İmtiyazlı Şirketlere Yönelik Şikâyetler: İstanbul Terkos Su ve Tramvay Şirketlerinin Millileştirilmesi
Abstract
Altyapı üzerine tarihsel ve etnografik çalışmalar yürüten araştırmacılar, altyapıların toplumsal aktörlerini, teknolojik ve materyal özelliklerini ve doğal ve fiziksel çevrenin altyapıların inşası ve sürdürülebilirliğine etkisini bir arada incelemeyi önerir. Altyapıların sadece teknik ekipman ve malzemelerden mürekkep bir sistem olmadığını, toplumsal ilişkilerle de belirlenen ve bu ilişkileri belirleyen ve beklenmedik sonuçları da açığa çıkaran istikrarsız ve kırılgan bir ilişkiler bütünü olduğunu iddia eder. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de altyapı projeleri Cumhuriyet ideolojisinin ulusal kalkınma, ekonomik ilerleme, modern bir toplumsal hayat inşası hedeflerinin somutlaştırılmasında önemli bir rol oynadı. Ancak altyapının farklı aktörleri arasındaki -siyasi iktidar, belediye, imtiyazlı şirketler, tüketiciler- anlaşmazlıklar, kamu hizmeti olarak sunulması gereken bir altyapı hizmetinin varlığı veya yokluğu ve bunun nedenleri, kimlerin bu hizmete ulaşıp ulaşamadığı veya nasıl ulaştığı gibi sorunlar, birtakım toplumsal gerilimleri de beraberinde getirdi.
Bu makale, erken Cumhuriyet döneminde İstanbul’un başat yaşam kaynağı su tedariki ve dağıtımı ve şehir içi kara ulaşımında kilit rol oynayan tramvay kullanımı gibi kamu hizmeti projelerine, bu projeleri hayata geçiren belediye ve imtiyazlı şirketler arasındaki uzlaşma ve çatışma anlarına ve projelerin gündelik hayattaki yansımalarına odaklanarak, altyapı projelerinin ideolojik ve toplumsal boyutlarını incelemeyi amaçlıyor. Altyapı projelerini şaşaalı bir başarı ve ilerleme hikayesi olarak sunan dönemin hakim anlatısının karşısına gündelik hayat deneyimlerini koyarak, altyapı hizmetlerinin ve kullanımının kent içinde mekansal ve toplumsal eşitsizlikleri görünür kılan, yeni yaşam kültürleri aynı zamanda suç biçimleri üreten, umudu ve hayal kırıklıklarını aynı anda bünyesinde barındıran bir ilişkiler bütünü olarak ele alınması gerektiğini iddia ediyor.
Keywords
References
- Ağırsel, Murat ve Ahmet Tabakoğlu. “İstanbul Özelinde Tramvay Yatırımlarının Şehre Etkisi”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi 55, 2021, 125-158.
- Alpan, Aytek Soner. “Bir Felâket Olan Yangın Meğer Pek Hayırlı Sabahın Aydınlığı İmiş”: Tatavla Nasıl “Kurtuldu”?”. Toplum ve Bilim 158, 223-250.
- Appel, Hannah, Nikhil Anand ve Akhil Gupta, The Promise of Infrastructure. Durham: Duke University Press, 2018. Aykut, Ebru. “Devr-i Hürriyette İstibdat Hayaleti: 1908 Çırçır Yangını’nın Ardından İstanbul’da Kundakçılık, Söylentiler ve Asayiş”. Toplum ve Bilim 136, 2016, 5-39.
- Boratav, Korkut. Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002. İstanbul: İmge Kitabevi, 2003.
- Bostancı, Emir. “1929-1938 Yılları Arasında Türkiye’de Yabancı Sermaye”. Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Dergisi 4 / 8, 2020, 37-68.
- Çelik, Zeynep. The Remaking of Istanbul: Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century. Berkeley: The University of California Press, 1993. [Zeynep Çelik, 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2015].
- Çetinkaya, Aliç “Türkiye’de Başarılan Nafia İşleri ve İleride Başarılacak İşler”. Türk Yüksek Mühendisler Birliği Dergisi 22-23, Şubat 1937, 337-342.
