Sosyal Belediyecilik ve Sosyal Hizmet İlişkisi Üzerine Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 83 - 96, 30.03.2024

Berna Açıkgöz , İsmail Akyüz , Fatmanur Alsancak

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1430283

Öz

Ülkede uygulanacak sosyal refah politikasının belirlenmesi ve uygulanmasında yerel yönetimlere görev ve sorumluluklar yüklenerek, yerel yönetimlerin ülkemizdeki karşılığı olan belediyelere sosyal, kültürel, eğitim, sağlık ve sosyal işler alanlarında görev ve sorumluluklar verilmiştir. Bu çalışma, sosyal politikada yerelleşme sürecini ve buna eşlik eden sosyal belediyecilik kavramlarını sosyal hizmet perspektifinden incelemeyi amaçlamaktadır.
Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılarak bir literatür taraması yapılmıştır. Sosyal belediyecilik ve yerelleşme sürecinde 2008-2023 yılları arasında geliştirilen sosyal politikalara ilişkin kitap, makale, dergi ve tezleri içeren alandaki mevcut çalışmalar incelenmiştir.
Sosyal belediyecilik, sosyal hizmet literatüründe yeni bir kavram olmamakla birlikte bu alanda çok az çalışma olması nedeniyle sosyal belediyecilik literatürüne eklenmesi gereken güncel konuları içermektedir. Ayrıca belediyelerde sosyal hizmet vizyonunun tam olarak anlaşılamaması, belediyelerdeki sosyal hizmet uzmanı sayısının az olması, sosyal hizmet uzmanlarının görev ve sorumluluklarının net olmaması gibi nedenler hizmetlerin kalitesini ve sürdürülebilirliğini olumsuz etkilemekte ve reaktif bir uygulamanın ötesine geçilememesine neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Politika, Yerelleşme, Sosyal Belediyecilik, Sosyal Hizmet

