Özel Güvenlik Mensuplarında Çalışmaya Tutkunluk ve Araçsal-Maddi İş Değerlerinin Mental İyi Oluşa Etkisi

Year 2024, Volume: 15 Issue: 44, 1406 - 1420, 30.11.2024

Hande Akdemir , Osman Türköz , Hüseyin Çiçek , Ertuğrul Bayer

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1458434

Abstract

Yaşamın büyük bir zamanının geçirildiği iş ortamında birey, iş faaliyetleriyle güçlü, istekli ve verimli bir biçimde bağ oluşturabilmeli ve iş eyleminin sorumluluklarını yerine getirebilmelidir. Çalışmaya tutkunluk olarak tanımlanan bu kavram ve işin maddi yönüne ilişkin değerleri kapsayan araçsal-maddi iş değeri, bireyin yaşadığı stresin üstünden gelerek iş hayatında daha verimli ve faydalı olmasını kapsayan mental iyi oluşu etkileyen faktörlerden olacağı düşünüldüğünden dolayı bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma, Burdur ilinde görev almakta olan özel güvenlik mensuplarının araçsal-maddi iş değerlerinin ve çalışmaya tutkunluklarının mental iyi oluş düzeylerine etkisini incelemek ve bu kavramlar arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Anket yöntemi kullanılarak 202 kişiden veriler toplanmıştır. Uç değer teşkil eden verilerin tespit edilip çıkarılması sonucunda kalan 180 veri ile analizlere devam edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; bireylerin araçsal-maddi iş değerlerinin ve çalışmaya tutkunluklarının mental iyi oluş düzeylerini pozitif ve anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir.

Keywords

Çalışmaya Tutkunluk, Mental İyi Oluş, Araçsal-Maddi İş Değerleri

Ethical Statement

Bu çalışma için Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu GO 2021/221 sayılı ve 02.06.2021 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

The Effect of Work Engagement and Work Values as Instrumental Material on Mental Well-Being in Private Security Staff

Abstract

In the workplace, where individuals spend a significant portion of their lives, it is essential for them to form a strong, motivated, and productive connection with their work activities and fulfil the responsibilities of their job tasks. The study is conducted based on the premise that the concept of work engagement -defined as a passionate commitment to work- and instrumental-material work values, which encompass the material aspects of work, are factors that can influence mental well-being by helping individuals overcome work-related stress and become more efficient and beneficial in their professional lives. The aim of the research is to examine the impact of instrumental-material work values and work engagement on the mental well-being of private security personnel working in Burdur province and to reveal the relationship between these concepts. Data are collected from 202 participants using a survey method. After identifying and removing outlier data, the analyses continued with the remaining 180 valid responses. The findings indicate that individuals’ instrumental-material work values and work engagement positively and significantly affect their levels of mental well-being.

Keywords

Work Engagement, Mental Well-Being, Work Values as Instrumental Material

Ethical Statement

For this study, ethics committee approval was received from the Burdur Mehmet Akif Ersoy University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee, numbered GO 2021/221 and dated 02.06.2021.

