Yetişkinlerin Duygularını İfade Etme Becerileri ile Çocukluk Yaşantıları Arasındaki İlişki ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2024, , 110 - 123, 30.06.2024

Ayşenur Aydın , Arzu Özyürek

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1356380

Öz

Bu çalışmada yetişkinlerin duygularını ifade etme becerileri ile çocukluk yaşantıları arasındaki ilişki ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle ulaşılabilen 229 yetişkin oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kişisel bilgiler formu, Duygularını İfade Etme Becerileri Ölçeği ve Çocukluk Yaşantıları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ölçek puanları arası ilişkinin belirlenmesinde Spearman Brown Korelasyon katsayısı, ölçek puanlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesinde sınıflama analizlerinden CHAID analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak; duygusal yakınlık ve genel olarak duygularını ifade etme becerileri yüksek olan yetişkinlerin çocukluklarında kişisel-sosyal yaşantılarının daha olumlu olduğu görülmüştür. Yetişkinlerin çocukluklarındaki aile yaşantısı algılarını etkileyen en önemli değişkenin öğrenim durumları olduğu, okul yaşantısı algılarını etkileyen en önemli değişkenin cinsiyetleri ve kişisel-sosyal yaşantı algılarını etkileyen en önemli değişkenin ise annenin çalışma durumu olduğu belirlenmiştir. Yetişkinlerin duygularını ifade etme becerilerini etkileyen en önemli değişkenin öğrenim durumları olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygu, Duyguları İfade Etme, Çocukluk Yaşantıları, CHAID Analizi

