GÜRPINAR’IN, ROMAN ÜZERİNE DÜŞÜNEN TİYATROSU İSTİĞRAK-I SEHERÎ’DE GERÇEKÇİLİK ARAYIŞI VE KARİKATÜRİZASYONU

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 724 - 738, 30.09.2021

Nur Yılmaztürk Dağaslanı

https://doi.org/10.52835/19maysbd.960736

Öz

Hüseyin Rahmi Gürpınar, roman türünde olduğu gibi eleştiriler türünde de üretken bir yazardır. Çeşitli dergi ve gazetelere yazdığı yazılar, dilinin kıvraklığı ve akıcılığı sebebiyle oldukça ilgi çekicidir. Bunlardan biri de Menemenlizade Tahir’in Sergüzeşt romanının tefrika edilen bir bölümü için yazdığı İstiğrak-ı Seherî adlı eleştiri yazısıdır. Bu makalenin amacı, Gürpınar’ın İstiğrak-ı Seherî yazısı içerisindeki baskın unsurların değerlendirilmesi aracılığıyla, onun romantizme karşı realizmi savunmasındaki temel kıstasları tespit etmektir. Bu kıstasların tespiti için, Gürpınar’ın değerlendirmesinde izini sürebileceğimiz unsurlar olan gerçekçilik, orijinallik arayışı, tefrika roman, anlatıcı-yazar ayrımı, karikatürize etme ve karnaval atmosferi ele alınmıştır. Tüm bu unsurları incelemeye çalıştığımız yazımızın iddiası ise onun orijinallik arayışını ve eleştirdiği konular için asıl yıkıcı etkiyi oluşturan karikatürize etmesini gölgeleyen unsurun, gerçekliğe saplantılı diyebileceğimiz şekilde bağlı kalmak olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Gürpınar, gerçekçilik, karikatürizasyon

Destekleyen Kurum

Destek Alınmamıştır

Kaynakça

• Bahtin, M. (2017). Karnavaldan Romana - Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bergson, H. (2014). Gülme - Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme. Devrim Çetinkasap (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Eagleton, T. (2017). Edebiyat Kuramı – Giriş. Tuncay Birkan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Ecevit, Y. (2016). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim.
• Eco, U. (1992). Açık Yapıt. Yakup Şahan (Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Eco, U. (1995). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. Kemal Atakay (Çev.). İstanbul: Can.
• Eco, U. (2003). Yorum ve Aşırı Yorum. Kemal Atakay (Çev.). İstanbul: Can.
• Kantarcıoğlu, S. (2009). Edebiyat Akımları–Platondan Derrida’ya. İstanbul: Paradigma.
• MacKay, M. (2018). Roman Nedir?. Fazilet Akdoğan Özdemir (Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay.
• Moran, B. (2018). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1 - Ahmet Mithat’tan A. H. Tanpınar’a. İstanbul: İletişim.
• Özlük, N. (2011). Türk Edebiyatında Fantastik Roman. İstanbul: Hiperlink.
• Parla, J. (2018). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim.
• Sağlık, Ş. (2010). Popüler Roman Estetik Roman. Ankara: Akçağ.
• Tanpınar, A. H. (2003). 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan.
• Tanrıkulu, A. ve Tanrıkulu, G. (ed.) (2001). Hüseyin Rahmi Gürpınar - Gazetecilikte Son Yazılarım 1 - Basın ve Basın Özgürlüğü. Özgür Yayınları: İstanbul.
• Tanrıkulu, A. ve Tanrıkulu, G. (ed.) (2006). Hüseyin Rahmi Gürpınar - Gazetecilikte Son Yazılarım 4 - Söyleşiler ve Paul Bourget’den Çevirdiği Andre Corneli Romanı. Özgür Yayınları: İstanbul.
• Tanrıkulu, A. ve Tanrıkulu, G. (ed.). (1998). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Mektupları ve Tiyatro Eleştirileri. Özgür Yayınları: İstanbul.
• Uşaklıgil, H. Z. (2018). Hikâye. İstanbul: Dergâh.
• Yetiş, K. (ed.) (1996). Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları. İstanbul: Alfa.
• Zupancic, A. (2011). Komedi: Sonsuzun Fiziği. Tuncay Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.