ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN PSİKOLOJİK DANIŞMANA İLİŞKİN ALGILARININ METAFOR ANALİZİ YOLUYLA İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 39, 92 - 103, 30.06.2021

Merve Duruğa , Ümit Doğan

Öz

Bu çalışma özel yetenekli öğrencilerin ’’Psikolojik Danışman” kavramına yönelik sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma nitel araştırma desenlerinden olgubilim desenine göre yürütülmüştür. Araştırmanın verileri 2019-2020 eğitim öğretim yılı, Şanlıurfa Bilim ve Sanat Merkezinde eğitim görmekte olan 41 kız, 39 erkek toplam 80 özel yetenekli öğrencinin “Psikolojik Danışman.…….. gibidir. Çünkü………” ifadelerini tamamlamasıyla elde edilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre özel yetenekli öğrenciler “Psikolojik Danışman” kavramı için 80 geçerli metafor üretmiştir. Üretilen bu metaforlar daha sonra ortak özellikleri ve benzetme yönleri dikkate alınarak kategorileştirilmiştir. Bu işlem sonucunda “Psikolojik Danışman” kavramı için beş kategori elde edilmiştir. Bu kavramsal kategoriler: ‘’Sorun Çözen Unsurun İfadesi Olarak Psikolojik Danışman’’, ‘’Değerli Bir Unsurun İfadesi Olarak Psikolojik Danışman’’, ‘’Belirsizlik ve Anlamsızlık Unsuru Olarak Psikolojik Danışman’’, ‘’Güven Unsuru Olarak Psikolojik Danışman’’, ‘’Abartılan Bir Unsurun İfadesi Olarak Psikolojik Danışman’’ başlıkları altında toplanmıştır. Çıkan sonuçlara göre de yapılan çıkarımlar ve tartışmalar makale sonunda paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

özel, yetenekli, psikolojik danışman

Analysis of Specially Talented Students' Perceptions About Psychological Counseling Through Metaphorine Analysis

Öz

This study was conducted in order to reveal the perceptions of gifted students towards the concept of "Psychological Counselor" through metaphors. The research was conducted based on the phenomenological phenomenology pattern, one of the qualitative research designs. The data of research is obtained by complating the expressions ‘’ Psychological Counselor is like…… Because…..’’ of 80 students is in the Şanlıurfa Science and Art Center and this collecting data is interpreted according to the content analysis. Because ……… ”was obtained by completing the expressions. The collected data were analyzed and interpreted using content analysis technique. Frequency and percentage values are calculated. According to the findings, gifted students produced 80 valid metaphors for the concept of "Psychological Counselor". These metaphors were then categorized by taking their common features and analogy aspects into consideration. As a result of this process, five categories were obtained for the concept of "Psychological Counselor". These conceptual categories are: '' Psychological Counselor as the Expression of the Problem Solving Element '', '' Psychological Counselor as the Expression of a Valuable Element '', '' Psychological Counselor as an Element of Uncertainty and Meaning '', '' Psychological Counselor as an Element of Trust '', It was collected under the headings of "Psychological Counselor as Expression of an Exaggerated Element". Inferences and discussions made according to the results are shared at the end of the article.

Kaynakça

• Akman, Y. (1992). İlköğretim düzeyindeki öğrencilerin rehberlik gereksinimleri. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(3), 4-6. Amatea, E. S. ve Clark, M. A. (2005). Changing schools, changing counselors: A qualitative study of school administrators’ conceptions of the school counseling role. Professional School Counseling, 9(1), 16- 27. Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171), 100–108.
• Ataman, A. (2005). Özel eğitime giriş. (2.Basım). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
• Balcı, A. (2003). Eğitim örgütlerinde yeni bakış açıları: Kuram-araştırma ilişkisi II. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 33, 26-61.
• Bektaş, M. ve Karadağ, B. (2013). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin yardımlaşma değerine yönelik geliştirdikleri metaforların incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 271-286.
• Beşkardeş, S. (2007). Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrencilerin yabancı dil (İngilizce) öğretiminde metafor sisteminin uygulanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Bıçak, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu psikolojik danışmanlarının görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişki bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Camadan, F., ve Kahveci, G. (2013). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin psikolojik danışmana (psikolojik danışman) ilişkin algılarının incelenmesi. Educational Sciences: Theory Pract, 13(3), 1371-1392.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çapan, B. E. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12): 140-154.
• Davaslıgil, Ü. (2000). 1. İstanbul çocuk kurultayı İstanbul çocuk raporu. Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklara İlişkin Alt Komisyonu, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Erişti, B. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin öğrenme, öğretme, öğretmenlik mesleği ve öğretmen özellikleri ile ilgili görüşleri. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2 (1).
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlar¬dan yararlanma durumları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eği¬tim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Güven, M. (2006). Okullarda rehberlik servisleri hizmetleri. (A. Kaya içinde), Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karataş, K. ve Sönmez, N. (2019). Lise öğrencilerinin rehberlik hizmetlerine ve rehber öğretmene ilişkin görüşleri: metaforik bir analiz. Journal of Theoretical Educational Science, 12(3), 915-934.
• Kunt, K. ve Tortop, H. S. (2013). Türkiye’deki üstün yetenekli öğrencilerin bilim ve sanat merkezlerine ilişkin metaforik algıları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2).
• MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı). (1991). 1. Özel Eğitim Konseyi, Ankara.
• MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı). (2007). Bilim ve Sanat Merkezi Yönergesi, Ankara.
• MEB. (Milli Eğitim Bakanlığı). (2012). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, Ankara.
• MEGEP. (Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) (2009). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Üstün Zekâ ve Özel Yetenekli Çocuklar Modülü.
• Memduhoğlu, H.B. ve Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 137-148.
• Mertol, H., Doğdu, M., ve Yılar, B. (2013). Özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin metaforik algıları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(3).
• Mutlu, E. (1998). İletişim sözlüğü. Ankara: Ark Yayınları.
• Nas, E. (2019). Bir metafor çalışması: öğrencilerin rehberlik servisine ilişkin algıları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 291-301.
• Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarına göre ortaöğretim öğretmenlerini temsil eden metaforlar. Milli Eğitim Dergisi, 182, 36-56.
• Onur, M. (1997). Giresun ili merkez liselerindeki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin rehberlik anlayışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerinin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2 (1).
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(3), 459-496.
• Sak, U. (2010). Üstün zekâlılar özellikleri, tanımlamaları, eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
• Sürücü, A. (2009). Psikolojik danışmada, danışmanın danışan tarafından algılanması. Konya: Eğitim Akademi.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2.
• Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Bilsem örneği). Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• TDK (2016). http://www.tdk.org.tr, Erişim Tarihi: 15/12/2019.
• Uz Baş, A. (2009). Rehberlikte hizmet türleri. B. Aydın (Ed.). Rehberlik İçinde. Ankara: Pegem A, 82-116.
• Ünal, A. ve Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin psikolojik danışmanı algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7, 2.
• Vural, B. (2004). Öğrenci merkezli eğitim ve çoklu zeka. İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Yalçın, M. ve Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar 1. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 229-256.
• Yalçın, S., Yılmaz, M. ve Karakaya, Y. (2018). Okul yöneticilerinin psikolojik danışma ve rehberlik servislerine ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 662-675
• Yeşilyaprak, B. (2001). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.