1924 ANAYASASI’NIN HAZIRLIK VE KANUNLAŞMA SÜRECİ ÜZERİNE

Year 2021, Issue: 44, 43 - 60, 31.12.2021

Şeref İba

Abstract

Cumhuriyetin ilk anayasası olan 1924 Anayasası, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kuruluşunu ilan eden bir manifesto karakterine sahiptir. Öğretide, 1924 Anayasasının, teklifsiz bir şekilde Mecliste Anayasa Komisyonu tarafından hazırlandıktan sonra Genel Kurulda görüşüldüğü yönündeki bilgi ve değerlendirmeler en azından eksiktir. Kanun-u Esasi Encümeni görüşmelerinde dikkate alınan birden fazla teklifin tamamının, Mustafa Kemal’in genellikle, bizzat başkanlık ettiği ve “İstasyon Toplantıları” olarak bilinen bir özel komisyon tarafından hazırlandığı ve aynı zamanda Anayasa Komisyonunda da üye olan milletvekillerince imzalanıp sunulduğu, Meclis zabıtları ve kaynaklar tarafından doğrulanan bir husustur. Dönemin “kudretli meclisi”, doğal bir “kurucu meclis” olarak hareket etmiş ve Osmanlı parlamentosundan kalan ve bazı değişikliklerle uygulamada olan İçtüzük hükümlerine sadık kalmıştır. Diğer taraftan, 1876 Anayasasındaki anayasa değişikliği için gereken (2/3) nitelikli çoğunluk şartını devre dışı bırakan 83 sayılı Meclis Kararını kabul ederek, salt çoğunluğun üçte ikisinin kabul oyunu yeterli görmüştür.

Keywords

1924 Anayasasının Hazırlanması, İstasyon Toplantıları, Kurucu Meclis, 1924 Anayasa görüşmeleri

References

• Referans1 BAKIRCI, F. (2021, Temmuz 16). 1924 Anayasası. Atatürk Ansiklopedisi: (https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/1924_Anayasas%C4%B1), (Erişim tarihi:15.9.2021)
• Referans2 ÇELİK, D.B. (2016), Kurucu İktidar, Hükümet Sistemi, Vatandaşlık ve İdari Yapılanma Tartışması Çerçevesinde 1924 Anayasası’nın Yapım Süreci, Ankara, Yetkin Yayınları