- Derviş, Suat. Çöken İstanbul. İstanbul: İthaki Yayınları, 2021.
- Dinçkal, Noyan. “Arenas of Experimentation: Modernizing Istanbul in the Late Ottoman Empire”. Urban Machinery: Inside Modern European Cities. Yay. Haz. Michael Hard, Thomas J. Misa. 49-70. Cambridge: The MIT Press, 2008.
- Doygun, Ecem. “19. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Suyun İstanbul’daki Dönüşümü”. İstanbul Su Kültürü. Yay. Haz. Mesut Gengeç. 228-257. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2022.
- Engin, Vahdettin. İstanbul’un Atlı ve Elektrikli Tramvayları, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, 2011.
- Ergin, Osman Nuri. “İstanbul Yangınları”, Mecelle-i Umur-ı Belediyye, Cilt 3, İstanbul: İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
- Geyikdağı, Necla. Osmanlı Devleti’nde Yabancı Sermaye (1854-1914). İstanbul: Hil Yayınları, 2008.
- Graham, Stephen ve Nigel Thrift. “Out of Order: Understanding Repair and Maintenance”. Theory, Culture, and Society, 24, 2007, 1–25.
- Güvenç, Murat. “İstanbul’da İkinci Sanayi Devrimi: Yeni Bir Kentsel Araştırma Programına Doğru”. Silahtarağa Elektrik Santrali 1910-2004. Yay. Haz. Asu Aksoy. 53-58. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
- Hausmann, William J., Peter Hertner, ve Mira Wilkins. Global Electrification: Multinational Enterprise and International Finance in the History of Light and Power, 1878-2007. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. Işıkpınar, Hasan Halet. Cumhuriyet Türkiyesi: Elektrikli Türkiye. İstanbul: Fazilet Matbaası, 1933.
- İleri, Nurçin. “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul’da Elektriğin Yolculuğu”. Elektrik ve İstanbul: Elektriğin Geçmişten Günümüze Serüveni. Yay. Haz. Cengiz Kahraman. 9-124. İstanbul: İstanbul Kültür A.Ş., 2021.
- İnan, Afet. İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat- 4 Mart 1923. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1989.
- Kayserilioğlu, R. Sertaç. Dersaadet’ten İstanbul’a Tramvay. İstanbul: İ.E.T.T Genel Müdürlüğü, 1998.
- Kazgan, Haydar ve Sami Önal. İstanbul’da Suyun Tarihi: İstanbul Su Sorununun Tarihsel Kökenleri ve Osmanlı’da Yabancı Su Şirketleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
- Kentel, K. Mehmet. “Nature’s ‘Cosmopolis’: Villagers, Engineers, and Animals along Terkos Waterworks in Late Nineteenth-Century Istanbul”. The Seeds of Power: Explorations in the Environmental History of the Ottoman Empire. Yay. haz. Onur İnal ve Yavuz Köse. 155-183. Winwick: The White Horse Press, 2019. [Onur İnal ve Yavuz Köse, İktidar Tohumları: Osmanlı Çevre Tarihi Üzerine İncelemeler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022].
- Kılıç, Abdurrahman. “Tatavla Yangını ve Etkileri”. Toplumsal Tarih 326, 2021, 12-19.
- Koraltürk, Murat. Erken Cumhuriyet Döneminde Ekonominin Türkleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
- MacArthur-Seal, Daniel-Joseph. Britain’s Levantine Empire, 1914-1923. Oxford: Oxford University Press, 2021.
- Nye, David E. Electrifying America: Social Meanings of a New Technology, 1880-1940. Cambridge: MIT Press, 2001.
- On Senede Türkiye Nafiası, 1923-1933. İstanbul: İstanbul Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi, 1933.
- Örtsen Esirgen, Seda. “II. Meşrutiyet Meclis Tutanaklarına Göre “Menafii Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkındaki Kanun”un Kabulü”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60 (4) 2011, 935-962.
- Öztürk, Ali İhsan. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İmtiyaz Usulüyle Yürütülen İstanbul Belediye Hizmetleri. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2010, 295-298.
- Öztürk, Ali İhsan. İstanbul Şehir Suyu Hizmetinde Şirketler Dönemi (1881-1937). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık 2019.
