Özel Öğrenme Güçlüğü olan Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerine İlişkin Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 60, 16.04.2020

Tuğba Pürsün , Hakan Sarı

Öz

Okuduğunu anlama; okuma becerisi, sözcük bilgisi, görsel algı, bellek gibi birçok bilişsel işlevden oluşan ve bu işlevlerin birlikte işlediği karmaşık bir süreçtir. Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin en çok okuma becerileri ile ilgili güçlük yaşadıkları bilinmektedir. Bu öğrencilerin akıcı ve doğru okuma, önbilgiyi kullanma, okuma stratejilerini kullanma, kelime dağarcığı gibi bilişsel becerilerde yetersiz olmaları okuduğunu anlama becerilerinin istenilen düzeyde olmamasına neden olmaktadır. Ancak, ülkemizde özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri ile ilgili araştırmalar sınırlıdır. Dolayısıyla, bu araştırma ile ilköğretim okullarındaki özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden biri olan ‘doküman analizi yöntemi’ benimsenmiştir. Bu yöntem aracılığıyla araştırma kapsamında Google Akademik, ULAKBİM, Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi veri tabanının taranması sonucunda ilköğretim öğrencileriyle yürütülen araştırmalar ele alınmıştır. Ele alınan araştırmalar araştırmanın yapıldığı yıl, amaç, katılımcı özellikleri (katılımcı sayısı, cinsiyet, sınıf), araştırma modeli ve bulgulara ilişkin özelliklerine göre incelenmiştir. Araştırma sonuçları; incelenen araştırmalarda okuduğunu anlama becerisinin çoğunlukla öğrenme güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin karşılaştırılması yoluyla ele alındığını göstermektedir. Araştırmaların en çok 3-4-6-8. sınıf öğrencileri ile yürütüldüğü ve araştırmalara dahil edilen erkek öğrenci sayısının daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak, incelenen araştırmaların çoğunlukla tek denekli araştırma veya korelasyonel model ile desenlendiği ortaya çıkmıştır. Araştırmaların amaçları doğrultusunda incelenen çalışmalarda çoğunlukla özel öğrenme güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin karşılaştırılarak incelendiği ve içsel motivasyon, önbilgi, okuma hızı, strateji kullanımı, fonolojik beceriler açısından gruplar arasında anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel Öğrenme Güçlüğü, Okuma Güçlüğü, Okuduğunu Anlama, , İlköğretim

Investigation of Studies on Reading Comprehension Skills of Students with Specific Learning Difficulties

Öz

Reading comprehension is a complex process which consists of many cognitive functions such as reading skills, vocabulary, visual perception and memory. Although having difficulty in reading skills is one of the most prominent features of students with specific learning difficulties, lack of cognitive skills such as lack of fluent and lack of accurate reading, not using foresight, not using reading strategies, not having enough vocabularies lead to lack of comprehension skills. However, there are few researches on reading comprehension skills of students with specific learning difficulties in primary schools. Therefore, the aim of this research is to investigate how many studies on reading comprehension skills of students with specific learning difficulties in primary schools and what these research results are and the research methods used in these research. Document analysis method, which is one of the qualitative research methods, was adopted in the collection of research data. As a result of data collection through Google Scholar, ULAKBIM and National Database Thesis Center of Higher Education Institution which were accessed within the scope of this research, the researchers conducted with primary school students were examined. The researches were examined in terms of their years which were completed, their aims, participant characteristics (number of participants, gender, class), the research model used and the findings raised from those researches. The results of the study indicated that reading comprehension skills were mostly examined by comparing students with and without specific learning difficulties. The number of male students participated in those researches is the highest and it was seen that these researches were mostly designed with a single-subject research model. In the literature review examined in the light of the purposes of this research, it was observed that the reading comprehension skills of the students with and without specific learning difficulties were compared to understand about whether there was a difference statistically between the two groups. It was concluded that there was a significant difference between the two groups in terms of intrinsic motivation, knowledge, reading speed, strategies used and phonological skills. 

Anahtar Kelimeler

specific learning difficulties, reading difficulties, reading comprehension, primary education

