SINIF ÖĞRETMENLERİNİN SINIFLARINDA KARŞILAŞTIKLARI OKUMA GÜÇLÜKLERİNE İLİŞKİN NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2011, Sayı: 17, 80 - 101, 01.12.2011

Taner Altun Durmuş Ekiz Merve Odabaşı

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları okuma güçlüklerini ve bu güçlükleri gidermek için yaptıkları uygulamaları belirlemektir. Çalışma nitel araştırmalarda kullanılan özel durum çalışması yöntemiyle yürütülmüştür. Veriler, Trabzon, Gümüşhane ve Rize illerinde çalışan 10 sınıf öğretmeniyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Veriler temel düzey ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sınıf öğretmenlerinin birçok okuma güçlüğüyle karşılaştığı ve bunları gidermek için çeşitli uygulamalara başvurdukları belirlenmiştir. Öğretmenlerin uygulamalarını kısmen de olsa etkili gördüğü ancak kendilerini tam anlamıyla yeterli görmedikleri tespit edilmiştir. Okuma güçlüklerinin giderilmesi için velilere, öğrencilere ve öğretmenlere yönelik uygulamaya dayalı seminerler düzenlenmesi veya öğretmenlerin öğrencilerine model oluşturabilecekleri uygun ortamların oluşturulması gibi çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okuma güçlüğü, sınıf öğretmeni görüşleri, eğitimde nitel araştırma

A Qualitative Study on Reading Difficulties Faced by Primary Teachers in Their Classrooms

Öz

The aim of this study is to identify reading difficulties faced by primary school teachers’ in their classrooms and their strategies to overcome it. In the study, case study approach which is used in qualitative studies is utilized. Data was collected through semi-structured interview technique applied to 10 primary teachers who work in Trabzon, Gümüşhane and Rize. The data was through content analysis. Interview results illustrate that teachers come across reading difficulties of their pupils in their classrooms and they try to use different approaches to remove reading difficulties of children. It was found out that teachers’ approaches for preventing reading difficulties were partly effective but teachers perceive themselves inadequate mostly. At the end of the study it was recommended that practical seminars for teachers, parents and students should be arranged or appropriate teaching and learning environments should be created where teachers could be modeling effective reading.

Anahtar Kelimeler

Reading difficulties, teachers’ views, and qualitative research in education.

Kaynakça

• Akçamete, G. ve Firdevs, G. (1992). Üniversite Öğrencilerinde Etkili ve Hızlı Okumanın Geliştirilmesi, Ankara Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2): s.463–471.
• Akyol, H. (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akyol, H. ve Yıldız, M. (2010) Okuma Bozukluğu Olan Bir Öğrencinin Okuma ve Yazma Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Durum Çalışması”, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20 -22 Mayıs), Elazığ, 2010, s. 128-132
• Arslan, D. ve Dirik, M.Z. (2008). İlköğretim İkinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Güçlüklerini Gidermede Okumayı Geliştirici Duyuşsal Yaklaşımın Etkisi, Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI (1): s.1-18.
• Aşılıoğlu, B. (2008) . Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi ve Onu Geliştirme Yolları, D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1): s.1-18.
• Aytaş, G. (2005) Okuma Eğitimi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4): s.461-470.
• Baydık, B. (2006) Okuma Güçlüğü Olan Çocukların Sözcük Okuma Becerileri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 7 (1) 29-36.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün,Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. (2001) İlkokuma Yazma Öğretimi, Ankara: Nobel Yayıncılık
• Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006) Okuma ve Anlama Sorunu Olan Öğrenciler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4): s. 437-456.
• Ekiz, D. (2009) Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 2. Baskı) , Ankara: Anı Yayıncılık.
• İkinci, Ö. (2011) ‘Sıradan Bir Zeki Değilim: Disleksiğim’, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı:519 (Şubat), ss. 36-40
• Keskinkılıç, K. (2002) İlkokuma Yazma Öğretimi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Koçer, D. (2011) ‘Okuma bozukluğu’ Internet adresi: http://www.beyazokul.com/okuma- bozuklugu.htm Erişim Tarihi: 24.02.2011
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006) Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, 31.05.2006 tarih ve 26184 http://orgm.meb.gov.tr/Mevzuat/ozel_yon_SON/Ozel_Egitim_Hizmetleri_Yonetmelig i_son.pdf (erişim Tarihi: 22.02.2011) Gazete, Web Adresi
• Yangın, S. ve Sidekli, S. (2006) ‘Okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin kelime tanıma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama’, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005 Sayı:11, ss. 393- 413.
• Yılmaz, M. (2008) Türkçede Okuduğunu Anlama Becerilerini Geliştirme Yolları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9) .
• Yılmaz, M. (2008b) . Kelime Tekrar Tekniğinin Akıcı Okuma Becerilerini Geliştirmeye Etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2): s. 323-350.
• Yılmaz, Z. A. (2006) Sınıf Öğretmenleri Adaylarının Okuma Alışkanlığı, İlköğretim Online, 5(1) : s. 1-6.