ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN MOBİL UYGULAMALARI KABULÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA: SAKARYA ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ1

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 51 - 76, 01.07.2016

Naciye Güliz Uğur , Aykut Hamit Turan

Öz

Teknoloji pazarlarının doğası gereği, değişim her geçen gün hızlanmakta ve bu durum günlük yaşama dâhil olan teknoloji uygulamalarının çeşitliliğini de arttırmaktadır. Uygulama geliştiricilerin sektörde varlığını sürdürülebilmesi, sunulan yeniliklerin benimsenmesine bağlıdır. Teknolojik yeniliklerin en önemli hedef kitlesi ve kaldıracı durumundaki gençler ise bu süreçte büyük önem taşımaktadır.

Bu çalışma yeni teknolojinin benimsenmesini, günümüz toplumlarının yaşam ve iletişim alışkanlıklarının değişiminde büyük paya sahip olan mobil uygulamalar çerçevesinde değerlendirmektedir. Araştırmanın teorik ve uygulamaya yönelik olmak üzere iki temel amacı bulunmaktadır. Teorik bağlamda, yenilik yayılım ve benimseme çalışmalarına ilişkin literatürün teknoloji perspektifinin dışına çıkılarak geniş kapsamda incelenmesi ve yayılım paradigmasının oluşum ve gelişim sürecinin ilişkisel bir örüntüde açıklanması hedeflenmektedir. Uygulama alanında ise, akıllı telefonların ve dolayısıyla mobil uygulamaların kullanım trendine yön veren üniversite öğrencilerinin mobil uygulamaları kabulüne etki eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Araştırma neticesinde, mobil uygulamaların kabulüne yönelik davranışsal niyeti %47,4 oranında açıklayan bir mobil uygulama kabul modeli önerilmiştir. Demografik faktörlerin etkisi incelendiğinde, teknolojinin erkek egemen bir alan olduğu klişesinin, özellikle gençler açısından, geçersiz olmaya başladığı dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

mobil uygulamalar, model önerisi, planlı davranış teorisi, genişletilmiş teknoloji kabul modeli, cinsiyet ve teknoloji

