ORDU’NUN TANINMAYAN USTA KAVAL İCRACISI: KEMAL ATAŞ

Year 2025, Volume: 8 Issue: 3, 2000 - 2027, 30.09.2025

Aytunç Aydın

https://doi.org/10.51576/ymd.1745780

Abstract

ÖZ
Bu çalışma, Ordu ili Gürgentepe ilçesine bağlı Okçabel köyünde yaşamış olan mahalli icracı Kemal Ataş’ın müzik pratiğini, yaşam öyküsünü ve kaval icralarını etnografik bir perspektiften incelemektedir. Yerel müzik kültürünün önemli taşıyıcıları olan mahalli icracıların, kültürel belleğin sürdürülebilirliği açısından oynadıkları rol, çalışmanın temel problem alanını oluşturmaktadır. Sözlü kültür ortamında yetişmiş olan Kemal Ataş’ın müzikal mirası, oğlu Ferhat Ataş ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler, arşiv niteliğindeki ses kayıtları ve bu kayıtlardan elde edilen tematik ezgi kesitleri belgelenmiştir.
Araştırmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş; veri toplama sürecinde görüşme ve doküman inceleme tekniklerinden yararlanılmıştır. Görüşme verileri betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiş; icra kayıtları dijital ortama aktarılmış ve notaya alınarak repertuar yapısı ortaya konmuştur. Elde edilen bulgular, Kemal Ataş’ın yalnızca bir icracı değil, aynı zamanda geleneksel çalgı yapımı bilgisini kuşaktan kuşağa aktaran bir zanaatkâr olduğunu göstermektedir. Ataş’ın çalgı yapım sürecinde kullandığı malzeme türleri, icra ettiği ezgilerin yapısal özellikleri ve müziği icra ettiği sosyal ortamlar, yerel müzik kültürünün çok katmanlı yapısını ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, Kemal Ataş örneği üzerinden bireysel hafıza ile toplumsal belleğin kesişim noktaları belgelenmiş, yerel müzik kültürünün kırılgan yapısı ve korunma gerekliliği vurgulanmıştır. Çalışma, görünürlüğü sınırlı kalan kırsal müzik üretimlerinin belgelenmesi ve arşivlenmesine yönelik bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Keywords

Türk halk müziği, , Ordu müzik kültürü, , kültürel aktarım, , kaval, , Kemal Ataş.

ORDU'S UNKNOWN MASTER KAVAL PERFORMER: KEMAL ATAŞ

Abstract

ABSTRACT
This study examines the musical practice, life story, and kaval performances of Kemal Ataş, a local performer from Okçabel village in the Gürgentepe district of Ordu Province, from an ethnographic perspective. The central problem of the research is grounded in the role that local performers—key bearers of regional musical culture—play in ensuring the sustainability of cultural memory. Having been raised in an oral culture environment, Kemal Ataş’s musical legacy has been documented through semi-structured interviews conducted with his son, Ferhat Ataş, as well as through archival sound recordings and thematic melodic excerpts derived from these recordings.
A qualitative research methodology was adopted, employing interview and document analysis techniques during the data collection process. The interview data were analyzed using descriptive analysis; the performance recordings were digitized and transcribed into musical notation, revealing the structure of Ataş’s repertoire. The findings demonstrate that Kemal Ataş was not only a performer but also a craftsman who transmitted traditional instrument-making knowledge across generations. The materials he used in the instrument-making process, the structural characteristics of the melodies he performed, and the social contexts in which he made music all reflect the multi-layered nature of the local musical culture.
In conclusion, the case of Kemal Ataş illustrates the intersection between individual memory and collective cultural heritage, while emphasizing both the fragility of local musical traditions and the urgent need for their preservation. This study aims to contribute to the documentation and archiving of rural musical productions, which have remained largely invisible within mainstream cultural and academic narratives.

Keywords

Turkish folk music , Ordu music culture , cultural transfer , kaval , Kemal Ataş

References

• Avşar, M. ve Kolukırık, K. (2016). Tokatlı Halk Şairi ve Halk Müziği Sanatçısı Eşref Tonbuloğlu’nun Hayatı ve Sanatı Çerçevesinde Halk Müziği Formundaki On Eserinin Müzikal Çözümlemelerinin Yapılması: Rast Müzikoloji Dergisi, 4(3), 1305–1326.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Eryılmaz, S. ve Deniz, G. (2019). Türkiye’de Programlama Eğitimi ile İlgili Yapılan Çalışmaların İncelenmesi: Bir Betimsel Analiz Çalışması: Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(4), 319-338.
• Kınık, M. (2011). Bir İletişim Aracı Olarak Türk Halk Müziği ve Türküler: Erciyes İletişim Dergisi, 2(1), 136-150. Kıvanç, M. ve Şen, Y. (2018). Erzurum Yöresine Ait Oyun Havalarının Günümüz İcrası Yönünden İncelenmesi: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 40, 179-209.
• Yıldız, S. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Sorunu: Nicel ve Nitel Paradigmalardan Örnekleme Kuramına Bütüncül Bir Bakış: Kesit Akademi Dergisi, sayı 11, 421-442.
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Türk Dil Kurumu sözlükleri. (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/), (Erişim tarihi: 16.07.2025).