Tematik Meslek Yüksekokulları ile Eğitimde Uzmanlaşma: Akdeniz Üniversitesi’nde Dönüşüm Süreci

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 279 - 291, 20.06.2025

Burçin Tutcu , Mustafa Terzioğlu , Hasan Talaş

https://doi.org/10.32329/uad.1643249

Abstract

Küreselleşen iş gücü piyasasının gereklilikleri doğrultusunda mesleki eğitimin önemi her geçen gün artmakta, bu bağlamda meslek yüksekokulları (MYO), nitelikli iş gücü yetiştirme konusunda stratejik bir konumda yer almaktadır. Tematik meslek yüksekokulları, belirli sektörlere odaklanarak öğrencilerin alan bazlı uzmanlaşmalarını sağlamayı hedefleyen bir eğitim yapısını temsil etmektedir. Bu çalışma, meslek yüksekokullarının dönüşüm sürecini ve tematik öğretim modelinin uygulanabilirliğini incelemektedir. Araştırma kapsamında Akdeniz Üniversitesi’nin örneklemi üzerinden MYO’ların iç verimlilik oranları analiz edilerek mevcut durumlarına dair etkinlik değerlendirmesi yapılmıştır. Bulgular, öğrenci ve öğretim elemanı dağılımında kayda değer dengesizlikler bulunduğunu ve bazı meslek yüksekokullarında verimlilik oranlarının düşük seyrettiğini ortaya koymaktadır. Projeksiyon sonuçlarına göre, mevcut MYO’ların tematik bir yapıya dönüştürülmesi durumunda eğitimin daha odaklı, işlevsel ve verimli bir hale gelebileceği öngörülmektedir. Bununla birlikte, bu dönüşüm sürecinin öğrenci kontenjanlarında azalmaya neden olabileceği ve öğretim elemanlarının istihdamıyla ilgili sorunları beraberinde getirebileceği belirtilmiştir. Çalışma, tematik MYO modelinin Türkiye’deki yükseköğretim sistemine entegrasyonuna yönelik çeşitli politika önerileri sunmaktadır. Bu kapsamda, MYO’ların sektörel ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden yapılandırılması, sanayi-üniversite iş birliğinin yoğunlaştırılması ve eğitim programlarının güncel endüstriyel gereksinimlerle uyumlu hale getirilmesi önerilmektedir. Tematik MYO modelinin başarıyla uygulanması, Türkiye’nin küresel rekabet gücünü artırmanın yanı sıra Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarından biri olan nitelikli eğitim amacına da katkı sağlayacaktır.

Keywords

Yükseköğretim, Meslek Yüksekokulu, Tematik Meslek Yüksekokulu

Ethical Statement

Uygulanamaz.

Specialization in Education with Thematic Vocational Schools: Transformation Process at Akdeniz University

Abstract

This study examines the transformation process of vocational colleges and the applicability of the thematic education model. The importance of vocational education is increasing day by day in line with the requirements of the globalizing labor market, and in this context, vocational colleges (Vocational Schools) are in a strategic position to train a qualified workforce. Thematic vocational schools represent an educational structure that aims to provide students with field-based specialization by focusing on specific sectors. Within the scope of the research, the internal efficiency ratios of Vocational Schools were analyzed through the sample of Akdeniz University and an efficiency assessment of the existing education structures was made. The findings reveal that there are significant imbalances in the distribution of students and academic staff and that some vocational schools have low productivity rates. According to the projection results, if the existing Vocational Schools are transformed into a thematic structure, education can become more focused, functional, and efficient. However, it is stated that this transformation process may lead to a decrease in student quotas and may bring problems with the employment of academic staff. The study offers various policy recommendations for the integration of the thematic MYO model into the higher education system in Turkey. In this context, the restructuring of MYOs in line with sectoral needs should be prioritized, and industry-university cooperation should be intensified.

