AZERBAYCAN’IN SON NEOLİTİK VE İLK KALKOLİTİK ÇAĞ KÜLTÜRLERİNİN KUZEYBATI İRAN İLE (İRAN AZERBAYCANI) İLİŞKİLERİ
Abstract
Güney Kafkasya’da, Azerbaycan’da yapılan arkeolojik araştırmalar sırasında Son Neolitik ve Kalkolitik Çağ
kültürlerine ait çok sayıda yeni bulgular ortaya çıkarılmıştır. Nahçıvan’da, Kültepe I’de yapılan araştırmalar bu
höyüğün şu anda Güney Kafkasya’nın en eski Neolitik Çağ yerleşmesi olduğunu göstermiştir. Buna karşın Kültepe
I’de ve Güney Kafkasya’nın diğer yerleşmelerinde Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ tabakası bulunmadığından bu
bölgenin Neolitik Çağ kültürünün kökeni ile ilişkili çeşitli fikirler önerilmiştir. Eski Sovyet araştırmacıları Güney
Kafkasya’nın tarım ve hayvancılıkla uğraşan topluluklarının Kuzey Mezopotamya’dan geldiğini öne sürmüştür.
Günümüzde ise kimi araştırmacılar aynı fikre sahip olmakla birlikte kimileri de bu toplulukların yerel Mezolitik
topluluklardan türedikleri görüşündedir. Kültepe I’de yapılan araştırmalar sırasında Halaf türü boyalı çanak çömleğin
bulunması Mezopotamya ile ilişkilerin varlığını kanıtlamaktadır. Ancak Son Neolitik Çağ’da Azerbaycan’da etkin
olan Şomutepe ve Kültepe kültürleri Kuzey Mezopotamya kültürlerinden farklı özelliklere sahiptir. Son yıllarda
yapılan araştırmalar Azerbaycan’ın Neolitik Çağ kültürlerinin gelişim sürecini gözlemleme olanağı sağlamıştır.
Buna göre, Azerbaycan’ın Karabağ bölgesi Son Neolitik Çağ kültürleri baskı bezemeli çanak çömlek ile karakterize
edilmektedir. Bu tür kaplar Nahçıvan Tepe’nin Son Neolitik Çağ tabakası için de tipiktir. Yine araştırmalar Neolitik
Çağ’ın son aşamasında Azerbaycan’ın Karabağ bölgesi ve Nahçıvan’da Neolitik Çağ kültürlerinin kendine özgü
özelliklere sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Güney Kafkasya’nın zengin hammadde yatakları Azerbaycan’ın güney bölgeleri ile Kuzeybatı İran arasındaki karşılıklı ilişkilerin oluşmasını sağlamış ve bu ilişkiler Nahçıvan ve Kuzeybatı
İran’ı kapsayan Dalma Tepe kültürünün yerleşmesinde önemli rol oynamıştır.
Keywords
References
- ABEDI, A., KHATIB SHAHIDI, H., CHATAIGNER, CH., NIKNAMI, K., ESKANDARI, N., KAZEMPOUR, M., PIRMOHAMMADI, A., HOSEINZADEH, J., EBRAHIMI, GH. 2014. “Excavation at Kul Tepe of (Jolfa), North-Western Iran, 2010: First Preliminary Report,” Ancient Near Eastern Studies 51. (2014): 33-167.
- ABEDI, A. 2017. “Iranian Azerbaijan Pathway From The Zagros To The Caucasus, Anatolia And Northern Mesopotamia: Dava Göz, A New Neolithic And Chalcolithic Site In NW Iran,” Mediterranean Archaeology and Archaeometry 17/1. (2017): 69-87.
- ABEDI, A., VAROUTSIKOV, B., CHATAIGNER, C. 2018. “Provenance of obsidian artifacts from the Chalcolithic site of Dava Göz in NW Iran using portable XRF,” Journal of Archaeological Science Reports 20. (2018): 756-767.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Archaeology |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | December 31, 2020 |
| Submission Date | December 12, 2019 |
| Published in Issue | Year 2020 Issue: 27 |
Cite
Publisher
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
TÜBA-AR Turkish Academy of Sciences Journal of Archaeology (TÜBA-AR) does not officially endorse the views expressed in the articles published in the journal, nor does it guarantee any product or service advertisements that may appear in the print or online versions. The scientific and legal responsibility for the published articles belongs solely to the authors.
Images, figures, tables, and other materials submitted with manuscripts must be original. If previously published, written permission from the copyright holder must be provided for reproduction in both print and online versions. Authors retain the copyright of their works; however, upon publication in the journal, the economic rights and rights of public communication -including adaptation, reproduction, representation, printing, publishing, and distribution rights- are transferred to the Turkish Academy of Sciences (TÜBA), the publisher of the journal. Copyright of all published content (text and visual materials) belongs to the journal in terms of usage and distribution. No payment is made to the authors under the name of copyright or any other title, and no article processing charges are requested. However, the cost of reprints, if requested, is the responsibility of the authors.
In order to promote global open access to scientific knowledge and research, TÜBA allows all content published online (unless otherwise stated) to be freely used by readers, researchers, and institutions. Such use (including linking, downloading, distribution, printing, copying, or reproduction in any medium) is permitted under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) License, provided that the original work is properly cited, not modified, and not used for commercial purposes. For permission regarding commercial use, please contact the publisher.