Koronovirüsün Finansal Piyasalara Etkisinin Bölgesel Yakınlık Açısından İncelenmesi: Ampirik Bir Uygulama

Yıl 2020, Sayı: Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 359 - 378, 15.07.2020

Samet Gürsoy

Öz

Bu çalışmada, koronavirüs (covid19)’ün finansal piyasalar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Virüsün ortaya çıktığı ülke olan Çin ile virüsün Mart 2020 itibari ile en etkin olduğu 3 kıtadan seçilen 4 ülkenin pay piyasaları arasındaki istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığı sorgulanmıştır. Bu doğrultuda, virüsün ortaya çıktığı Aralık 2019 öncesi ve sonrası olmak üzere iki dönem baz alınmıştır. Günlük pay piyasalarının kapanış fiyatları kullanılarak Toda Yamamoto nedensellik testi çalıştırılmıştır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgulara göre, 2019 Aralık öncesinde ABD pay piyasası SP500 endeksinin Çin pay piyasası SSEC endeksini %5 anlamlılık düzeyinde etkilerken, 2019 Aralık sonrasında Çin piyasasının daha bağımsız olarak kendi dinamiklerinden etkilendiği görülmüştür. Diğer bir yandan 2019 Aralık öncesinde Çin pay piyasası ile Güney Kore Pay piyasaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir nedensellik ilişkisine rastlanmamış iken, 2019 Aralık sonrasında ise SSEC endeksinin Güney Kore pay piyasası KOSPI50 endeksini tek taraflı olarak etkilediği gözlemlenmiştir. Bu çalışmada baz alınan dönem ve değişkenler itibari ile, virüsün pay piyasaları üzerinde etkisinin bölgesel yakınlıkla ilgili olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Finansal piyasalar, salgın, koronavirüs (Covid19)

Kaynakça

• Ahmad, T., Khan, M., Khan, F. M., & Hui, J. (2020). Are we Ready for The New Fatal Coronavirus: scenario of Pakistan? Human Vaccines ve Immunotherapeutics, 16(3), 736-738.
• Ayittey, F.K., Ayittey, M. K., Chiwero, N. B., Kamasah, J. S. ve Dzuvor, C. (2020). Economic Impacts of Wuhan 2019-nCoV on China and the World. Journal of Medical Virology, 10.1002/jmv.25706. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/jmv.25706, (Erişim Tarihi: 06.03.2020).
• Bobdey, S. ve Ray, S. (2020). Going Viral–Covid-19 Impact Assessment: A Perspective Beyond Clinical Practice. Journal of Marine Medical Society, 22(1), 9-12.
• Chen, M-P., Lee, C.C., Lin, Y-H. and Chen, W-Y. (2018). Did the SARS Epidemic Weaken the Integration of Asian Stock Markets? Evidence from Smooth Time_Varying Cointegration Analyisis. Economic Research. 31(1), 908-926
• Corbet, S., Hu, Y., Lucey, B. M., ve Oxley, L. (2020). Aye Corona! The Contagion Effects of Being Named Corona During the COVID-19 Pandemic, Working paper. Erişim: 02.02.2020. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3561866
• Doğan, Z., Buyrukoğlu, S. ve Kutbay, H. (2018). Türkiye ‘de Bitcoin işlemlerinin vergilendirilmesi ve muhasebeleştirilmesine ilişkin öneriler. Vergi Sorunları Dergisi, (361), 23- 33.
• Du, Z., Wang, L., Cauchemez, S., Xu, X., Wang, X., Cowling, B. J., & Meyers, L. A. (2020) Risk for Transportation of Coronavirus Disease from Wuhan to Other Cities in China. Emerging Infectious Diseases. 26(5):1049-1052. Doi:10.3201/eid2605.200146
• Gujarati, D. (1995). Basic Econometrics-Third Edition. USA. MC-Graw-Hill.
• Gürsoy, S., Tunçel, M. B., & Sayar, B. Koronavirüsün (COVID-19) Finansal Göstergeler Üzerine Etkileri, Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 20-32.
• Investing, (2020). ‘’Büyük Dünya endeksleri’’, Erişim: 15.03.2020. https://tr.investing.com/indices/major-indices
• Lee, J. ve Strazıcıch, M. C. (2004). Minimum LM Unit Root Test with One Structural Break Appalachian State University, 04(17), 1-15.
• Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks, Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Luo, S. ve Tsang, K. P. (2020). How Much Of China And World GDP Has The Coronavirus Reduced?Social Science Research Network Report. Erişim: 01.03.2020. file:///C:/Users/Samet%20G%C3%9CRSOY/Downloads/SSRN-id3543760.pdf
• Luo, S. ve Tsang, K. P. (2020). How Much Of ChinaAnd World GDP Has The Coronavirus Reduced?,Social Science Research Network Report.
• McKibbin, W., J. ve Fernando, R. (2020). The Global Macroeconomic Impacts of COVID-19: Seven Scenarios. Erişim: 01.02.2020 http://www.sensiblepolicy.com/download/2020/2020Working Papers/2020_19_CAMA_COVID19_mcKibbin_fernando_0.pdf
• Şenol, Z., ve Zeren, F. (2020). Coronavırus (Covıd-19) and Stock Markets: The Effects of The Pandemic On The Global Economy. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), 1-16.
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Auto Regressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, (66), 225-250.
• Wordometers (2020). Covid-19 Coronavirus Pandemic, Erişim: 15.03.2020 https://www.worldometers.info/coronavirus/
• Yavuz, N., Ç. (2006) Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
• Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.
• Yurdakul, F. (2000). Yapısal Kırılmaların Varlığı Durumunda Geliştirilen Birim-Kök Testleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 21-34.
• Zeren, F. ve Hızarcı, A. E. (2020). The Impact of Covıd-19 Coronavirus on Stock Markets: Evidence From Selected Countries, Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 78- 84.