Kaynakça

• ACEs, R. R. (2014). Adverse Childhood Experiences. In ACE, (12), s.18.
• Akçay, C., & Çoruk, A. (2012). Çalışma Yaşamında Duygular ve Yönetimi: Kavramsal Bir İnceleme. Eğitimde Politika Analizi, 1(1), s.3-25.
• Akın, A., Uysal, R. & Çitemel, N. (2013). Çocukluk Dönemi Mutluluk/Huzur Anıları Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), s.71-80.
• Akkuş, D. (2020). Üniversitelere Yerleşen Üstün Başarılı Öğrencilerin Erken Çocukluk Yaşantılarının İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi,4 (2), s.50-62.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), s.231-274.
• Barutçugil, İ. (2002). Organizasyonlarda Duyguların Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları
• Boullier, M., & Blair, M. (2018). Adverse Childhood Experiences. Paediatrics and Child Health, 28(3), s.132-137.
• Bozgün, K. (2021). İlkokul Öğrencilerinin Okuma-Yazma Motivasyonunda Sosyal-Duygusal Gelişim, Azim ve Okulda Öznel İyi Oluşun Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik; Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri, (Çev.: İ. D. Erguvan Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Büyükcebeci, A. (2019). Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantılarının Yaratıcı Kişilik Özellikleri ve Aleksitimi ile İlişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (4), s.3187-3213.
• Chaplin, T.M. & Aldao, A. (2013). Gender Differences İn Emotion Expression İn Children: A Meta-Analytic Review. Psychol Bull, 139(4), s.735-65.
• Çarkıt, E. & Yalçın, S. B. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Düşünce Hataları ve Duyguları İfade Etmelerinin Mükemmeliyetçilik Tutumlarını Yordaması. Sakarya University Journal of Education, 8 (1), s.195-210.
• Çeçen, Y. D. D. A. (2002). Duygular İnsan Yaşamında Neden Vazgeçilmez ve Önemlidir? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,9(9) s.164-170.
• Demir, P. & Çakın, N. (2020). Kendine Zarar Verme Davranışı ve Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantıları: Bir Gözden Geçirme. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ,0 (10), s.129-155.
• Denizci, M. (2015). Does Emotıonal Expressıvıty Moderate Paın Severıty/Personalıty Traıts And Depressıon/Marıtal Satısfactıon Relatıons In Fıbromyalgıa Patıents? Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, T., & Yavuz, K. (2020). Yetişkinlerde Psikolojik Sağlamlık, Olumlu Çocukluk Deneyimleri ve Algılanan Mutluluk. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, (12), s.312-330.
• Durmuşoğlu, N. & Doğru, S. S. Y. (2006). Çocukluk Örseleyiciyaşantılarının Ergenlikteki Yakın İlişkilerde Bireye Etkisinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), s.237-246.
• Ediz, A. & Türe, H. (2015). Ankara İlinde Çocuk Suçluluğuna Yönelten Sebeplerin Chaıd Analizi ile İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (54), s.247-250.
• Elma, Y. E. & Erzen, V. (2022). 48-72 Aylık Çocukların Duygular Temasına Yönelik Gerçekleştirilen Çizimlerinin İncelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 9 (3), s.539-555.
• Ersan, C. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Saldırganlık Düzeylerinin Duygu İfade Etme ve Duygu Düzenleme Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ersanlı, K. (1990). Aile İçi İlişkilerin Dayandığı Psikolojik Temeller. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 5(1), s.51-54.
• Gençtosun, K. N. (2022). Yetişkinlik Dönemindeki Mutsuzluğun Çocukluk Yaşantıları ve Travmaları ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Goleman, D. (2016). Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir? (Çev.: B. S. Yüksel) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güler, K. & Tuncay, M. (2021). Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar ve Duyguları İfade Edebilme Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (4), s.1385-1405.
• Hudaynazarova, A. (2022). Olumlu ve Olumsuz Yaşantı Geçirmiş Ergenlerin Ostrasizm (Sosyal Dışlanma) ve Affetme Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Hunt, T. K., Slack, K. S., & Berger, L. M. (2017). Adverse Childhood Experiences and Behavioral Problems İn Middle Childhood. Child abuse & neglect, 67, s.391-402.
• İğci, U. G. (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Covid-19 Salgın Döneminde Dijital Çağ Bağlamında Çocukluk Yaşantılarına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. İnternet: http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 25.02.2023).
• Kandır, A., & Alpan, U. Y. (2008). Okul Öncesi Dönemde Sosyal-Duygusal Gelişime Anne-Baba Davranışlarının Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), s.33-38.
• Kılıç, S. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Yetersizlik Duygusu ve Duyguları İfade Etme Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Kurtuluş, H.K. (2022). Programı 18-65 Yaş Arası Bireylerin Çocukluk Çağı Travmaları ile Duyguları İfade Etme ve Empati Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kuyumcu, B. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Farkındalık Duyguları İfade Etme Benlik Kurgusu ve Öznel İyi Oluş Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1 (2), s.104-113.
• Kuzucu, Y. (2011). Duyguları İfade Etme Ölçeği'nin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Kastamonu Eğitim Dergisi ,19 (3), s.779-792.
• Lu, W., Mueser, K. T., Rosenberg, S. D., & Jankowski, M. K. (2008). Correlates Of Adverse Childhood Experiences Among Adults With Severe Mood Disorders. Psychiatric Services, 59(9), s.1018-1026.
• Manap, A. (2015). Çocukluk Yaşantıları Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), s.822-826.
• Mestci, S. (2021). Çocuklarda Duygu Düzenleme Becerisi. (Ed.: F. Gökkaya), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Meyer, B., & Carver, C. S. (2000). Negative Childhood Accounts, Sensitivity, and Pessimism: A Study Of Avoidant Personality Disorder Features İn College Students. Journal of Personality Disorders, 14(3), s.233-248.
• Meyer, C., Leung, N., Barry, L. ve De Feo, D. (2010). Emotion and Eating Psychopathology: Links With Attitudes Toward Emotional Expression Among Young Women. İnternational Journal of Eating Disorders, 43(2), s.187-189.
• Oğuz, E.N. (2019). Yetişkinlerde Kendine Yansıtma ve İçgörü, Duyguları İfade Etme, Duygusal Şemalar ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki ve Çeşitli Demoğrafik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Olcay, A. & Özgün, Ö. (2022). Okul Öncesi Çalışanlarının Olumsuz Çocukluk Yaşantılarına Dair Farkındalık Düzeyleri ve Müdahale Stratejileri, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Kongresi, Ege Eğitim Dergisi, 7. Özel Sayı. S.40-55.
• Özcan, S. (2022). Kişilik Özellikleri, Duygu Gereksinimi ve Sosyal ve Duygusal Yalnızlığın Duyguları İfade Etmeyi Yordayıcı Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Düzce.
• Özdoğan, A. Ç. (2020). Ebeveyn Duygusal Erişilebilirliği, Romantik İlişki Kalitesi ve Sosyal Bağlılık ile İyi Oluş Arasındaki İlişkide Yalnızlığın Aracılık Rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), s.59-85.
• Petersen, E., Fiske, A. P., & Schubert, T. W. (2019). The Role Of Social Relational Emotions For Human-Nature Connectedness. Frontiers in psychology, (10), s.1-6.
• Poole, J. C., Dobson, K. S., & Pusch, D. (2018). Do Adverse Childhood Experiences Predict Adult İnterpersonal Difficulties? The Role Of Emotion Dysregulation. Child abuse & neglect, (80), s.123-133.
• Taş, S. (2022). Olumlu Çocukluk Yaşantılarının Bireysel Yaratıcılıkla İlişkisinde Öz-Saygının Aracılık Etkisi. Omer Halisdemir Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), s.296-310.
• Tetik, S. & Akkaya, B. (2018). Üniversite Gençlerinin Duygu Yönetimi Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(4), s.99-121.
• Torun E. N. S. (2021). 4-8 Yaş Çocuğu Olan Ebeveynlerin Çocukluk Yaşantılarına Bağlı Olarak Çocuklarıyla Olan İlişkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Toytok, E. H., & Uçar, L. (2018). Okul Yöneticilerinin Kullandıkları Güç Türleri ve Örgütsel Depresyon: Bir İlişkisel Tarama Modeli. Ekev akademi Dergisi, (76), s.109-126.
• Tunca, A. (2022). Kadınların Mutluluğunun Yordayıcıları Olarak Öz-Şefkat ve Olumlu Çocukluk Yaşantıları. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), s.535-545.
• Türk, E. (2014). Çocukluk Döneminde Duygusal Gelişim ve Din Eğitimi. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 14(3), s.143-158.
• Yalçın S. B. & Hamarta, E. (2013) Üniversite Öğrencilerinin Duygularını İfade Edebilmelerinin Aleksitimi ve Psikolojik İhtiyaçlarına Göre İncelenmesi. OPUS-Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(4), s.36-82.
• Zeren C, Yengil E, Çelikel A, Arık A. ve Arslan M. (2012). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı İstismarı Sıklığı. Dicle Tıp Dergisi; 39 (4), s.536-541.