Investigation of Stem Attitudes and STEM Career Interests of Gifted Students

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 16 - 32, 20.06.2020

Mehmet Akif Bircan , Çetin Köksal

Öz

In this research, STEM attitude levels and STEM interests against career
professions of gifted students were examined in terms of various variables. The research was designed in a relational
screening model. Working
group of the study consists of 127 gifted students studying at the Science and
Art Centers placed in different cities of Turkey. The STEM Attitude Scale by Öztürk (2017),
which was developed by the Turkish Institute of Friday Innovative
Applications (2012), was used to determine the STEM attitudes and STEM career
interests of the students. Descriptive
statistics, independent groups t-test and ANOVA test were used to analyze the
research data. As a result
of the study, it was concluded that STEM attitude levels of gifted
students are generally positive and gifted students are interested in STEM
career professions. Also,
STEM attitude levels of gifted students differ significantly compared to
the level of mother's education; it was concluded that there was no significant
difference according to father's education, gender, class level and skill area
variable.

Anahtar Kelimeler

Gifted students, STEM attitude, STEM career interest

Özel Yetenekli Öğrencilerin Stem Tutumlarının ve STEM Kariyer İlgilerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada özel yetenekli öğrencilerin STEM tutum düzeyleri ve STEM kariyer mesleklerine olan ilgileri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Çalışma grubunu Türkiye’nin farklı illerindeki Bilim ve Sanat Merkezleri’nde öğrenim gören 127 özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin STEM tıtumlarının ve STEM kariyer ilgilerinin belirlenmesi için Friday Eğitimde Yenilikçi Uygulamalar Enstitüsü (2012)’nün geliştirdiği Türkçe uyarlaması Öztürk (2017) tarafından yapılan STEM Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi ve ANOVA testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda özel yetenekli öğrencilerin STEM tutum düzeylerinin genel olarak olumlu olduğu ve özel yetenekli öğrencilerin STEM kariyer mesleklerine ilgi duyduğu bulunmuştur. Ayrıca özel yetenekli öğrencilerin STEM tutumlarının anne eğitim düzeyine göre anlamlı farklılık gösterdiği; baba eğitim durumu, cinsiyet, sınıf düzeyi ve yetenek alanı değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Elde edilen bulgulara dayalı olarak, özel yetenekli öğrencilerin STEM tutum düzeylerini daha da artırmaya yönelik öğretim programları ve etkinlikler içeren araştırmaların yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