- Shahvar, Soli. “Concession Hunting in the Age of Reform: British Companies and the Search for Government Guarantees; Telegraph Concessions through Ottoman Territories, 1855-1858”. Middle Eastern Studies 38, no. 4, 2002, 169-193.
- Thobie, Jacques. ”L’électrification dans L’aire Syro-Libanaise des Origines à la Fin du Mandat Français”. Outre-Mers. Revue d’histoire 89, no. 334-335, 2002, 527-554.
- Ülker, Erol. «Multinational Capital, Public Utilities, and Urban Change in the Late Istanbul: Constantinople Tramway and Electric Company». Moderne Stadtgeschichte 1, (2018): 68-80.
- Ülker, Erol. “İstanbul’da Elektrikli Tramvayların Kısa Tarihi”. Elektrik ve İstanbul: Elektriğin Geçmişten Günümüze Serüveni. Yay. haz. Cengiz Kahraman. 235-255. İstanbul. İstanbul Kültür A.Ş., 2021.
- Zandi-Sayek, Sibel. Ottoman Izmir: The Rise of a Cosmopolitan Port, 1840–1880. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press for Architecture, 2014.
- “Belediye Kanunu“ http://www.mku.edu.tr/files/200-a5f3980a-2402-4a4a-96b8-7ced2a07631e.pdf Son Erişim Tarihi: 22.03.2023.
- İleri, Nurçin. “Nationalism on the Shop Floor: The Silahtarağa Electric Power Plant in the Early 1920s”. TRAFO – Blog for Transregional Research, http://trafo.hypotheses.org/28794 Son Erişim Tarihi: 10.02.2023.
- Montaño, Diana J. “Visualizing Imprudentes: Technology and Consumption in turn-of-the-Century Mexico City”. Technology’s Stories v. 8, no. 2. https://www.technologystories.org/visualizing-imprudentes/ Son Erişim Tarihi: 23.02.2023.
- “Türkiye İktisat Kongresi’ni Açış Söylevi İzmir,” https://www.atam.gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/turkiye-iktisat-kongresini-acis-soylevi-izmir, Son Erişim Tarihi: 23.01.2023.
- Ünal, Ertan. “Tramvayları Boşuna mı İdam Ettik?”. Taha Toros Arşivi, s. 36-41, https://docplayer.biz. tr/8594301-Tramvaylari-bosuna-mi-idam-ettik.html Son Erişim Tarihi:10.04. 2023.
Abstract
References
- Ağırsel, Murat ve Ahmet Tabakoğlu. “İstanbul Özelinde Tramvay Yatırımlarının Şehre Etkisi”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi 55, 2021, 125-158.
- Alpan, Aytek Soner. “Bir Felâket Olan Yangın Meğer Pek Hayırlı Sabahın Aydınlığı İmiş”: Tatavla Nasıl “Kurtuldu”?”. Toplum ve Bilim 158, 223-250.
- Appel, Hannah, Nikhil Anand ve Akhil Gupta, The Promise of Infrastructure. Durham: Duke University Press, 2018. Aykut, Ebru. “Devr-i Hürriyette İstibdat Hayaleti: 1908 Çırçır Yangını’nın Ardından İstanbul’da Kundakçılık, Söylentiler ve Asayiş”. Toplum ve Bilim 136, 2016, 5-39.
- Boratav, Korkut. Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002. İstanbul: İmge Kitabevi, 2003.
- Bostancı, Emir. “1929-1938 Yılları Arasında Türkiye’de Yabancı Sermaye”. Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Araştırma Dergisi 4 / 8, 2020, 37-68.
- Çelik, Zeynep. The Remaking of Istanbul: Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century. Berkeley: The University of California Press, 1993. [Zeynep Çelik, 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2015].
- Çetinkaya, Aliç “Türkiye’de Başarılan Nafia İşleri ve İleride Başarılacak İşler”. Türk Yüksek Mühendisler Birliği Dergisi 22-23, Şubat 1937, 337-342.
- Derviş, Suat. Çöken İstanbul. İstanbul: İthaki Yayınları, 2021.
