Göreve Yeni Başlayan Öğretmenlerin Yeterlik Algılarının ve Karşılaştıkları Sorunların Belirlenmesi

Yıl 2017, Sayı: 31, 738 - 749, 01.08.2017

Taner Altun Ahmet Gülay

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1837

Öz

Bu çalışmada, göreve yeni başlayan öğretmenlerin yeterlik algılarının ve karşılaştıkları sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırmalarda kullanılan özel durum çalışması yöntemiyle yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Rize ilinde, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında görev yapan ve meslekte yeni olan, farklı branşlarda 14 öğretmen oluşturmuştur. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Veriler temel düzey ve içerik analizi teknikleri ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda göreve yeni başlayan öğretmenlerin büyük bir bölümünün fakülteden mezun olduktan sonra kendilerini mesleğe hazır hissetmedikleri ve görev esnasında ise mesleğe ilişkin yeterlik algılarının arttığı tespit edilmiştir. Göreve yeni başlayan öğretmenlerin meslekte karşılaştıkları sorunların en büyük nedeni olarak programın içerik yönünden yoğun olmasını gördükleri belirlenmiştir. Ayrıca göreve yeni başlayan öğretmenlerin mesleğe uyuma yönelik en çok aday öğretmenlerin belli bir süre deneyimli bir öğretmenle derse girmesini önerdikleri görülmüştür. Araştırma sonunda lisans eğitmindeki öğretmenlik uygulamasının süre ve içerik yönünden daha etkili hale getirilmesi ve göreve yeni başlayan öğretmenlerin görüşlerinden hareketle aday öğretmenlerin belli bir süre deneyimli öğretmenlerle derse girmeleri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

göreve yeni başlayan öğretmenler, öğretmen yeterlikleri, nitel araştırma

Determining Perceptions of Newly Qualified Teachers about Their Professional Competencies and Challenges

Öz

In this study, it was aimed to determine views of newly qualified teachers about their competencies and challenges they face in their profession. In the study, case study method which is used in qualitative research approaches was utilized. The study group of the research consisted of 14 randomly selected newly qualified teachers in different branches who work in different schools of Rize, in 2014-2015 academic year. Data was collected through semi-structured interview technique. Obtained data was analyzed with basic level analysis and content analysis. Results of the study indicate that majority of beginning teachers did not feel ready for the profession after graduated from the faculty and however their self-efficacy beliefs were increased after starting to the profession. According to results of the study, participant teachers’ perceive the curriculum as one of the main constraints about their profession. Findings of the study show that participant teachers mainly suggest that newly started teachers should work with experienced teachers for a while. At the end of the study, it was recommended that teaching practice in undergraduate education should be brought more effective in terms of time and content and newly qualified teachers should work with experienced teachers for a certain time.