özel yetenekli öğrenciler, STEMtutum, STEMkariyerilgi

Kaynakça

• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. M., Öner, T. ve Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu: Günün modası mı yoksa gereksinim mi? Erişim adresi: http://www.aydin.edu.tr/belgeler/IAU-STEM-Egitimi-Turkiye-Raporu-2015.pdf.
• Akgündüz, D. (2016). A research about the placement of the top thousand students in STEM fields in Turkey between 2000 and 2014. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(5), 1365-1377
• Alıcı, M. (2018). Probleme dayalı öğrenme ortamında STEM eğitiminin tutum, kariyer algı ve meslek ilgisine etkisi ve öğrenci görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Aydın, G., Saka, M. ve Guzey, S. (2017). 4 - 8. sınıf öğrencilerinin fen, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM=FETEMM) tutumlarının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 13 (2). 787-802.
• Balçın, M. D., Çavuş, R. ve Yavuz-Topaloğlu M. (2018).Ortaokul öğrencilerinin FETEMM’e yönelik tutumlarının ve FETEMM mesleklerine yönelik ilgilerinin incelenmesi. Asian Journal of Instruction (E-AJI)
• Baran, E., Canbazoğlu-Bilici, S. ve Mesutoğlu, C. (2015). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) spotu geliştirme etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi. 5 (2), 60-69.
• Baş, G., Şentürk, C., ve Ciğerci, F. M. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik tutum ile akademik başarı arasındaki ilişki. Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, 12-14 Ekim 2016, Bilecik.
• Biçer, B. G. (2018). Fen Bilimleri öğretmenlerinin STEM hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Bilekyiğit, Y. (2018). Biyoloji dersinde gerçekleştirilen STEM etkinliğinin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinin akademik başarılarına ve kariyer ilgilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Karaman.
• Ceylan, Ö., Ermiş, G. Ve Yıldız, G. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin bilim, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM) eğitimine yönelik tutumları. International Congress on Giftedand Talented Education, (2018), 64-75
• Çepni, S. (2017). Eğitimde geleneksel anlayışa yeni bir s(i)tem. S. Çepni (Editör). Kuramdan uygulamaya STEM eğitimi (s. 53-68). Ankara: Pegem Akademi.
• Çorlu, M. S. (2017). STEM: Bütünleşik Öğretmenlik Çerçevesi. M. S. Çorlu ve E. Çallı (Editörler). STEM kuram ve uygulamalarıyla Fen, Teknoloji, Mühendislik Ve Matematik eğitimi (s. 1-10). İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Dabney, K. P., Tai, R. H., Almarode, J. T., Miller-Friedmann, J. L., Sonnert, G., Sadler, P. M., & Hazari, Z. (2012). Out-of-school time science activities and their association with career interest in STEM. International Journal of Science Education, Part B: Communication and Public Engagement, 2(1), 63-79.
• Demirel, Ö. (2001). Eğitim Sözlüğü. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Eryılmaz, S. ve Uluyol, Ç. (2015). 21. yüzyıl becerileri ışığında FATİH projesi değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35 (2). 209-229.
• Gazibeyoğlu, T. (2018). STEM uygulamalarının 7. sınıf öğrencilerinin kuvvet ve enerji ünitesindeki başarılarına ve Fen Bilimleri dersine karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Guzey, S. S., Harwell, M., & Moore, T. (2014). Development of an instrument to assess attitudes toward science, technology, engineering, and mathematics (STEM). School Science and Mathematics. 114(6), 271-279.
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016). Fen-Teknoloji-Mühendislik-Matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences. 13 (1), 602-620.
• İçel, K. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin disiplinli zihin özellikleri ve stem tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Afyonkarahisar örneklemi). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalkan, Ç. ve Eroğlu, S. (2016). Destek eğitim odalarında üstün/özel yetenekli öğrenciler için STEM materyallerine dayalı örnek etkinliklerin tasarlanması. Üstün Zekâlılar Eğitim ve Yaratıcılık Dergisi. 4 (2), 36-46.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karakaya, F., ve Avgın, S. S. (2016). Effect of demographic features to middle school students’ attitude towards FeTeMM (STEM). Journal of Human Sciences, 13(3), 4188-4198.
• Karakaya, F., Avgın, S ve Yılmaz, M . (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen-teknoloji-mühendislik-matematik (STEM) mesleklerine olan ilgileri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi 3(1),36-53. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/en/pub/ihead/issue/36890/375789
• Kırıktaş, H , Şahin, M . (2019). Lise öğrencilerinin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgileri ve tutumlarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi,4(1),55-77.
• Külçe, C. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı bilim ve sanat merkezi yönergesi. Erişim adresi: http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27014859_bilsemynerge.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). 2015-2019 stratejik planı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: http://meb.gov.tr
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). STEM eğitim raporu. Erişim adresi: https://yegitek.meb.gov.tr/STEM_Egitimi_Raporu.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Özel yetenekli bireylerin eğitimi strateji ve uygulama kılavuzu.Erişimadresi:https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_11/25034903_zelyeteneklibireylerineitimistratejiveuygulamaklavuzu.pdf
• NAGC. (2011). Amerikan Ulusal Üstün Yetenekli Çocuklar Birliği. Web: www.nagc.org/uploadedFiles/Information_and_Resources/NCATE_standards/final%20standards%20.
• Özçelik, A. ve Akgündüz, D. (2018). Üstün/özel yetenekli öğrencilerle yapılan okul dışı STEM eğitiminin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 (2), 334-351. Özgüven, İ. E. (2000). Psikolojik testler. Ankara: Pdrem Yayıncılık.
• Öztürk, M. (2017). İlkokul 4. sınıf öğretmenleri ve öğrencilerinin FeTeMM eğitimine ilişkin yeterlik inançları ve tutumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Şahin, A., Ayar, M. C. ve Adıgüzel, T. (2014). Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 14 (1), 297-322.
• Şentürk, Ş. (2018). Little Man Tate ve Gifted Filmleri Üzerinden Üstün Yetenekliliğe Bakış. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37 (2) , 107-122 . Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/omuefd/issue/40321/457656
• Tabuk, M. (2019). Matematiğe ilişkin tutum ile matematik başarısı arasındaki ilişki üzerine bir meta-analiz çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi , Ocak 2019, 49: 167-186
• Ural, A. Ve Çınar, F . (2016). Anne ve babanın eğitim düzeyinin öğrencinin matematik başarısına etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(4), 42-57. Erişim adresi: http://dergipark.org.tr/tr/pub/ebed/issue/22328/239290
• Yamak, H., Bulut, N. ve Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fen karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (2), 249-265.
• Yenilmez, K. ve Balbağ, M. Z. (2016). Fen Bilgisi ve ilköğretim Matematik öğretmeni adaylarının STEM’e yönelik tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 5 (4), 301-307.
• Yıldırım, B. (2013). STEM Eğitimi ve Türkiye. IV. National Primary Education Student Congress. Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi.
• Yıldırım, B. ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının Fen Bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Fen ve Mühendislik Dergisi. 2 (2), 28-40.
• Yıldırım, B. ve Selvi, M. (2015). Adaptation of STEM Attitude Scale to Turkish. Electronic Turkish Studies, 10(3),1117-1130. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7974
• Yılmaz, A. (2000). Eşler arasındaki uyum ve çocuğun algıladığı anne baba tutumu ile çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik başarıları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, H., Yiğit Koyunkaya, M., Güler, F. ve Güzey, S. (2017). Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) eğitimi tutum ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi. 25 (5), 1787-1800.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2019). Yükseköğretim kontenjan, tercih ve yerleşme istatistikleri (2019 YKS) Erişim adresi: https://yokatlas.yok.gov.tr/meslek-lisans.php?b=10123