- Dinçkal, Noyan. “Arenas of Experimentation: Modernizing Istanbul in the Late Ottoman Empire”. Urban Machinery: Inside Modern European Cities. Yay. Haz. Michael Hard, Thomas J. Misa. 49-70. Cambridge: The MIT Press, 2008.
- Doygun, Ecem. “19. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Suyun İstanbul’daki Dönüşümü”. İstanbul Su Kültürü. Yay. Haz. Mesut Gengeç. 228-257. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2022.
- Engin, Vahdettin. İstanbul’un Atlı ve Elektrikli Tramvayları, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, 2011.
- Ergin, Osman Nuri. “İstanbul Yangınları”, Mecelle-i Umur-ı Belediyye, Cilt 3, İstanbul: İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
- Geyikdağı, Necla. Osmanlı Devleti’nde Yabancı Sermaye (1854-1914). İstanbul: Hil Yayınları, 2008.
- Graham, Stephen ve Nigel Thrift. “Out of Order: Understanding Repair and Maintenance”. Theory, Culture, and Society, 24, 2007, 1–25.
- Güvenç, Murat. “İstanbul’da İkinci Sanayi Devrimi: Yeni Bir Kentsel Araştırma Programına Doğru”. Silahtarağa Elektrik Santrali 1910-2004. Yay. Haz. Asu Aksoy. 53-58. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
- Hausmann, William J., Peter Hertner, ve Mira Wilkins. Global Electrification: Multinational Enterprise and International Finance in the History of Light and Power, 1878-2007. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. Işıkpınar, Hasan Halet. Cumhuriyet Türkiyesi: Elektrikli Türkiye. İstanbul: Fazilet Matbaası, 1933.
- İleri, Nurçin. “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul’da Elektriğin Yolculuğu”. Elektrik ve İstanbul: Elektriğin Geçmişten Günümüze Serüveni. Yay. Haz. Cengiz Kahraman. 9-124. İstanbul: İstanbul Kültür A.Ş., 2021.
- İnan, Afet. İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat- 4 Mart 1923. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1989.
- Kayserilioğlu, R. Sertaç. Dersaadet’ten İstanbul’a Tramvay. İstanbul: İ.E.T.T Genel Müdürlüğü, 1998.
- Kazgan, Haydar ve Sami Önal. İstanbul’da Suyun Tarihi: İstanbul Su Sorununun Tarihsel Kökenleri ve Osmanlı’da Yabancı Su Şirketleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
- Kentel, K. Mehmet. “Nature’s ‘Cosmopolis’: Villagers, Engineers, and Animals along Terkos Waterworks in Late Nineteenth-Century Istanbul”. The Seeds of Power: Explorations in the Environmental History of the Ottoman Empire. Yay. haz. Onur İnal ve Yavuz Köse. 155-183. Winwick: The White Horse Press, 2019. [Onur İnal ve Yavuz Köse, İktidar Tohumları: Osmanlı Çevre Tarihi Üzerine İncelemeler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022].
- Kılıç, Abdurrahman. “Tatavla Yangını ve Etkileri”. Toplumsal Tarih 326, 2021, 12-19.
- Koraltürk, Murat. Erken Cumhuriyet Döneminde Ekonominin Türkleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
- MacArthur-Seal, Daniel-Joseph. Britain’s Levantine Empire, 1914-1923. Oxford: Oxford University Press, 2021.
- Nye, David E. Electrifying America: Social Meanings of a New Technology, 1880-1940. Cambridge: MIT Press, 2001.
- On Senede Türkiye Nafiası, 1923-1933. İstanbul: İstanbul Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi, 1933.
- Örtsen Esirgen, Seda. “II. Meşrutiyet Meclis Tutanaklarına Göre “Menafii Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkındaki Kanun”un Kabulü”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60 (4) 2011, 935-962.
- Öztürk, Ali İhsan. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İmtiyaz Usulüyle Yürütülen İstanbul Belediye Hizmetleri. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2010, 295-298.
- Öztürk, Ali İhsan. İstanbul Şehir Suyu Hizmetinde Şirketler Dönemi (1881-1937). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık 2019.
- Shahvar, Soli. “Concession Hunting in the Age of Reform: British Companies and the Search for Government Guarantees; Telegraph Concessions through Ottoman Territories, 1855-1858”. Middle Eastern Studies 38, no. 4, 2002, 169-193.