Kaynakça

• ABI. (2014). Q4 2013 Smartphone OS Results: Is Google Losing Control of the Android Ecosystem? Nisan 8, 2015 tarihinde https://www.abiresearch.com/press/q4-2013-smartphone-os-results-is-google-losing-con/ adresinden alındı Ajzen, I. (1991). Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 179-211. Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior. New Jersey: Prentice-Hall. Ajzen, I., & Madden, T. J. (1986). Prediction of Goal-Directed Behavior: Attitudes, Intentions, and Perceived Behavioral Control. Journal of Experimental Social Psychology, 22, 453-474. Akbıyık, A., & Coşkun, E. (2013). Eğitsel Sosyal Yazılımların Kabul ve Kullanımına Yönelik Bir Model. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 4(13). Armitage, C. J., & Conner, M. (2001). Social Cognitive Determinants of Blood Donation. Journal of Applied Social Psychology, 31, 1431-1457. BTK. (2015). Uluslararası Elektronik Haberleşme Sektöründe Gelişmeler Bülteni. Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Carroll, J., Howard, S., Peck, J., & Murphy, J. (2002). A Field Study of Perceptions and Use of Mobile Telephones by 16 to 22 Year Olds. Journal of Information Technology Theory and Application, 4(2), 49-60. Ceritoğlu, A. B. (2004). Genç Tüketicilerde Marka Bilincinin Oluşması ve Marka Sadakati kavramlarının incelenmesi ve konu ile ilgili bir uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul Cheon, J., Lee, S., Crooks, S. M., & Song, J. (2012). An investigation of mobile learning readiness in higher education based on the theory of planned behaviour. Computers and Education, 59(3), 1054-1064. Cheung, C. M., Lee, M. K., & Chen, Z. (2002). Using The Internet as a Learning Medium: An Exploration of Gender Difference in The Adoption of FaBWeb. 35th Hawaii International Conference on System Science. Hawaii. Choudrie, J., & Dwivedi, Y. K. (2006). Investigating Factors Influencing Adoption of Broadband in the Household. Journal of Computer Information Systems, 46(4), 25-34. Davis, F. D. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340. Davis, F., Bagozzi, R., & Warshaw, P. (1989). User Acceptance of Computer Technology: A Comparison of Two Theoretical Models. Management Science, 37(8), 982-1002. Distimo. (2014). Publication: Unveiling the Secrets behind App Store Category Dynamics. Nisan 9, 2015 tarihinde http://www.distimo.com/blog/2014_03_publication-unveiling-the-secrets-behind-app-store-category-dynamics/ adresinden alındı El-Gayar, O. M. (2011). Students' Acceptance of Tablet PCs and Implications for Educational Institutions. Educational Technology, 14(2), 58-70. Escobar-Rodriguez, T., & Monge-Lozano, P. (2012). The acceptance of Moodle technology by business administration students. Computers & Education, 58(4), 1085-1093. Esmer, Y. (2007). Internet ve Bilişim Teknolojileri: Davranışlar, Tutumlar ve Değerler. Nisan 19, 2015 tarihinde http://isbn9760806.blogspot.com.tr/2007/06/internet-ve-biliim-teknolojileri.html adresinden alındı Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction to Theory and Research. Massachusetts: Addison-Wesley. Heres, J., Mante, E., & Pires, D. (2002). Factors Influencing the Adoption of Broadband Mobile Internet. Report from the Capabilities Workgroup, COST269. Igbaria, M., Zinatelli, N., Cragg, P., & Cavaye, A. (1997). Personal Computing Acceptance Factors In Small Firms: A Structural Equation Model. MIS Quarterly, 279-302. ITU. (2014). Key 2005-2014 ICT Data For The World. Nisan 8, 2015 tarihinde http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/statistics/2014/ITU_Key_2005-2014_ICT_data.xls adresinden alındı 74 Kayabaş, B. K. (2013). Mobil Yaşam. T. V. Yüzer, & M. E. Mutlu içinde, Yeni İletişim Teknolojileri (s. 176-201). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları. Legris, P., Ingham, J., & Collerette, P. (2003). Why do people use information technology?: A Critical Review of The Technology Acceptance Model. Information and Management, 40, 191-204. Liaw, S. S. (2002). Understanding User Perceptions of World-Wide Web Environments. Journal of Computer Assisted Learning, 18(2), 137-148. Loo, W. H., Yeow, P. H., & Chong, S. C. (2009). User Acceptance of Malaysian Government Multipurpose Smartcard Applications. Government Information Quarterly, 26, 358-367. Ma, W. W., Andersson, R., & Streith, K. O. (2005). Examining user acceptance of computer technology: An empirical study of student teachers. Journal of Computer Assisted Learning, 21(6), 387-395. Morris, M. G., V., V., & Ackerman, P. L. (2005). Gender and Age Differences in Employee