Özel Yeteneklilerin Eğitimi Alanı Öğretmen Eğitim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 2 - 35, 16.04.2020

Abdullah Eker , Hakan Sarı

Öz

Ülkemizin 2023 kalkınma hedefleri arasında özel yetenekli bireylerin kendi ilgi alanları doğrultusunda yeteneklerini geliştirme fırsatları oluşturarak ülkesine ve dünyaya yararlı bir vatandaş olmalarını sağlamaya yönelik maddeler vardır. Özel yetenekli bireyin kendini gerçekleştirebilmesi ve bireysel iyi oluşu içinde yeteneğine uygun özel eğitim alması gerekmektedir. Bu bağlamda, bu hedefe ulaşmak için en önemli paydaş olan öğretmenlerin alana yönelik yeterliliklerinin nasıl artırılabileceği sorusu özel öneme sahiptir. Bu alanda ülkemizdeki araştırmaların da oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Öğretmen yeterliliklerinin artırılması amacıyla geliştirilen bu program; özel yetenekli bireyleri bağımsız ve objektif düşünen, olaylara farklı bakış açılarından bakabilen, analitik ve eleştirel düşünme becerilerine sahip; ülkesinin ve insanlığın sorunlarına yenilikçi ve sağduyulu çözümler üretebilen bireyler olarak yetiştirebilecek öğretmen yeterliliklerine ulaşmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı ise; özel yetenekli öğrencilerle çalışan öğretmenlerin mesleki yeterliklerinin artırılması amacıyla geliştrilen ‘Özel Yeteneklilerin Eğitimi Alanı Öğretmen Eğitim Programının’ programın uygulandığı öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesidir.
Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan ‘Yarı Yapılandırılmış Görüşme Yöntemi’ kullanılmıştır. Özel Yeteneklilerin Eğitimi alanında M.E.B. tarafından belirlenen yeterlik alanları esas alınarak hazırlanan eğitim programı sınıfında özel yetenekli tanılanmış öğrenciler bulunan 30 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen ‘Yarı Yapılandırılmış Öğretmen Görüşme Formu’ veri toplama aracı olarak kullanılarak, eğitime katılan 30 öğretmenin görüşleri birebir görüşme yapılarak alınmıştır. Ayrıca programın içeriğine ve yapısına yönelik eleştirileri ve programın daha da geliştirilmesine yönelik önerileri eğitim sonunda öğretmenlerle toplu olarak tartışılmıştır. Araştırma için toplanan veriler ‘İçerik Analizi Tekniği’ ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; eğitim programının içeriğinin öğretmen görüşlerine göre revizesinin ve programın uzun zamanlı bir proje için temel olarak alınmasının uygun olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

özel eğitim, özel yetenek, öğretmen eğitimi, eğitim programı

Kaynakça

• Akçamete, G. (2002). Türkiye’de Özel Eğitim Öğretmeni Yetiştirme ile İlgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri. 11. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 11–13 Kasım, Konya.
• Ataman, A., (2005): Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekli Çocuklar. Ataman, A., (Ed), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş içinde. Gündüz Eğitim Ve Yayıncılık, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (1981). Eğitim Yöneticisinin Yeterlilikleri. (2. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No: 9.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Dey, I. (1993). Qualitative Data Analysis: A User-Friendly Guide for Social Scientists. London: Routledge Publications.
• Enç, M., (2005): Üstün Beyin Gücü: Gelişim ve Eğitimleri, (2.Basım). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• Ford, D., Y., Trotman, M., F., (2001). Teachers of Gifted Students: Suggested Multicultural Characteristics and Competencies. Roeper Review. 23 (4).
• Girgin, G., Baysal, A. (2006). Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi ve bazı değişkenler (İzmir örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (6), 1-10.
• Green, J. C.,Krayder, H., Mayer, E. (2005). Combining Qualitative and Quantitative Methods in Social İnquiry. InB. Somekh C. Lewin (Eds.). Research Methods in The Social Sciences (s. 275-282). London: Sage.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel yayıncılık
• Kargın, T. (1997). Özel Eğitim Alanında Öğretmen Yetiştirme, Milli Eğitim Dergisi, 136, 42-44.
• Levent, F. (2011). Üstün Yetenekli Çocukların Hakları. Çocuk Vakfı Yayınları: 87, Erkam Matbaacılık, İstanbul.
• MEB, (2008). Öğretmen Yeterlikleri: Öğretmenlik Mesleği Genel ve Özel Alan Yeterlikleri. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB, (2000). Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Sak, U. (2012): Üstün Zekâlılar: Özellikleri Tanılanmaları ve Eğitimleri, (2.Basım), Maya Akademi, Ankara.
• Sarı, H. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle İlgili Çağdaş Öneriler. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Sarı, H. (2013a). Türkiye’de Üstün Yetenekli Çocukların Eğitim Gördüğü Bilim ve Sanat Merkezleri için Öneriler. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2013, 1(2), Özel Sayı, 146-149
• Sarı, H. (2013b). Özel Eğitim Politikamız: Geçmişten Geleceğe Bakış, ELMIS-ER 2013 Uluslararası Özel Eğitim Kongresi, Akşehir, Konya
• Sarı, H. (2014). Bilim ve Sanat Merkezlerinde Karşılaşılan Sorunların Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 254-265
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, F. ve Kargın, T. (2013). Sınıf öğretmenlerine üstün yetenekli öğrencilerin belirlenmesi konusunda verilen bir eğitimin öğretmenlerin bilgi düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 1-13.
• Şeker, H., Deniz, S., Görgen, İ. (2004). Öğretmen Yeterlikleri Ölçeği. Milli Eğitim Dergisi. 164. 105-118.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Türk Eğitim Derneği, (2009): Öğretmen Yeterlikleri. Ankara; Adım Okan Matbaacılık.
• Yararlanılan İnternet Kaynakları MEB. (2016). 2016-2017 Bilim ve Sanat Merkezleri Öğrenci Tanılama Kılavuzu. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/11093901_bilim_ve_sanat_merkezleri__20162017_kilavuzu.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2016).
• MEB. (2012). 2013-2017 Özel Yetenekli Bireylerin Eğitimi Strateji ve Uygulama Planı. http://orgm.meb.gov.tr/www/ustun-yenekeli-bireyler-icin-dokumanlar/icerik/31 (Erişim Tarihi: 14.6.2019).
• TDK. (2015). Türk Dil Kılavuzu. http://tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 30.06.2019).