- Thobie, Jacques. ”L’électrification dans L’aire Syro-Libanaise des Origines à la Fin du Mandat Français”. Outre-Mers. Revue d’histoire 89, no. 334-335, 2002, 527-554.
- Ülker, Erol. «Multinational Capital, Public Utilities, and Urban Change in the Late Istanbul: Constantinople Tramway and Electric Company». Moderne Stadtgeschichte 1, (2018): 68-80.
- Ülker, Erol. “İstanbul’da Elektrikli Tramvayların Kısa Tarihi”. Elektrik ve İstanbul: Elektriğin Geçmişten Günümüze Serüveni. Yay. haz. Cengiz Kahraman. 235-255. İstanbul. İstanbul Kültür A.Ş., 2021.
- Zandi-Sayek, Sibel. Ottoman Izmir: The Rise of a Cosmopolitan Port, 1840–1880. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press for Architecture, 2014.
- “Belediye Kanunu“ http://www.mku.edu.tr/files/200-a5f3980a-2402-4a4a-96b8-7ced2a07631e.pdf Son Erişim Tarihi: 22.03.2023.
- İleri, Nurçin. “Nationalism on the Shop Floor: The Silahtarağa Electric Power Plant in the Early 1920s”. TRAFO – Blog for Transregional Research, http://trafo.hypotheses.org/28794 Son Erişim Tarihi: 10.02.2023.
- Montaño, Diana J. “Visualizing Imprudentes: Technology and Consumption in turn-of-the-Century Mexico City”. Technology’s Stories v. 8, no. 2. https://www.technologystories.org/visualizing-imprudentes/ Son Erişim Tarihi: 23.02.2023.
- “Türkiye İktisat Kongresi’ni Açış Söylevi İzmir,” https://www.atam.gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/turkiye-iktisat-kongresini-acis-soylevi-izmir, Son Erişim Tarihi: 23.01.2023.
- Ünal, Ertan. “Tramvayları Boşuna mı İdam Ettik?”. Taha Toros Arşivi, s. 36-41, https://docplayer.biz. tr/8594301-Tramvaylari-bosuna-mi-idam-ettik.html Son Erişim Tarihi:10.04. 2023.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Global and World History, Historical Studies (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 29, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 Issue: 2 |
Cite
Greetings with Our Fifth Issue!
We are delighted to present the latest issue of Toplumsal Tarih Akademi journal. This issue marks the fifth since the journal began its journey in December 2022, but it stands out as the first to not center around a thematic dossier. It also represents our initial experience transitioning from editorial assistants to full editors of the journal. We ask for your forgiveness in advance for any shortcomings.
We extend our gratitude to our former editors, Yaşar Tolga Cora and Nurşen Gürboğa, who rapidly transformed the journal into one of the key publications of the History Foundation. We also thank the former President of the History Foundation and the journal’s former editor-in-chief, Mehmet Ö. Alkan, for his pioneering role in launching the journal. We are fully aware of the responsibility placed on our shoulders to carry the journal forward. With the support of our Editorial Board members and an expanding team of editors, we aim to fulfill this responsibility to the best of our ability.
At this point, we wish to thank our new section editors, who took on the responsibility of shaping the journal with us at the September 2024 Editorial Board meeting, marking the transition in the journal’s management. Our thanks go to Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, who joined as book review editors, and Deniz Türker, who is now overseeing the document review section. We are immensely grateful for their energetic contributions to the process. While Nurşen Gürboğa has passed on the role of editor to us, she continues as the journal’s editor-in-chief. Her guidance and the bridges she builds with the History Foundation’s administration are invaluable to us. We also extend our gratitude to Emre Erkan, our Turkish language editor, who worked meticulously and swiftly to prepare articles for publication, and to our layout editor, Aşkın Yücel Seçkin, for her careful and prompt efforts. Our heartfelt thanks also go to our anonymous referees, the unseen heroes who guide our authors through their revisions.
Our decision to produce this issue with free-topic articles, coupled with changes in our management structure during the process, resulted in some delays. We are particularly grateful to our authors for their patience and understanding.