Decisions about New Technology: An Extension to the Theory of Planned Behavior. IEEE Transactions on Engineering Management, 52(1), 69-84. Nunnally, J. C. (1967). Psychometric Theory. McGraw-Hill Inc. Pai, J. C., & Tu, F. M. (2011). The Acceptance and use of Customer Relationship Management (CRM) Systems: An Empirical Study of Distribution Service Industry in Taiwan. Expert Systems with Applications, 38, 579-584. Riemenschneider, C. K., Harrison, D. A., & Mykytn, P. P. (2003). Understanding IT adoption decisions in small business: Integrating current theories. Information & Management, 40(4), 269-285. Roberts, P., & Henderson, R. (2000). Information technology acceptance in a sample of government employees: A test of the technology acceptance model. Interacting with Computers, 12(5), 427-443. Rogers, M. E. (2003). Diffusion of Innovations. New York: Free Press. Rosengren, K. E. (1974). Uses and Gratifications: A Paradigm Outlined. J. G. Blumler, & E. Katz içinde, The Uses of Mass Communications: Current Perspectives on Gratifications Research (s. 269-286). California: Sage. TBD. (2014). Türkiye Bilişim Teknolojileri (BT) Sektörü 2014 Değerlendirme Raporu. Nisan 5, 2015 tarihinde http://www.globalnet.com.tr/blog/467-tbd-turkiye-bilisim-teknolojileri-bt-sektoru-2014-degerlendirme-raporu.html adresinden alındı Teo, T. (2009). Evaluating the intention to use technology among student teachers:A structural equation modeling approach. International Journal of Technology in Teaching and Learning, 5(2), 106-118. Teo, T. (2010). Examining The Influence of Subjective Norm and Faciliating Conditions on The Intention to Use Technology Among Pre-service Teachers: A Structural Equation Modeling of An Extended Technology Acceptance Model. The Asia-Pacific Education Researcher, 11(2), 253-262. Teo, T. (2011). Factors Influencing Tearchers' Intention to Use Technology: Model Development and Test. Computers & Education, 57(4), 2432-2440. Teo, T., Lee, C. B., Chai, C. S., & Wong, S. L. (2009). Assessing the intention to use technology among pre-service teachers in Singapore and Malaysia: A multigroup invariance analysis of the technology acceptance model (TAM). Computers & Education, 3, 1000-1009. Teo, T., Luan, S. W., & Sing, C. C. (2008). A cross-cultural examination of the intention to use technology between Singaporean and Malaysian pre-service teachers: an application of the Technology Acceptance Model (TAM). Educational Technology & Society, 11(4), 265-280. Teo, T., & Noyes, J. (2011). An Assessment of The Influence of Perceived Enjoyment and Attitude on The Intention to Use Technology Among Pre-service Teachers: A Structural Equation Modeling Approach. Computers & Education, 57(2), 1645-1653. Teo, T., & Schaik, P. (2009). Understanding Technology Acceptance in Pre-. The Asia-Pasific Education Researcher, 18(1), 47-66. Teo, T., & Ursavaş, Ö. F. (2012). Technology Acceptance of Pre-Service Teachers in Turkey: A Cross-Cultural Model Validation Study. International Journal of Instructional Media, 39(3), 193-201. Teo, T., Ursavaş, Ö. F., & Bahçekapılı, E. (2011). Efficiency of the Technology Acceptance Model to Explain Pre-service Teachers' Intention to Use Technology: A Turkish Study. Campus-Wide Information Systems, 28(2), 93-101. Teo, T., Ursavaş, Ö. F., & Bahçekapılı, E. (2012). An Assessment of Pre-service Teachers’ Technology Acceptance in Turkey: A Structural Equation Modeling Approach. The Asia-Pacific Education Researcher, 21(1), 191-202. Terzis, V., & Economides, A. A. (2011). The acceptance and use of computer based assessment. Computers & Education, 56(4), 1032-1044. Tully, C. J. (2003). Growing Up in Technological Worlds: How Modern Technologies Shape the Everyday Lives of Young People. Bulletin of Science Technology Society, 23(6), 444-456. Turan, A. H., & Çolakoğlu, B. E. (2008). Yüksek Öğrenimde Öğretim Elemanlarının Teknoloji Kabulü ve Kullanımı: Adnan Menderes Üniversitesinde Ampirik Bir Değerlendirme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 106-121. Ursavaş, Ö. F. (2013). Reconsidering the Role of Attitude in the TAM: An Answer to Teo (2009) and Nistor and Heymann (2010), and Lopez-Bonilla and Lopez-Bonilla (2011). British Journal of Educational Technology, 44(1), 22-25. Venkatesh, V., Morris, M. G., Davis, G. B., & Davis, F. D. (2003). User Acceptance of Information Technology: Toward a Unified View. MIS Quarterly, 27(3), 425-478. Yakın, M. (2006). Bilgi İletişim Teknolojileri ve Medya. Z. B. Akıncı Vural içinde, Bilgi İletişim Teknolojileri ve Yansımaları (s. 7-43). Ankara: Nobel Yayınları.