türkiye.

Keywords

Children , Cartoon , Google Trends , Ecological Systems Theory , Popular Viewing Preferences

References

• Ada, E., ve Erdaş Kartal, E. (2019). Çevre problemleri ve sürdürülebilirlik açısından su elçileri çizgi filminin değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi (20), 317-327.
• Arigita-García, A., Mañoso-Pacheco, L., Estrada-Chichón, J. L., ve Sánchez-Cabrero, R. (2024). Mapping Australian culture and society in the animated series Bluey—The use of audiovisual material in early EFL learning. Societies, 14(12), 252. https://doi.org/10.3390/soc14120252
• Arslan, A., ve Duman, E. Z. (2018). Okul öncesi eğitim programında yer alan motor gelişim kazanımlarının çizgi filmlerdeki sunumu. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4(6), 320-344. https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/525996
• Atan, U. (2024). Sanat, çizgi film-animasyon ve çocuk. ERKİN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Uluslararası Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi), 2(1), 23-38.
• Atik, A., ve Ebren, Ö. (2015). Çizgi filmlerde sempatik şiddet olgusu: TRT çocuk televizyonu örneği. Atatürk İletişim Dergisi, (8), 99-114. https://dergipark.org.tr/en/download/article file/397521https://dergipark.org.tr/en/ download/article-file/397521
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986(23-28), 2.
• Bieri, F. A., Gray, D. J., Raso, G., Li, Y. S., ve McManus, D. P. (2012). A systematic review of preventive health educational videos targeting infectious diseases in schoolchildren. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 87(6), 972. https://doi.org/10.4269/ajtmh.2012.12-0375
• Blackwell, C. K., Lauricella, A. R., ve Wartella, E. (2014). Factors influencing digital technology use in early childhood education. Computers & Education, 77, 82-90. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.04.013
• Boyraz, C. (2022). Çocuklar için felsefe eğitiminde uyaran olarak çizgi filmlerin kullanımı: Vikingler ve Heidi. Erciyes Journal of Education, 6(2), 127-144. https://doi.org/10.32433/eje.1152712
• Bozdemir, E., ve Önal, H. (2024). Scamper tekniği ile değerlendirilen çizgi filmlerin 60-72 ay çocukların yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 5(1), 25-37. https://doi.org/10.59062/ijpes.1470150
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Buckingham, D. (2011). The material child: Growing up in consumer culture. Polity.
• Çeken, B., ve Şen, E. (2023). Animasyonun eğitimde kullanımı ve değerleri aktarmadaki rolü. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(35), 333-360. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3142059
• Cengiz, Ö., Küsmüş, G. İ., ve Ramazan, O. (2020). TRT çocuk kanalında yayınlanan çizgi filmlerin gelişim alanlarına göre değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 271-287. https://doi.org/10.17860/mersinefd.633447
• Christakis, D. A. (2009). The effects of infant media usage: What do we know and what should we learn?. Acta paediatrica, 98(1), 8-16. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2008.01027.x
• Coşkun, E., ve Köroğlu, M. (2016). Pepee ve Caillou çizgi filmlerinde kavram öğretimi. Milli Eğitim, (210), 601-619. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/441299
• Coşkun, Y., ve Önem, A. (2024). Okul öncesi dönem çocuklarının çizgi film karakterleriyle özdeşim kurma eğilimleri. Temel Eğitim (21), 42-56. https://doi.org/10.52105/temelegitim.21.4
• Dicle, A. N. (2020). Televizyon-online izleme bağımlılığı. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 19(1), 66-89. https://doi.org/10.5455/JCBPR.60041
• Ercen, R. Ç., Ünver, A., Gök, G., Yıldırım, M., Düz, M., Akaltun, S., ... ve Şenyiğit, Z. (2022). 3-6 yaş çocuklarının izlediği çizgi filmlerdeki kız erkek karakterlerin şiddet ve saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 6(1), 16-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2268120
• Flavell, J. H., Green, F. L., ve Flavell, E. R. (1986). Development of knowledge about the appearance-reality distinction. Monographs of the Society for Research in Child Development, 51(1, Serial No. 212). https://doi.org/:10.1037/0003-066X.41.4.418
• Granic, I., Morita, H., ve Scholten, H. (2020). Beyond screen time: Identity development in the digital age. Psychological Inquiry, 31(3), 195-223. https://doi.org/10.1080/1047840X.2020.1820214
• Gray, D. J., Kurscheid, J., Mationg, M. L., Williams, G. M., Gordon, C., Kelly, M., ... ve McManus, D. P. (2020). Health-education to prevent COVID-19 in schoolchildren: A call to action. Infectious Diseases of Poverty, 9(04), 142-144. https://doi.org/10.1186/s40249-020-00695-2
• Habib, K., ve Soliman, T. (2015). Cartoons’ effect in changing children mental response and behavior. Open Journal of Social Sciences, 3(09), 248. https://doi.org/10.4236/jss.2015.39033
• Harris, P. L., Brown, E., Marriott, C., Whittall, S., ve Harmer, S. (1991). Monsters, ghosts and witches: Testing the limits of the fantasy—reality distinction in young children. British Journal of Developmental Psychology, 9(1), 105-123. https://doi.org/10.1111/j.2044-835X.1991.tb00865.x
• Hoffner, C., ve Buchanan, M. (2005). Young adults’ wishful ıdentification with television characters: The role of perceived similarity and character attributes. Media Psychology, 7(4), 325–351. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0704_2
• Huston, A. C., Wright, J. C., Marquis, J., ve Green, S. B. (1999). How young children spend their time: Television and other activities. Developmental Psychology, 35(4), 912.
