POSTPARTUM İLK 48 SAATTE VERİLEN AİLE PLANLAMASI EĞİTİMİNİN YÖNTEM SEÇİMİ VE KULLANIMINA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 39, 19.06.2019

Şengül Yaman Sözbir , Burcu Herek Melike Ergüven Boğa Gözde Koçak Pınar Akbaş

Öz

Doğum sonu dönem; doğurganlığın bilinçli
bir şekilde planlanması amacına yönelik olarak, bireylere hizmet sunmak için
iyi bir fırsattır. Bu dönem,
kadınların aile planlaması yöntemi kullanma konusunda isteklerinin yüksek
olduğu bir dönem olarak belirtilmektedir.

Amaç:
Bu çalışmada doğum sonrası ilk 48 saat içinde verilen AP eğitiminin annelerin
doğum sonrası aile planlaması yöntem seçimi ve kullanımına etkisini araştırmak
amaçlanmıştır. Yöntem: Yarı deneysel
tipte yapılan çalışmanın örneklemini 30 deney ve 30 kontrol olmak üzere toplam
60 anne oluşturmuştur. Deney grubundaki annelere postpartum ilk iki gün
içerisinde taburcu olmadan önce aile planlaması eğitimi verilmiş; postpartum ikinci ayın sonunda ve
altıncı ayın sonunda telefonla aranarak aile planlaması kullanım durumları
sorgulanmıştır.

Bulgular:
Deney ve kontrol grubundaki katılımcıların postpartum ikinci ayda ve altıncı
ayda aile planlaması kullanımı ve en sık kullandıkları aile planlaması yöntemi
(kondom) açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
(p>0.05)bulunmamıştır.

Sonuç:
Postpartum ilk 48 saat içerisinde verilen aile planlaması eğitimin postpartum aile
planlaması yöntemi kullanımı üzerinde etkili olmadığı düşünülmüştür. Postpartum
aile planlaması yöntemi kullanımı için verilecek eğitimin gebeliğin son
trimestirinde ya da postpartum 4-6. Haftalarda yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Postpartum, aile planlaması, hemşire, sağlık eğitimi

Kaynakça

• 1. Hotun Şahin N. Doğurganlığın Düzenlenmesi. Editör: Kızılkaya Beji N. Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalıkları, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul 2015 s: 119-134. 2. Dilbaz B. Kontrasepsiyon. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 2013; 4 (6): 40-44. 3. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Elma Teknik Basım Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara 2014. 4. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Genişletilmiş XIII. Baskı, Özyurt Matbaacılık, Ankara 2016 5. Dilek U. Postpartum Kontrasepsiyon. Editör: Güner H. 3. Uluslar Arası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi Bildiri Kitabı. Bilimsel Araştırmalar Basın ve Yayın, Ankara 2005 s:77. 6. Mungan T. Laktasyonda Kontrasepsiyon. Editör: Güner H. 3. Ulusal Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi Bildiri Kitabı. Bilimsel Araştırmalar Basın ve Yayın, Ankara 2005 s: 151-152. 7. Eroğlu K. Doğum ve düşük sonrası kontraseptif yöntemler. Editör: Güner H. 6. Ulusal Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi Bildiri Kitabı. Bilimsel Araştırmalar Basın ve Yayın, Ankara 2009 s:35-39. 8. Gölbaşı Z, Tümay HS, Koç D, Yıldız H. Bir Sağlık Ocağı Bölgesindeki Kadınların Postpartum Dönemde Gebelikten Korunma Durumları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Cumhuriyet Univ Hemsire YO Derg. 2005; 12(1): 29-38. 9. Erenel AŞ, Eroğlu K. Doğum Sonrası Dönemde Ev Ziyareti Yoluyla Desteklenen Emzirme Eğitim Modelinin Laktasyonel Amenore Metoduna Etkisi. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst. 2009; 19(4): 179-188. 10. Saygılı P. Aile Planlaması Hizmetlerinde Hemşirenin Rolü. Turkiye Klinikleri J Surg Med Sci. 2006; 2 (13): 37-44. 11. Engin-Üstün Y, Üstün Y, Çetin F, Meydanlı MM, Kafkaslı A, Sezgin B. Effect of postpartum counseling on postpartum contraceptive use. Arch Gynecol Obstet. 2007; 275(6), 429-432. 12. World Health Organization. Postpartum care of the mother and newborn: a practical guide, WHO Publications, Geneva 1998 13. Naçar M, Öztürk A, Öztürk Y. Doğum Sonrası Dönemde Verilen Aile Planlaması Eğitiminin Yöntem Kullanmaya Etkisi. Erciyes Med J. 2003; 25 (3): 122-130. 14. Little P, Griffin S, Dickson N, Sadler C, Kelly J. Unwanted Pregnancy and Contraceptive Knowledge: Identifying Vulnerable Groups From a Randomized Controlled Trial of Educational Interventions. J Fam Pract. 2000; 18 (4): 449-453. 15. Miller VL, Laken MA, Ager J, Essenmacher L. Contraceptive Decision Making Among Medicaid-Eligible Women. J Community Health, 2000; 25(6): 473-480. 16. Erenel AŞ, Kavlak T, Bingöl B. Kadınların Doğum Sonrası Altı Ay Sonunda Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu. Van Med J. 2011; 18(2): 68-76. 17. Bostancı MS. Doğu Anadolu Bölgesindeki Bir İlçede Kadınların Kullandıkları Kontraseptif Yöntemleri İçin Bilgi Kaynakları ve İstenmeyen Gebeliklerle İlişkisi. Dicle Med J. 2011; 38(2): 202-207. 18. Öçal P, Cansever İ, Salihoğlu F, Çepni İ, Işıloğlu H. Cerrahpaşa Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği’nde Kontraseptif Kullanımı. Klin Gelişim. 2004; 17(3): 37-41. 19. Dereli Yılmaz S, Ege E, Akın B, Çelik Ç. 15-49 Yaş Kadınların Kürtaj Nedenleri ve Kontraseptif Tercihleri. İ.U.F.N. Hemşirelik Dergisi. 2010; 18(3): 156-