BİREYLERİN MESLEKLERİNE GÖRE DİĞERKÂMLIK DÜZEYLERİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 522 - 534, 30.06.2021

Nurdan Doğru Çabuker , Kurtman Ersanlı

https://doi.org/10.52835/19maysbd.938599

Öz

Bireylerin bir arada yaşama zorunluluğunun beraberinde getirdiği bir takım sosyal kurallar bulunmaktadır. Hem hayatta kalabilmek hem de toplum olabilmek adına uyulan ve zamanla içselleştirilen bu kurallar bireylerin yaşamlarına yön vermeye başlamıştır. Bu kurallardan bir tanesi de diğerkâmlıktır. Bu araştırmada farklı meslek gruplarından bireylerin diğerkâmlık düzeyleri incelenmiştir. Bu amaçla 700 bireyden oluşan çalışma grubundan Diğerkâmlık ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak elde edilen veriler analiz edilerek, denenceler test edilmiştir. Bulgular, bireylerin meslek gruplarına göre diğerkâmlık düzeylerinin farklılık gösterdiğini göstermiştir. Diğer denencelere bakıldığında, bireylerin diğerkâmlık düzeylerinin cinsiyet ve çocuk sahibi olma durumuna göre anlamlı şekilde farklılık gösterdiği, kadınların ve çocuk sahibi olan bireylerin diğerkâmlık düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Bireylerin medeni durumlarına göre ise anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Araştırmanın bulgularına göre ilgili literatür incelenmiş ve yapılan araştırmalar ışığında tartışılarak, önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Diğerkâmlık, Prososyal davranış, Empati, Bencillik

Kaynakça

• Avcı, D., Aydın, D., & Özbaşaran, F. (2013). Hemşirelik Öğrencilerinde Empati-Özgecilik İlişkisi ve Özgeci Davranışın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 108-113.
• Banbal, G. K. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik Düzeyleri. İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul: (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitimin Psikolojik Temelleri. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bar-Tal, D. (1986). Altruistic Motivation To Help: Definition, Utility and Operationalization. Humboldt Journal of Social Relations, 13(2), 3-14.
• Bilgin, N. (1988). Sosyal Psikolojiye Giriş. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Brickell, K., & Chant, S. (2010). The Unbearable Heaviness of Being'; Reflections on Female Altruism in Cambodia, Philippines, The Gambia and Costa Rica. Progress in Development Studies, 10(2), 145-159.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2007). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (2. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Carreon, D., Davidson, P., Andersen, R., & Nakazono, T. (2011). Altruism in Dental Students. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 22, 56-70.
• Chou, K.-L. (1998). Effects of Age, Gender and Participation in Volunteer Activities on the Altruistic Behavior of Chinese Adolescents. The Journal of Genetic Psychology, 159(2), 195-201.
• Comte, A. (1875). System of Positive Policy (Cilt Volume 1). London: Logmans, Green and Co.
• Coulter, I. D., Wilkes, M., & Der -Martirosian, C. (2007). Altruism revisited: A Comparison of Medical, Law and Business Students' Alturistic Attitudes. Medical Education, 41, 341-345.
• Eagly, A. H., & Crowley, M. (1986). Gender and Helping Behavior: A Meta-Analytic Review of the Social Psychological Literature. Psychological Bulletin, 100(3), 283-308.
• Elmas, U. (1998). Bireylerin Ana-Baba Tutumları İle Özgecilik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Garson, G. D. (2012). Discriminant Function Analysis. Asheboro, NC: Statistical Associates Publishers.
• Grauerholz, E. (1988). Altruistic Other-Orientationin Inmate Relationship. Social Behavior and Personality, 16(2), 127-131.
• İşmen, E., & Yıldız, S. A. (2005). Öğretmenliğe İlişkin Tutumların Özgecilik ve Atılganlık Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi(42), 151-166.
• Kalkan, M. (2015). Sosyal İlgi. B. Ergüner Tekinalp, & Ş. Işık Terzi içinde, Eğitimde Pozitif Psikoloji Uygulamaları (s. 283-318). Ankara: Pegem Akademi.
• Karadağ, E., & Mutafçılar, I. (2009). İlk ve Orta Öğretim Öğretmenlerinin Özgecilik Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 75-92.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi (25. b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kasapoğlu, A. (2004). Kur'an'da İki Zıt Karakter: Şuhh (Bencillik) ve Îsâr (Özgecilik). Akademik Araştırmalar Dergisi, 6(21), 125-147.
• Krebs, D. L. (1970). Altruism- An Examination of the Concept and A Review of the Literature. Psychological Bulletin, 73(4), 258-302.
• Michener, H. A., DeLamater, J. D., & Schwartz, S. H. (1990). Social Psychology (Second Edition b.). Florida: Harcourt Brace Jovanovich.
• Midlarsky, E., Kahana, E., & Corley, R. (1986). Personel and Situational Influences on Late Life Helping. Humboldt Journal of Social Relations, 13(1/2), 217-233.
• Milton, C. L. (2012). Alltruism. Nursing Science Quarterly, 25(3), 222-224.
• Mutafçılar, I. (2008). Özgecilik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Öğretmen Özgeciliği Üzerine Bir Araştırma. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi
• Onatır, M. (2008). Öğretmenlerde Özgecilik İle Değer Tercihleri Arasındaki İlişki. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Pallant, J. (2011). SPSS Survival Manuel: A Step by Step Guide To Data Analysis Using Spss. Crows Nest: New South Wales: Allen & Wallen.
• Piliavin, J. A., & Charng, H.-W. (1990). Altruism: A Review of Recent Theory and Research. Annual Review Sociology, 16, 27-65.
• Saks, M. J., & Krupat, E. (1988). Social Psychology And Its Applications. New York: Harper&Row.
• Schwartz, S. H. (1974). Awareness of Interpersonal Consequences Responsibility Denial and Volunteering. Journal of Personality and Social Psychology, 30(1), 57-63.
• Schwartz, C. E., Keyl, P. M., Marcum, J. P., & Bode, R. (2009). Helping Others Shows Differantial Benefits on Health and Well-being for Male and Female Teens. Journal of Happiness Studies, 10, 431-448.
• Spivak, A. L., & Farran, D. C. (2012). First-Grade Teacher Behaviors and Children's Prosocial Actions in Classrooms. Early Education and Development, 23, 623-639.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson/ Allyn & Bacon.
• Vollhardt, J. R. (2009). Altruism Born of Suffering and Prosocial Behavior Following Adverse Life Events: A Review and Conceptualization. Social Justice Research, 22, 53-97.
• Wispé, L. G. (1972). Positive Forms of Social Behavior: An Overview. Journal of Social Issues, 28(3), 1-19.
• Yavuzer, H., İşmen-Gazioğlu, E., Yıldız, A., Demir, İ., Meşeci, F., Kılıçaslan, A., et al. (2006). The Teacher Altruism Scale: Development, Validity and Reliability. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(3), 964-972.