Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Psikolojik Dayanılıkları ile Gelecekten Beklentilerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 106 - 119, 26.06.2023

Hülya Gülay Ogelman , Dervişe Amca Toklu , Ali Emre Özbilen

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1260355

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının psikolojik dayanıklılıkları ile gelecekten beklentilerinin incelenmesidir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunda okul öncesi eğitim lisans programına devam eden 328 öğretmen adayı (262 (%80) kadın, 66 (%20) erkek) bulunmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Geleceğe Yönelik Beklenti Ölçeği ve araştırmacılar tarafından oluşturulmuş Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler, araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden öğretmen adaylarından elektronik ortamda toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlara göre okul öncesi öğretmen adaylarının psikolojik dayanıklılıklarının yüksek düzeyde, gelecekten beklentilerinin olumlu olduğu söylenebilir. Öğretmen adaylarının psikolojik dayanıklılık ve gelecekten beklenti düzeylerinde cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak kadın öğrencilerin lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının psikolojik dayanıklılıkları ile gelecekten beklenti düzeyleri, sınıf değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Psikolojik dayanıklılık ve gelecekten beklentilerde en yüksek ortalama ortalama 1. sınıflara, en düşük ortalama ise 2. sınıflara aittir. Psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile gelecekten beklentileri arasında anlamlı düzeyde ve olumlu yönde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ayrıca psikolojik dayanıklılık, gelecekten beklentiyi anlamlı düzeyde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik dayanıklılık, gelecekten beklentiler, okul öncesi öğretmen adayları

Examination of Resilience and Future Expectations of Preschool Teacher Candidates

Öz

The purpose of this study is to examine resiliencies and future expectations of preschool teacher candidates. The study was developed according to the relational screening model. The sample group consists of 328 teacher candidates studying in an undergraduate preschool education program. 262 teacher candidates are female and 66 are male. 141 teacher candidates are 18-20 years old; 167 are 21-25; 20 are 26 years old and over. 165 participants of the study group are in year 1, 51 are in year 2 and 112 are in year 3. The Resilience Scale for Adults, Future Expectations Scale and the “Personal Information Scale”, developed by the researchers, were used as the data collection instruments of the study. The data collection phase proceeded after the approval of Near East University Scientific Researches Ethics Committee. Data were collected through a GOOGLE form sent to teacher candidates who volunteered to participate in the study. According to the study results, resiliencies and future expectations of preschool teacher candidates significantly differ in favor of female students. Resilience and future expectation levels of candidate teachers significantly differ with respect to the class year variable. Resilience levels of preschool teacher candidates are significantly and positively related to their future expectation levels. Resilience levels of candidate teachers significantly predict their future expectation levels.