References

• Ardıç, K., Özsoy E. ve Uslu, O. (2016). Türkiye’de çalışmaya tutkunluk (work engagement) araştırmalarının genel görünümü. R. Ö. Kutanis, (Ed.). Türkiye’de örgütsel davranış çalışmaları II içinde (s. 98-122). Gazi Kitabevi.
• Arıkan, S. ve Çankır, B. (2019). Gıda ve finans sektöründe çalışan performansı hangi faktörlerden etkileniyor? sürdürülebilir kalite algısı, psikolojik iyi oluş ve çalışmaya tutkunluk değişkenlerinin rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 12, 462-483.
• Atilla, G., ve Yıldırım, G. (2019). Öznel iyi oluş halinin işe tutkunluğa etkisi: Sinop ili tekstil sektörü örneği. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 188-205.
• Avcı, N. (2011). Turizm eğitimi alan lisans öğrencilerinin iş değerleri: Çeşme turizm ve otelcilik yüksekokulu örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 7–18.
• Bakker, A. B., Demerouti, E. ve Brummelhuis, L. L. T. (2012). Work engagement, performance, and active learning: The role of conscientiousness. Journal of Vocational Behavior, 80(2), 555–564.
• Bakker, A. B., Demerouti, E. ve Verbeke, W. (2004). Using the job demands-resources model to predict burnout and performance. Human Resource Management, 43(1), 83–104.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. ve Taris, W. T. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work ve Stress, 22(3), 187–200.
• Boz, H. (2021). Çalışmaya tutkunluğun işten ayrılma niyetine etkisinde iş tatmininin aracılık rolü: Özel okul öğretmenleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 343-358.
• Bradburn, N. (1969). The structure of psychological well-being. Aldine.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). Guilford Press.
• Carp, F. M. ve Carp, A. (1982). Test of a model of domain satisfactions and well-being: Equity considerations. Research on Aging, 4, 503-522.
• Cazan, A. M. (2015). Learning motivation, engagement and burnout among university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 187, 413-417.
• Child, D. (2006). The Essentials of Factor Analysis (3rd ed.). Continuum International Publishing Group.
• Christopher, J. C. (1999). Situating psychological well-being: Exploring the cultural roots of ıts theory and research. Journal of Counseling & Development, 77(2), 141–152.
• Çankır, B. (2016). Çalışmaya tutkunluğun örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi ve bir araştırma. Journal of International Social Research, 9(47), 766–766.
• Çoban, Ü. (2011). İş değerlerinin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinin analizi ve üzerinde bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Beykent Üniversitesi.
• Demirtaş, E. (2011). Çalışanların kişilik özelliklerinin ve kişisel değerlerinin, iş değerlerine ve örgütsel bağlılığa etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Diener, E. (2009). Subjective Well-Being. Social Indicators Research, 37(2), 11-12.
• Diener, E. ve Biswas-Diener, R. (2008). Happiness: Unlocking the mysteries of psychological wealth. Malden, Blackwell Publishing.
• Diener, E. ve Lucas, R. E. (1999). Personality and subjective well-being. In D. Kahneman, E. Diener, ve N. Schwartz (Ed), Well-being: The foundations of hedonic psychology (s. 213-229). Russell Sage Foundation.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., ve Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125, 276-302.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. Beta Yayıncılık.
• Easterlin, R. A. (1974). Does economic growth improve the human lot? Some empirical evidence. P.A. David ve M.W. Reder (Ed), Nations and households in economic growth içinde (s. 89-125). Academic Press.
• Elizur, D. (1984). Facets of work values: A structural analysis of work outcomes. Journal of Applied Psycholog, 69(3), 379–389.
• Eyiusta, C. M. (2015). İşgörenlerin güçlendirme algılarının sorumluluk üstlenme davranışları üzerindeki etkisi: işe adanmışlık ve iş tatmini değişkenlerinin aracılık rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 68-78.
• Gencer, N. (2018). Öznel iyi oluş: genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638.
• George, M. G. ve Jones, R. G. (1997). Experiencing work: Attitudes, and moods. Human Relations, 50(4), 393-416.
• Goffman, E. (1961). Encounters: Two studies in the sociology of interaction. Penguin University Books.
• Hatipoğlu, S., ve Örücü, E. (2018). Psikolojik güçlendirmenin çalışmaya tutkunluk üzerindeki etkisi: Sağlık sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Journal of Management and Economics Research, 16(4), 98-115.
• Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1–55.
• Jenaro, C., Noelia, F., Orgaz, M. B. ve Cruz, M. (2011). Vigour and dedication in nursing professionals: Towards a better understanding of work engagement. Journal of Advanced Nursing, 67(4), 865–875.
