TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞINA İLİŞKİN TUTUMLARI İLE ÜST BİLİŞSEL OKUMA STRATEJİLERİNİ KULLANIM DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 2, 645 - 658, 15.05.2015

Zeynep ÇETİNKAYA Edizer

Öz

Bu araştırmada, Türkçe öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları ile üst bilişsel okuma stratejilerini kullanma algıları arasındaki ilişkiyi belirleme amaçlanmıştır. Katılımcılar, 381 Türkçe öğretmen adayından oluşmuştur. Veriler, “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği” ile “Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Verilerde Mann Whitney U test istatistiği, Kruskal Wallis test istatistiği ve Spearman korelasyon analiz yöntemleri yapılmıştır. Araştırmada, cinsiyet değişkenine gore anlamlı bir farklılık belirlenirken sınıf değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlar ile üst bilişsel okuma stratejilerini kullanma algıları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Analitik ve pragmatik alt boyutları puanları arasında da pozitif yönde anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. Buna göre kitap okuma alışkanlığı tutumları arttıkça üst bilişsel okuma stratejileri kullanma algıları; analitik ve pragmatik alt boyutu puanları da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmen adayları, okuma alışkanlığı, üst bilişsel okuma stratejileri

RELATIONSHIP BETWEEN THE ATTITUDES OF TURKISH PROSPECTIVE TEACHERS ON READING HABITS AND THEIR PERCEPTIONS OF THE USES OF METACOGNITIVE READING STRATEGIES

Öz

This study aims to establish the relationship between the attitudes of Turkish prospective teachers on reading habits and their perceptions of the uses of metacognitive reading strategies. Participants consist of 381 Turkish prospective teachers. Collected data is based on the “Behavioral Questionnaire on Reading Habits” and the “Metacognitive Reading Strategies Questionnaire”. All data has been subjected to Mann Whitney U test statistic, Kruskal Wallis test statistic and Spearman correlation analysis method. Both questionnaires reveal a meaningful difference according to gender whereas class gender poses no meaningful difference. It has been observed that there is a positive and meaningful relationship between the attitudes on reading habits and the perception of the uses of metacognitive reading strategies. A positive and meaningful relationship between attitude points on reading books, analytical strategies and pragmatic strategies is determined. According to that, as reading habits increase, scores of the perception on the uses of metacognitive reading strategies, analytical and pragmatic sub-dimensions increase too.

Anahtar Kelimeler

Turkish prospective teachers, reading habits, metacognitive reading strategies

Kaynakça

• Ajideh, P. (2003). Schema theory-based pre-reading tasks: a neglected essential in the ESL reading class. The Reading Matrix, 3 (1), 1-14.
• Baker, L. & Brown, A. L. (1980). Metacognitive skills and reading. In P.D. Pearson (Ed.), Handbo- ok of reading research, technical report no.188. New York: Longman.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 32-49.
• Blakey, E. & Spence, S. (1990). Developing metacognition. Syracuse, NY: ERIC Clearinghouse on Information Resources [ED327218].
• Block, E. (1986). The comprehension strategies of second language readers. Tesol Quarterly, 20 (3), 463-494.
• Brown, A. L. (1977). Knowing when, where, and how to remember: a problem of metacognition. In R. Glaser (Ed.), Advences in instructional psychology, technical report no. 47. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Chen, M.H., Gualberto, P.J. & Tameta, C.L. (2009). The development of metacognitive reading awareness inventory. TESOL Journal, 1, 43-57.
• Çakıroğlu, A. (2007). Üstbiliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 21-27.
• Çöğmen, S. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri. Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Çöğmen, S. ve Saracaloğlu, A. S. (2010). Üst Bilişsel Okuma Stratejileri Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlama Çalışmaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-99.
• Gilbert, J. K. (2005). Visualization: a metacognitive skill in science and science education. In J. K. Gilbert (Ed.), Visualization in science education, (pp. 9-27). Dordrecht: Springer.
• Gömleksiz, M. N. (2004a). Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 185-195.
• Gömleksiz, M. N. (2004b). Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin De- ğerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Hong, Z. (2008). The metacognitive awareness of reading strategies among english major and non- english major college students in southern Taiwan. Unpublished master thesis. Gradute Studies of Leader University, Taiwan.
• Kummin, S. & Rahman, S. (2010). The relationship between the use of metacognitive strategies and achivement in English. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 7, 145-150.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Reading statuses of social studies and Turkish language teacher candidates (their attention, habits and levels of using reading strategies). Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24 (1), 11-32.
• Mavi, H. F. ve Çetin, B. (2009). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Kitap Okumaya İlişkin Gö- rüş ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4 (1), 1-11.
• Mokhtari, K. & Reichard, C. A. (2002). Assessing students’ metacognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94 (2), 249-259.
• Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlığına Yö- nelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 9 (15), 117-136.
• Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 713-740.
• Sevmez, H. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Singhal, M.(2001). Reading proficiency, reading strategies, metacognitive awareness and L2 rea- ders. The Reading Matrix, 1 (1), 1-9.
• Sonleitner, C.L. (2001). Metacognitive strategy use and its effect on college biology students’ attitu- de toward reading in the content area. Unpublished master of science. Oklahoma State Univer- sity Bachelor of Science, USA.
• Taraban, R., Kerr, M. & Rynearson, K. (2004). Analytic and pragmatic factors in college students’ metacognitive reading strategies. Reading Psychology, 25, 67-81.
• Temur, T. ve Bahar, Ö. (2011). Metacognitive awareness of reading strategies of Turkish learners who learn English as a foreign language. European Journal of Educational Studies, 3 (2), 421-427.
• Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe Öğretmen Adaylarının Okumaya İlişkin Tutum ve Görüşleri. Ulusla- rarası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 225-241.