• İnan, T. (2016). Çizgi filmlerin okulöncesi çocuklarının problem davranışlarına etkisi. Journal of International Social Research, 9(43). https://research.ebsco.com/c/x4perv/viewer/pdf/5xvk3xrh4b
• James, J., Ghai, S., Rao, K. L. N., ve Sharma, N. (2012). Effectiveness of “Animated Cartoons” as a distraction strategy on behavioural response to pain perception among children undergoing venipuncture. Nursing & Midwifery Research Journal, 8(3), 198-209. https://doi.org/10.1177/0974150X20120303
• Kalan, Ö. G. (2010). Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: Ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty Of Communication Journal, 1(39), 59-73. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/212138
• Kalem, B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi.
• Karaboğa, M. T. (2018). Medya çağında çocuk ve çocuk kültürü: şiddet ve tüketim kültürünün yansımaları. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 2(2), 1-17.
• Kidenda, M. C. A. (2018). Patterns of watching televised animated cartoons by children aged seven to eleven years in Nairobi County, Kenya. African Journal of Education and Practice, 3(2), 42-54.
• Kirkorian, H. L., Wartella, E. A., ve Anderson, D. R. (2008). Media and young children’s learning. The Future of Children, 18(1), 39–61. http://www.jstor.org/stable/20053119
• Koç, Ç. T., ve Karaman, N. (2024). Tüketim kültürü perspektifinden YouTube Kids’in incelenmesi. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(1), 176-194. https://doi.org/10.53281/kritik.1460602
• Kostyrka-Allchorne, K., Cooper, N. R., ve Simpson, A. (2017). The relationship between television exposure and children’s cognition and behaviour: A systematic review. Developmental Review, 44, 19-58. https://doi.org/10.1016/j.dr.2016.12.002
• Küçük, Ö. (2021). Güzellik tüketimi estetiği olarak Winx çizgi film serisi ve zihin altı mesajları. Antropoloji, (41), 124-135. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.875388
• Lillard, A. S., ve Peterson, J. (2011). The immediate impact of different types of television on young children’s executive function. Pediatrics, 128(4), 644-649. https://doi.org/10.1542/peds.2010-1919
• Linearity. (2024). Animasyon istatistikleri ve sektör trendleri. Erişim adresi: https://www.linearity.io/blog/animation-statistics/ (Erişim Tarihi: 10.07.2025).
• Livingstone, S., ve Helsper, E. J. (2008). Parental mediation of children’s internet use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52(4), 581-599. https://doi.org/10.1080/08838150802437396
• Luther, C. A., ve Legg Jr, J. R. (2010). Gender differences in depictions of social and physical aggression in children’s television cartoons in the US. Journal of Children and Media, 4(2), 191-205. tps://doi.org/10.1080/17482791003629651
• Morison, P. ve Gardner, H. (1978). Dragons and dinosaurs: The child’s capacity to differentiate fantasy from reality. Child Development, 49, 642–648. https://doi.org/10.2307/1128231
• Onuora, C., Torti Obasi, N., Ezeah, G. H., ve Gever, V. C. (2021). Effect of dramatized health messages: Modelling predictors of the impact of COVID-19 YouTube animated cartoons on health behaviour of social media users in Nigeria. International Sociology, 36(1), 124-140. https://doi.org/10.1177/0268580920961333
• Özgür, U. E., Kulemen, E., Boyuneğmez, İ., Abdurahman, M., Ulusoy, D., ve Şahin, E. (2024). Çocuklarda ekran kullanımına bağlı gelişen davranış bozuklukları ve işitsel dikkat bozukluğu. Aydın Sağlık Dergisi, 10(2), 169-188. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3962752
• Özsoy, D., ve Atılgan, S. S. (2018). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 0-8 yaş grubu çocukların internet kullanımı ve bu kapsamda ebeveyn arabuluculuğu: Nitel bir araştırma. Selçuk İletişim, 11(2), 96-125. https://doi.org/10.18094/josc.415323
• Piaget, J. (1930). The child’s conception of physical causality. Routledge & Kegan Paul.