Anahtar Kelimeler

resilience, future expectations, preschool teacher candidates

Kaynakça

• Abanoz, T., Gülay Ogelman H., & Saraç, S. (2022). Social and emotional competence of young children by gender. Journal of Research in Education and Teaching. 11(3), 95-104.
• Aydın, M., & Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Basım, H. N., ve Çetin, F. (2011). Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.
• Bouillet, D., Ivanec T. P., & Miljevic´-Ridicki, R. (2014). Preschool teachers’ resilience and their readiness for building children’s resilience. Health Education, 114(6), 435-450.
• Bursal, M., ve Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları için Öğretmenlik Tercih Nedenlerini Derecelendirme ve Geleceğe Yönelik Beklentiler Ölçekleri geliştirme çalışması. Turkish Journal of Teacher Education, 2(1), 47-64.
• Cavga, Z. (2019). Lise öğrencilerinde aile yaşam doyumu ile psikolojik dayanıklılık ve sosyal medya kullanım bozukluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Ceyhan, A. A. (2005). Öğretmen adaylarının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 30(137), 63-73. Colker, L. J. (2008). Twelve characteristics of effective early childhood teacher. YC Ypung Children, 63(2), 68-73.
• Çalışkan, S. & Dilmaç, B. (2021). Ergenlerin sahip olduğu gelecek beklenti, umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki yordayıcı ilişkiler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 131-143.
• Çinar, İ. (2021). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin demografik özellikleri ile gelecekteki ekonomik beklentileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 129-135.
• Demir, R., ve Türk, F. (2020). Pozitif psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar, terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Humanistic Perspective, 2(2), 108-125.
• Deniz, M. E., Yıldırım Kurtuluş, H., ve Uzun G. (2022). Ergenlerde mutluluk korkusu ile gelecek beklentisi ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim. 51, 2397-2416.
• Doğrul, H., & Kılıç, F. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(2), 49-57.
• Dönmez, Ö., Karasulu, M., Aşantoğrul, S., & Zembat, R. (2018). Examination of occupational resilience beliefs of in-service and pre-service early childhood education teachers according to different variables. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 5(4),724-733.
• Friborg O, Barlaug D, & Martinussen M vd., (2005) Resilience in Relation to Personality and Intelligence. Int J Methods Psychiatr Res, 14(1):29-42. Glantz M. D. & Sloboda Z. (2005). Analysis and reconceptualization of resilience. In Glantz MD, JL Johnson, eds. Resilience and Development. (p. 109–126). New York, NY: Springer.
• Gümrükçü Bilgici, B., Deniz, Ü. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının bazı demografik özelliklere göre incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 5(1), 53-70.
• Hatipoğlu, A., Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034. İçli, S. (2020). Kadınların çalışma hayatı ve ekonomik özgürlük algısı: Konya örneği. Doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karaırmak, Ö., Siviş, R. (2008). Modernizmden postmodernizme geçiş ve pozitif psikoloji. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 102-115.
• Karaman, N. (2008). Öğretmenlerin mesleklerini algılama biçimleri ve gelecekten beklentileri nelerdir? Yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Katz, L. G. (1993). Dispositions: Definitions and implications for early childhood practices. Perspectives from ERIC/EECE: A Monograph Series, No. 4 https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED360104.pdf Erişim tarihi: 04.01.2023.
• Kılıç, A., ve Kuyumcu, A. (2008). Teknik Eğitim Fakültesi öğrencilerinin gelecekten beklentileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 47-63.
• Leroux, M., & Theoret, M. (2014). Intriguing empirical relations between teachers' resilience and reflection on practice. Reflective Practice, 15(3), 289-303.
• Masten A. S. (2018). Resilience theory and research on children and families: past, present, and promise. J Fam Theory Rev. 10(1), 12–31. doi:10.1111/jftr.12255.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB Basımevi.
• Oktan, V., Odacı, H., ve Berber-Çelik, Ç. (2014). Psikolojik doğum sırasının psikolojik sağlamlığın yordanmasındaki rolünün incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 140-152.
• Özbey, S., Büyüktanır A., & Türkoğlu, D. (2014). An investigation of preservice pre-school teacher resilience skills. Procedia - Social and Behavioral Sciences 116, 4040 – 4046.
• Özdamar, K. (2004) Paket Programlar ile Istatistiksel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Yaynlar, Eskisehir.
• ,Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zekâ ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Doktora tezi. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Polatcı, S., & Tınaz, Z. D. (2021). Kişilik özelliklerinin psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(36), 2890-2917.
• Saraç, S., ve Abanoz, T. (2021). Gelişim zihniyet yapısına sahip öğretmen. (Ed. H. Gülay Ogelman, S. Saraç, D. Amca Toklu). Yeni Nesil Öğretmen (85-97) Ankara: Vize Yayıncılık.
• Scheier M. F., Carver C. S., & Bridges M. W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and selfesteem): a reevaluation of the life orientation test. J Pers Soc Psychol. 67(6):1063–1078.
• Squires, V., Walker, K., & Spurr, S. (2022). Understanding self perceptions of wellbeing and resilience of preservice teachers. Teaching and Teacher Education, 118, 103838.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Taşkın, R. B., Özmen, B., Şimşeker, Ö. ve Sezer, T. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocukluk deneyimleri ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkisinin incelenmesi. 14. Ulusal Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrenci Kongresi: Çocuğun Ekolojik Dünyası Özet Kitapçığı, Maltepe Üniversitesi.
• Uras, M., ve Kunt, M. (2006), Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinden beklentileri ve beklentilerinin karşılanmasını umma düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 71-83. Yıldırım, B., ve
• Keskinkılıç Kara, S. B. (2017). Öğretmenlerin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Ulakbilge, 5(11), 571-587.
• Yılmaz, M. (2020). Okul öncesi eğitime devam eden 57-68 aylık çocukların okul kaygıları ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.