This issue features four research articles, three document reviews, four book reviews, and an obituary. Let us first introduce the research articles in our fifth issue. The first, authored by Nurhan Davutyan, is titled “The Ottoman Moratorium of 1875 could have been Prevented.” This study provides a fresh perspective on the developments leading to the establishment of the Ottoman Public Debt Administration, which violated the fiscal sovereignty of the Ottoman Empire. Drawing on extensive resources and statistical analysis, Davutyan argues that financial measures proposed by Mehmed Emin Ali Pasha in 1867 could have averted the moratorium if implemented earlier, rather than in 1879.
The second article is a collaborative work by Murat Tülek, Jean-François Pérouse, and Funda Ferhanoğlu, titled “Jacques Pervititch before 1922.” This detailed study focuses on the early life and career of Pervititch, a pivotal figure in Istanbul’s cartographic history, before he began creating insurance maps of the city. Rich with visual materials, including one featured on our cover, the article offers valuable insights into Pervititch’s family life, professional development, and early maps.
Our third research article, “Governing the Exception, Negotiating Justice: The Law of the Mountains, Feud Settlements, and Hybrid Punishments in Shkodra,” takes us to the Albanian lands of the late Ottoman period. In this study, Ebru Aykut examines Ottoman governance strategies amidst local mountain laws and centralization efforts. By applying Michel Foucault’s concept of governmentality to a series of cases, the article sheds light on fascinating historical events in Shkodra, offering a rewarding read for our audience.
The fourth article bridges natural history and historical research. Titled ““Why the Cormorant?” A 19th-Century Ottoman Intellectual's Perspective on the Lexical History of Karabatak,” Tarkan Murat Akkaya analyzes an 1899 newspaper article on the cormorant bird. This engaging piece explores the origins of bird names, contributing a unique perspective to the field of nomenclature, specifically regarding the cormorant.
Under the editorial guidance of Deniz Türker, our document review section aims to draw attention to overlooked historical documents and present creative interpretations of them. Filiz Yazıcıoğlu’s study highlights the significance of petitions as sources, examining those written by a telegraph operator, Mehmet Tevfik Bey, during the reign of Abdul Hamid II. Mertkan Karaca reviews a 1909 article by Halil Edhem Bey, brother of Osman Hamdi Bey, shedding light on the history of the Imperial Museum, now the Istanbul Archaeological Museum. Aysel Yıldız examines two letters that narrate the remarkable life of a Janissary, İbrahim Ben Ali, born in Istanbul in 1756, who endured captivity in Russia and eventually emigrated to the United States.
Our book review section, edited by Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, features analyses of recent publications focusing on various periods of Ottoman and Republican history. Ekrem Yener reviews Ümit Kurt’s Kanun ve Nizam Dairesi’nde Soykırım Teknokratı Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun İzinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devlet Mekanizması, while Melis Cankara critiques Uğur Zekeriya Peçe’s Island and Empire: How Civil War in Crete Mobilized the Ottoman World. Ayşe Hilal Uğurlu examines Ali Akyıldız’s Mabeyn-i Hümayun: Osmanlı Saray Teşkilatının Modernleşmesi, and Numan Deniz discusses Nir Shafir’s The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire.
Finally, our obituary section commemorates historian, teacher, and writer Necdet Sakaoğlu, known for his work on local, urban, Seljuk, Ottoman, and educational history. Fahri Aral honors his memory with a heartfelt piece.
According to our Editorial Board's decision, the journal will now publish themed issues in June and open-call issues in December. We encourage you to follow the calls for papers announced on DergiPark and the History Foundation’s website. The deadline for submissions to our December 2025 issue is June 15, 2025, through the DergiPark system.
We value the development of social historiography and the creation of platforms for free and critical thought, especially for publishing high-quality Turkish articles. Toplumsal Tarih Akademi aims to combine the History Foundation’s long-standing tradition of critical publishing with the international standards of academic publishing. To this end, we are actively pursuing the indexing of our journal in national and international databases. Your constructive criticism and contributions are vital to us, and we eagerly await your feedback.
Enjoy reading and have a wonderful year ahead.
Editors of Toplumsal Tarih Akademi
Firuzan Melike Sümertaş & Sırrı Emrah Üçer