• Przybylski, A. K., ve Weinstein, N. (2019). Digital screen time limits and young children’s psychological well‐being: Evidence from a population‐based study. Child Development, 90(1), e56-e65. https://doi.org/10.1111/cdev.13007
• Rideout, V. (2021). The commonsense census: Media use by kids age zero to eight in America, a commonsense media research study, [United States], 2013, 2017 Interuniversity Consortium for Political and Social Research [distributor]. https://doi.org/10.3886/ICPSR37491.v2
• Rosiek, A., Frąckowiak Maciejewska, N., Leksowski, K., Rosiek-Kryszewska, A., ve Leksowski, Ł. (2015). Effect of television on obesity and excess of weight and consequences of health. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(8), 9408-9426. https://doi.org/10.3390/ijerph120809408
• Sadioğlu, Ö., Turan, M., Deveci Dikmen, N., Yılmaz, M. ve Özkan Muhtar, Y. (2018). Cartoons in values education: Example of ‘Rafadan Tayfa’. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(3), 240-251. https://doi. org/10.17679/inuefd.333173
• Şahin, İ. (2025). Engelsiz çizgi filmlerde engelli çocuk temsili: Kardeşim Ozi örneğinde aile ve çocuk yaklaşımının sunumu. TRT Akademi, 10(24), 766-799. https://doi.org/10.37679/trta.1663842
• Sarman, A., ve Sarman, E. (2022). Çizgi film ve fantastik animasyonlardaki karakterlerinin bağımlılık kapsamında analizi ve çocuklar üzerindeki etkisi. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 216-220. https://doi.org/10.51982/bagimli.989329
• Şentürk, Ş., ve Keskin, A. (2019). Rafadan Tayfa çizgi filminin milli ve evrensel değerler açısından değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 143-157. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548307
• Sharon, T., ve Woolley, J. D. (2004). Do monsters dream? Young children’s understanding of the fantasy/reality distinction. British Journal of Developmental Psychology, 22, 293–310. d https://doi.10.1348/026151004323044627
• Strasburger, V. C., Jordan, A. B., ve Donnerstein, E. (2010). Health effects of media on children and adolescents. Pediatrics, 125(4), 756-767. https://doi.org/10.1542/peds.2009-2563
• Sünbül Olgundeniz, S., ve Aydoğan, Ü. (2023). Dijital yayın platformlarında ebeveyn denetimi ve çocuk erişimine yönelik bir araştırma: Netflix, Amazon Prime Video ve Disney+ Örnekleri. TRT Akademi, 08(19), 786 813. https://doi.org/10.37679/trta.1328932
• Tudge, J. R., Mokrova, I., Hatfield, B. E., ve Karnik, R. B. (2009). Uses and misuses of Bronfenbrenner’s bioecological theory of human development. Journal of Family Theory & Review, 1(4), 198-210. https://doi.org/10.1111/j.1756-2589.2009.00026.x
• Türkan, S. C., ve Çoruk, A. (2024). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde çizgi filmlerin etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Journal of Preschool and Elementary Education, 5(2), 109-131. https://doi.org/10.29329/jpee.2024.1168.3
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
• Türkoğlu, H. S., ve Türkoğlu, S. (2022). Çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet rolleri, kalıp yargılar ve karakterlerin kurgu dağılımı üzerine bir analiz: TRT Çocuk kanalı örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 48-65. https://doi.org/10.52642/susbed.1111484
• Vandewater, E. A., Rideout, V. J., Wartella, E. A., Huang, X., Lee, J. H., ve Shim, M. (2007). Digital childhood: Electronic media and technology use among infants, toddlers, and preschoolers. Pediatrics, 119(5), e1006 e1015. https://doi.org/10.1542/peds.2006-1804
• Woolley, J. D., ve E. Ghossainy, M. (2013). Revisiting the fantasy–reality distinction: Children as naïve skeptics. Child development, 84(5), 1496-1510. https://doi.org/10.1111/cdev.12081
• World Health Organization [WHO]. (2020). Education for health: A manual on health education in primary health care. https://apps.who.int/iris/handle/10665/77769 (Erişim Tarihi: 01.07.2025).
• Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caıllou ve Pepee örneği. Electronic Turkish Studies, 8(10), 707-719. https://research.ebsco.com/c/x4perv/viewer/pdf/5uanab5pk5
• Yaşar, M., ve Paksoy, İ. (2011). Çizgi filmlerdeki saldırgan içerikli görüntülerin çocukların serbest oyunları sırasındaki saldırganlık düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 279-298. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/50692