Kaynakça

• Arabacı, G. (2017). Öğrenme güçlüğü olan ve olmayan çocuklarda akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilşkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baş, G. ve Şahin, C. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. Turkish Studies, 7(3), 555-572.
• Baştuğ, M., Hiğde, A., Çam, E., Örs, E. ve Efe, P. (2019). Okuduğunu anlama becerilerini geliştirme. Stratejiler, teknikler, uygulamalar. Ankara: Pegem Akademi.
• Baydık, B., Ergül, C. ve Bahap, Z. (2012). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin okuma akıcılığı sorunları ve öğretmenlerinin bu sorunlara yönelik öğretim uygulamaları. İlköğretim Online, 11(3), 778-789.
• Beşgül, M. (2015). Okuma güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans eğitimi). Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Botsas, G. (2017). Differences in strategy use in the reading comprehension of narrative and science texts among students with and without learning disabilities. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 15(1), 139-162.
• Botsas, G., & Padeliadu, S. (2003). Goal orientation and reading comprehension strategy use among students with and without reading difficulties. International Journal of Educational Research, 39, 477-495.
• Boulineau, T., Fore III, C., Hagan-Burke, S. ve D.Burke, M. (2004). Use of story mapping to increase the story grammar text comprehension of elementary students with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 27.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Calhoon, B.M. (2005). Effects of a peer-mediated phonological skill and reading comprehension skill acquisition for middle school students with reading disabilities. Journal of Learning Disabilities, 38(5), 424-433.
• Cardill, C.M. ve Jitendra, K.A. (1999). Advanced story map instruction: effects on the reading comprehension of students with learning disabilities. The Journal of Special Education, 3, 2-17.
• Carlisle, F.J. (1999). Free recall as a test of reading comprehension for students with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 22.
• Cemiloğlu, M. (2001). Türkçe öğretimi. İstanbul: İstanbul Alfa.
• Delimehmet Dada, Ş. (2017). Öğrenme güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin sözcük bilgisi ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fuchs, D., Fuchs, L.S., Mathes, P. ve Lipsey, M. (2000). Reading differences between low-achieving students with and without learning disabilities: A meta-analysis. R.
• Gersten ve S. Vaughn (Eds.), Contemporary special education research: Syntheses of the knowledge base on critical instructional issues (ss. 81–104). Hillsdale, USA: Erlbaum.
• Görgün, B. (2018). Akıcı okuma ve okuduğunu anlama destek eğitim programının (Oka2 dep) özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma becerisine etkisi (Doktora tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Güldenoğlu, B., Kargın, T. ve Miller, P. (2015). Okuma güçlüğü olan ve olmayan öğrencilerin cümle anlama becerilerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 30 (76), 82-96.
• Güneş, F. (1993). Okuma yeteneğinin geliştirilmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 30,26-30.
• Güneş, F. (2000). Uygulamalı okuma yazma öğretimi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Hitchcock, H.C., Prater, M.A. ve W.Dowrick, P. (2004). Reading comprehension and fluency examining the effects of tutoring and video self-modeling on first grade students with reading difficulties. Learning Disability Quarterly, 27.
• Jozwik, S.L. (2015). Effects of explicit reading comprehension strategy instruction for English learners with specific learning disabilities (Doktora tezi). Illinois State Üniversitesi.
• Layes, S., Lalonde, R., Mecheri, S. ve Rebaï, M. (2015). Phonological and cognitive reading related skills as predictors of word reading and reading comprehension among Arabic dyslexic children. Psychology, 6, 20-38.
• Liederman, J., Kantrowitz, L. ve Flannery, K. (2005). Male vulnerability to reading disability is not likely to be a myth a call for new data. Journal of Learning Disabilities, 38(2), 109-129.
• Mahfoudhi, A., Elbeheri, G., Al-Rashidi, M. ve Everatt, J. (2010). The role of morphological awareness in reading comprehension among typical and learning disabled native arabic speakers. Journal of Learning Disabilities, 
43(6) 500–514.

• Melekoğlu, M.A. ve Çakıroğlu, O. (2018). Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar. Ankara: Vize Akademik.
• Rasmussen, U. M. ve Cora, N. (2017). Özel öğrenme güçlüğü olan bireylere üstbilişsel okuduğunu anlama stratejilerinin öğretiminde sesli düşünme yönteminin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 2180-2201.
• Sanır, H. (2017). Öğrenme güçlüğü olan ve olmayan ortaokul öğrencilerinde okuduğunu anlamayı etkileyen faktörlerin karşılaştırılması: Aracı model testi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Schiff, R., Schwartz-Nahshon, S. ve Nagar, R. (2011). Effect of phonological and morphological awareness on reading comprehension in Hebrew-speaking adolescents with reading disabilities. Ann. of Dyslexia, 61, 44–63.
• Stanovich, K.E. (1994). Annotation: Does dyslexia exist? Journal of Child Psycholgy and Psychiatry, 55(4), 579-595.
• Stetter, M.E. ve Hughes
, T.M. (2010). Using story grammar to assist students with learning disabilities and reading difficulties improve their comprehension
. Education and Treatment of Children, 33(1), 115-151.
• Swanson, H.L., Howard, C.B. ve Saez, L. (2006). Do different components of working memory underlie different subgroups of reading disabilities? Journal of Learning Disabilities, 39, 252–269.
• Tompkins, G.E. (2006). Literacy for the 21st century: A balanced approach. Upper Saddle River, NJ: Pearson.

• Torgesen, J.K. (2005). Recent discoveries from research on remedial interventions for children with dyslexia. M. Snowling ve C. Hulme (Eds.), The science of reading (ss. 521–537). Oxford, UK: Blackwell.
• Yıldırım Doğru, S.S. (2015). Öğrenme güçlükleri. Ankara: Eğiten Kitap.