Keywords

Higher Education, Vocational School, Thematic Vocational School

Ethical Statement

Not applicable

References

• Akman, A., & Koçyiğit, N. (2024). Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Endüstri 4.0 Kavramsal Farkındalık Algısı. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26(46), 235-254.
• Akyüz, Y. (2019). Türk Eğitim Tarihi. Pegem Akademi.
• Altuntaş, M., & Özdemir, M. (2021). Meslek yüksekokullarının karşılaştığı yapısal sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(1), 57–76. https://doi.org/10.18644/jepr.2021.84920
• Bilgin, A. (2023). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimde kalite ve istihdam ilişkisi. Mesleki ve Teknik Eğitim Dergisi, 15(2), 102–118.
• Benneworth, P., & Arbo, P. (2007). Understanding the regional contribution of higher education institutions. OECD Education Working Papers, No. 9. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED503832.pdf
• Cardebat, J. M., Guyottot, O., & Hassan, M. (2025). Higher education institutions’ territorial embeddedness and regional reputation and ecosystem. Higher Education. https://link.springer.com/article/10.1007/s10734-025-01416-0
• Clark, B. R. (1998). Creating entrepreneurial universities: Organizational pathways of transformation. Pergamon.
• Deißinger, T. (2015). The German dual vocational education and training system: Its institutional configuration and recent challenges. International Journal for Research in Vocational Education and Training, 2(3), 145–168. https://doi.org/10.13152/IJRVET.2.3.1
• Duyar, İ. (1989). Eğitimde iç verimlilik. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 22(1), 469-484.
• Etzkowitz, H. (2014). The entrepreneurial university wave: From ivory tower to global economic engine. Industry and Higher Education, 28(4), 223–232. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.5367/ihe.2014.0211
• Finch, C. R., Frantz, N. R., Mooney, M., & Aneke, N. O. (1997). Designing the Thematic Curriculum: An All Aspects Approach. ERIC. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED413541.pdf
• Harman, G. (2005). Internationalization of Australian higher education: A critical review. In P. Ninnes & M. Hellsten (Eds.), Internationalizing higher education (pp. 117–138). Springer. https://sdh.uswr.ac.ir/uploads/internationalizing%20higher%20education.5.pdf#page=125
• Haybi-Barak, M., Bitan, D., & Shoshana, A. (2024). How Vocational School Principals Perceive Their Role. International Journal of Leadership in Education, 1-21.
• Huntington, N. (2022). The Reform Of Vocational Education 1: The Context For Change. In Reshaping Vocational Education And Training İn Aotearoa New Zealand (pp. 57-71). Cham: Springer International Publishing.
• Kaya, B., & Kılıç, A. (2021). Türkiye’de meslek yüksekokullarının dönüşüm süreci: Sorunlar ve politika önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(2), 219–232. https://doi.org/10.5961/jhes.2021.437
• Kis, V. and H. Windisch (2018), “Making Skills Transparent: Recognising Vocational Skills Acquired Through Workbased Learning”, OECD Education Working Papers, No. 180, OECD Publishing, Paris
• Klassen, J. (2024). International Organisations İn Vocational Education And Training: A Literature Review. Journal of Vocational Education & Training, 1-27.
• Kolehmainen, J., Irvine, J., Stewart, L., Karacsonyi, Z., & Norberg, A. (2016). Quadruple helix innovation and the knowledge-based development: Lessons from remote, rural and less-favoured regions. Journal of the Knowledge Economy, 7, 1–27. https://link.springer.com/article/10.1007/s13132-015-0289-9
• Köksal, Y., & Özşen, Z. S. (2024). Ankara Üniversitesi Beypazarı Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İlçe Ekonomisine Katkısı. The Journal of Academic Social Science, 59(59), 402-422.
• Lee, H. S., & Kim, J. H. (2019). Industrial collaboration in Korean polytechnic colleges: A case study on smart manufacturing programs. Asian Journal of Innovation and Policy, 8(1), 54–74. https://doi.org/10.7545/AJIP.2019.8.1.54
• Marginson, S., & Rhoades, G. (2002). Beyond national states, markets, and systems of higher education: A glonacal agency heuristic. Higher Education, 43(3), 281–309. https://doi.org/10.1023/A:1014699605875
• OECD (2021), Teachers and Leaders in Vocational Education and Training, OECD Reviews of Vocational Education and Training, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/59d4fbb1-en.
• OECD (2022), Pathways to Professions: Understanding Higher Vocational and Professional Tertiary Education Systems, OECD Reviews of Vocational Education and Training, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/a81152f4-en.
• OECD (2022), Preparing Vocational Teachers and Trainers: Case Studies on Entry Requirements and Initial Training, OECD Reviews of Vocational Education and Training, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/c44f2715-en.
• OECD (2023), Building Future-Ready Vocational Education and Training Systems, OECD Reviews of Vocational Education and Training, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/28551a79-en.
• OECD (2023), Education at a Glance 2023: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/e13bef63-en.
• OECD (2023), Spotlight on Vocational Education and Training: Findings from Education at a Glance 2023, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/acff263d-en.
• OECD (2024), PISA Vocational Education and Training (VET): Assessment and Analytical Framework, PISA, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/b0d5aaf9-en.
• Ömür, M. A., & Seçgin, Y. (2024). Girişimcilik Niyeti, İşsizlik Kaygısı ve Umutsuzluk İlişkisi: Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Son Sınıf Öğrencileri Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 31(1), 135-158.
• Özcan, M. (2020). Türkiye’de mesleki eğitim ve istihdam ilişkisi üzerine eleştirel bir değerlendirme. İktisat ve Toplum Dergisi, 10(1), 34–45.
• Palmer, R. (2022). Global Review Of Training Funds: Spotlight On Levy-Schemes in 75 Countries. https://doi.org/10.54676/ZNLI9227
• Rukmana, A. Y., Barliana, M. S., Widiaty, I., Hamdani, A., Abdullah, A. G., Harto, B., & Harnani, N. (2024). Systematic Literature Review on Opportunities and Challenges of Vocational Education Business Incubators in Indonesia. Revista de Gestão Social e Ambiental, 18(5),
• Vandeweyer, M. and A. Verhagen (2020), “The Changing Labour Market For Graduates Frommedium-Level Vocational Education And Training”, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 244, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/503bcecb-en.
• Wang, J. (2024). Developing Vocational Education and Deepening the Integration of Industry and Education Providing Human Resources Support for Building a Strong Provincial Centre-Taking the Development of Vocational Education in Sanmenxia as an Example. Journal of Social Science Humanities and Literature, 7(5), 49-54.
• Wismansyah, A. R., Kadir, A. R., Baja, S., & Amar, M. Y. (2024). Sustainable Vocational Education Models For İndustrial Revolution Role İn Development Of Job Market Absorption İn Tangerang City, Indonesia. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(6), 3958.
• Yıldız, A., & Taşçı, K. (2022). Meslek yüksekokullarında öğretim elemanlarının sektörel deneyim düzeyleri: Nicel bir analiz. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 10(2), 155–173. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.10c2s7m
• https://oidb.akdeniz.edu.tr/tr/onlisans_istatistikler-2760, edinim tarihi: 27/11/2024.
• https://istatistik.yok.gov.tr/, edinim tarihi: 27/11/2024.