• Jose, G. ve Mampilly, S. R. (2014) . Psychological empowerment as a predictor of employee engagement: An empirical attestation. Global Business Review, 15(1), 93-104.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International Inc.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keldal, G. (2015). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103-115.
• Kelloway, K. E. (1998). Using LISREL for structural equation modeling. CA: Sage.
• Keyes, C. L. M. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43(2), 207–222.
• Kitapçı, H., Kaynak, R. ve Ökten, S. (2013). Güçlendirmenin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: Kamu ve özel sektörde mukayeseli bir araştırma. Journal of İnternational Review of Economics and Management, 1(1), 49–73.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press.
• Koyuncu, M., Burke, R. J. ve Fiksenbaum, L. (2006). Work engagement among women managers and professionals in a Turkish bank. Equal Opportunities International, 25(4), 299–310.
• Lin, C. P. (2010). Modeling corporate citizenship, organizational trust, and work engagement based on attachment theory. Journal of Büssines Ethics, 94(4), 517–531.
• Lucas, R. E. ve Fujita, F. (2000). Factors influencing the relation between extraversion and pleasant affect. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 1039-1056.
• Lyubomirsky, S., King, L. ve Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success?. Psychological Bulletin, 131(6), 803–855.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397–422.
• Michalos, A. C. (1980). Satisfaction and happiness. Social Indicators Research, 8, 385-422
• Oruç, E. (2019). İş şekillendirmenin psikolojik iyi oluşa etkisinde işin anlamının aracılık etkisi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 1(1), 24-28.
• Örücü, E. ve Itır, H. (2020). Örgütsel destek algısı ve işe tutkunluk ilişkisi: Bankacılık sektörü ile ilgili bir araştırma örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 76(4), 1023–1044.
• Öz, K. (2016). Örgütsel güven ve çalışmaya tutkunluk arasındaki ilişkide örgütsel özdeşlşmenin rolü: Bankacılık sektöründe bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Özkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılığı ve iş değerleri [Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Pelenk, S. E. (2018). İş yeri maneviyatı, çalışmaya tutkunluk ve iş stresi arasındaki ilişki: Sağlık sektörü çalışanları ile bir araştırma. B. Darıcı, H. M. Ertuğrul ve F. Ayhan (Ed.), Journal of ICOAEF’18 IV. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended With Social Sciences içinde (s. 751-760). Türkiye, Kuşadası.
• Poon, J. M. L. (2013). Relationships among perceived career support, affective commitment, and work engagement. International Journal of Psychology, 48(6), 1148–1155.
• Polat, Ö., Tuysuz, M. ve Yener, R. (2018). Çalışmaya tutkunluğun motivasyona etkisi: Türkiye’deki vakıf üniversitesi kütüphaneler örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 191-206.
• Rathbone, A. D. (2006). Work engagement of employees in the mining environment (5th ed.). North-West University.
• Rusting, C. L., ve Larsen, R. J. (1997). Extraversion, neuroticism, and susceptibility to positive and negative affect: A test of two theoretical models. Personality and Individual Differences, 22, 607-612.
• Ryan, R. M. ve Edward L. D. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141–66.
• Schaufeli, W. B. (2012). Work engagement. What do we know and where do we go. Romanian Journal of Applied Psychology, 14(1), 3-10.
• Schaufeli, W. B. (2013). “What is engagement? C. Truss, K. Alfes, R. Delbridge, A. Shantz ve E. Soane (Ed.). Employee engagement in theory and practice. Routledge
• Schaufelı, W. B. ve Bakker, A. B. (2003). Utrecht work engagement scale: Preliminary manual. Occupational Health Psychology Unit, Utrecht University, Utrecht.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research - Online, 8(2), 23-74.
• Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Şahin, A. (2004). Yönetim Kuramları ve Motivasyon İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 549-560.
• Şahin, H. (2019). Çalışmaya tutkunluk ve iş yükünün işte yaşam kalitesi üzerine etkisi: 112 acil sağlık hizmetleri çalışanları örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6 ed.). Pearson.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: İş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(4), 155–79.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Detay Yayıncılık.
• Zor, M. ve Özsoy, E. (2019). Psikolojik sağlamlığın ve genel öz-yeterliliğin çalışmaya tutkunluğa etkisinin karşılaştırılması. Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 7(1), 35-44.
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64(4), 678–91.