Anahtar Kelimeler

newly qualified teachers, personal competence, qualitative research

Kaynakça

• Aitken, R. & Harford, J. (2010). Induction needs of a group of teachers at different career stages in a school in the Republic of Ireland: challenges and expectations. Teaching and Teacher Education, 27, 350-356.
• Altun, T. & Cengiz, E. (2012). İlköğretim II. kademe branş öğretmenlerinin mesleki gelişim fırsatları hakkındaki görüşleri. Internatıonal Online Journal of Educational Sciences, 4(3), 672-690.
• Altun, T. & Vural, S. (2012). Bilim ve sanat merkezinde (BİLSEM) görev yapan öğretmen ve yöneticilerin mesleki gelişim ve okul gelişimine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 152-177.
• Aydın, R., Şahin, H. & Topal, T. (2008). Türkiye’de ilköğretime sınıf öğretmeni yetiştirmede nitelik arayışları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 119-142.
• Baştürk, R. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime yönelik algı ve beklentilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 96-107.
• Boyraz, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan aday öğretmenlerin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bümen, N.T. & Özaydın, T.E. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(169), 109-125.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cihan, T. & Gürlen, E. (2013). İlköğretim 5. sınıf ingilizce dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 131-146.
• Creswell, J.W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çeviren: O. Birgin, S. Ünal, T. Özsevgeç, Y. Dede, A. Bacanak, A. Bakla, A. Budak, G. Hacıömeroğlu, İ. Budak, M. Aydın, M. Bütün, M. Aydın, S.B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: ilk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çaycı, B. (2011). Sınıf öğretmenliği lisans programındaki alan eğitimi derslerinin öğretmen yeterliği üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-12.
• Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.
• Devecioğlu, Y. & Akdeniz, A.R. (2013). Alan eğitimi derslerinin öğretmen yeterlikleri bağlamında değerlendirilmesi-I. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 8(1), 44-68.
• Ekinci, A. (2010). Aday öğretmenlerin iş başında yetiştirilmesinde okul müdürlerinin rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 63-77.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Er, K.O. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf ingilizce öğretim programlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 1-25.
• Fantilli, R.D. & McDougall, D.E. (2009). A study of novice teachers: challenges and supports in the first years. Teaching and teacher education, 25, 814-825.
• Gaikhorst, L., Beishuizen, J., Roosenboom, B. & Volman, M. (2016). The challenges of beginning teachers in urban primary schools. European Journal of Teacher Education, 40(1), 46-61.
• Gelbal, S. & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Gökçe, A.T. (2013). Aday öğretmenlerin öğretme ve öğrenmeye yönelik yeterliklerine ilişkin yaşadıkları sorunlar. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 12(23), 23-42.
• Gündoğdu, K., Aytaçlı, B., Aydoğan, R. & Yıldırım, C. (2015). Öğretmen yeterlikleri alanında yazılan makalelerin içerik analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 30-43.
• Güneş, F. (2016). Öğretmen yetiştirme yaklaşım ve modelleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 413-435.
• Haggarty, L., Postlethwaite, K., Diment, K. & Ellins, J. (2011). Improving the learning of newly qualified teachers in the induction year. British Educational Research Journal, 37(6), 935-954.
• Kahyaoğlu, M. & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz-yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
• Kelly, A.M., Gningue, S.M. & Qian, G. (2015). First-year urban mathematics and science middle school teachers: classroom challenges and reflective solutions. Education and Urban Society, 47(2), 132-159.
• Korkmaz, İ., Saban, A. & Akbaşlı, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38, 266-277.
• Korkmaz, S. (1999). Göreve yeni başlayan öğretmenlerin mesleğe uyum sorunları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• MacBlain, S. & Purdy, N. (2011). Confidence or confusion: how well are today’s newly qualified teachers in England prepared to meet the additional needs of children in schools?. Teacher Development, 15(3), 381- 394.
• Nartgün, Ş.S. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarının etkileri üzerine düşünceleri (Bolu ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 157-178.
• Özgan, H. (2013). Stajyer öğretmenlerin sosyalleşme sürecinde okul yöneticilerinden beklentileri. Eğitim ve Bilim, 38, 17-29.
• Özpınar, M. & Sarpkaya, R. (2010). Köyde görev yapan sınıf öğretmenlerinin sorunları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 17-29.
• Özpınar, S. (2007). Anadolu öğretmen liselerinde okutulan öğretmenlik meslek bilgisi dersleri ile eğitim fakültelerinde okutulmakta olan öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin ilişki düzeylerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Öztürk, F.Z., Kaya, N. & Durmaz, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin görev sürecinde yaşadıkları eğitimsel sorunlar ve çözüm önerileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 68-94.
• Sağ, R. (2007). Öğretmen eğitiminde uygulama öğretmenliği uygulamasının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Sarı, M.H. (2011). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Seferoğlu, S.S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilimin ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Tang, S.Y.F. & Choi, P.L. (2009). Teachers’ professional lives and continuing professional development in changing times. Educational Review, 61(1), 1-18.
• Tebliğler Dergisi (2006). Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, 69(2590), 1504-1540.
• Uygun, S. (2012). Basında öğretmen sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 194, 72-91.
• Ünal, Ç. & Başaran, Z. (2010). Yeni program çerçevesinde sosyal bilgiler öğretmenlerinin sorunları (Erzurum). Milli Eğitim Dergisi, 186, 291-309.
• Veenman, S. (1984). The perceived problems of beginning teachers. Review of Educational Research, 54(2), 143- 178.