Kaynakça

• Acar, H, Negiz, N, & Akman, E. (2013). Sosyal Politika ve Kamu Yönetimi Bileşenleriyle Sosyal Hizmet Temelleri ve Uygulama Alanları (1 Baskı). Ankara: Maya Akademi.
• Alan, Ç. (2018). Türkiye’de Sosyal Belediyeciliğin Uygulanmasını Zorlaştıran Nedenler. Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 6(2), 54-66.
• Altun, F. (2018) Türkiye’de Sosyal Belediyecilik: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Arıkboğa, E. (2011). Büyükşehir Belediye Modeli ve Reform. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt yok, (2). 1-32.
• Aygen, M. (2014). Sosyal Belediyecilik Üzerine Bir İnceleme: Elazığ Belediyesi Örneği. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 1(1), 173-192.
• Bahar, Ö. F. & Durmaz, Ş. (2023). Yoksulluğa Yönelik Sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 703-740.
• Bakır, P. (2022). Kadın Eğitimi ve İstihdamı Açısından Sosyal Belediyecilik Rolü. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(10), 1472–1479.
• Baran, D. (2018). Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: Kırşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Baş, H. & Çetin, B. İ. (2017). Bir Sosyal Belediyecilik Uygulaması Olarak İstanbul Esenler Belediyesi Gençlik Merkezi Örneği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 149-175.
• Beki, A. (2008). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları (Ümraniye Belediyesi Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Berkün S (2017). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışı. E-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9(2), 582 - 598. Beyazıt, E, & Güneş, M. (2016). Yeni Yerel Yönetim Yasalarının Sosyal Politikaya Katkıları. International Journal of Academic Value Studies, 2(4), 78-89.
• Cresswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (3.Baskı). (Çev. Demir, S. B. ). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). (Çev. Demir, S. B. & Bütün, M.), Ankara: Siyasal Kitabevi. Çeçen, A. (2020). Kültür ve Politika. (3. Baskı). Ankara: Astana Yayınları.
• Çelik, A. (2014). Sosyal Belediyecilik Anlayışı: Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-20.
• Çelik, E. G. (2013). Yerel Yönetimlerin Sosyal Politikalara Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çelikkaya, F. & Yayar, R. (2017). Türkiye’deki Büyükşehir Belediyelerinin Etkinlik Analizi. Beşel, F. & Yardımcıoğlu, F. (Ed.). Yerel Yönetimler Üzerine Seçme Yazılar. (s.53-94), Sakarya: Beşköprü Yayınları.
• Çöpoğlu, M. (2014). Sosyal Belediyecilik ve Sorunları. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 223-247.
• Danışman, N. (2018). Sosyo Kültürel Politikalar Bağlamında Sosyal Belediyecilik: Safranbolu Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Doğan, F. (2020). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik: Aydın Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Duran, İ. (2019). Sosyal Belediyecilik Faaliyetleri: Çiftlikköy Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Ersöz, H. Y. (2011). Sosyal Politikada Yerelleşme. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Eryılmaz, E. (2023). Türkiye’deki Sosyal Belediyecilik Anlayışının Dönüşümü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi/ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Genç, Y, Çavuşoğlu, O, & Çöpoğlu, M. (2020). Sosyal Politika Geliştirmede ve Sosyal Hizmet Uygulamalarında Yerelleşme: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Sosyal Gelişim Merkezi Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 235-272.
• İşgör, K. (2020). Sosyal Belediyecilik: Zonguldak Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Kalaycı, S. & Akın, A. (2021). Sosyal Hizmetlerin Yerelleşmesine Kent Konseylerinin Katkıları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 189-210.
• Kalaycı, S. (2020). Yerel Yönetimler ve Sosyal Hizmetler. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kalaycı, S. (2021). Sosyal Hizmetlerin Yerel Yönetimlerde Örgütlenmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(52), 689-714.
• Karayılmaz, D. (2019). Yerel Yönetimlerde Kentsel Yoksulluk Bağlamında Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: Yalova Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Karımlı, J. (2011). Avrupa Birliğinde Uygulanan Sosyal Refah Politikaları ve Üyelik Müzakere Sürecinde Türkiye’ye Yansımaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Kaya, Ö. (2018). Sosyal Belediyecilik Çerçevesinde Engellilere Sunulan Hizmetler: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Nişantaşı Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keleş, S. (2008). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Ankara Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kesgin B (2012). Kentsel Yoksulluğa Yönelik Yerinden ve Yerel Müdahale: Sosyal Belediyecilik. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt yok, (26), 169 - 180.
• Kesgin, B. (2016). Sosyal Hizmetin Yerelleşmesi ve Sosyal Hizmette Yerel Yönetimlerin Artan Rolü. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 319-340.
• Kocaoğlu, M., Aydoğan, C. & Akkuş, Ö. K. (2017). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 157-169.
• Koç, N. & Ökmen, M. (2015). Sosyal Belediyecilik Anlayışı Çerçevesinde Seçilmiş Belediyelerin Sosyal Bütçelerinin Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, (168), 69-84.
• Koçak, O. & Kavi, E. (2014). Sosyal Politika Aktörü Olarak Sosyal Girişimci Belediyecilik. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3 (6), 26-49.
• Koçak, O., Arslan, H., & Eti, S. (2017). Belediyelerde Sosyal Politika Uygulamaları ve Pendik Belediyesi Örneği. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12), 119-144.
• Koray, M. & Temiz, H. E. (2014). Merkezi Yönetimle İlişkiler, Kısıtlar ve Harcamalar Çerçevesinde Sosyal Belediyecilik ve Dört Büyükşehir Belediyesi Açısından Uygulamalar. Çalışma ve Toplum, 3 (42), 11-60. Koray, M. (2022). Sosyal Politika (7. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Köse, A.C. (2022). Türkiye'de Sosyal Belediyecilik Uygulamalarının Sosyal Hizmet Açısından Karşılaştırılması: Sultanbeyli ve Bakırköy Belediyeleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi/ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yalova. Küçükkelepçe, Ö. & Şahin, S. (2022). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışının Kanunlar Üzerinden İncelenmesi ve Uygulamada Yaşanan Sorunlar, Bayburt Üniversitesi Adalet Dergisi, 1 (1), 39-71.
• Negiz, N. (2011). Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri Açısından Isparta Belediyesi: Farkındalık, Yararlanma ve Değerlendirme Açısından Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,16 (2), 323-341.
• Öner, Ş. & Çam, B. (2021). Covid-19 Sürecinde Yükselen Sosyal Belediyecilik: Ankara Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(Özel Sayı), 137-163.
• Ören, K. (2017). Sosyal Politika (5. Baskı). İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Özer, M. A. (2015). Sosyal Ekonomi Politikaları Kapsamında Sosyal Belediyecilik Anlayışı. Journal of Social Policy Studies/Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, cilt yok, (35).
• Öztürk, H. & Gül, H. (2012). Sosyal Belediyecilik Sosyal Devlete ve Sosyal Haklara Bir Alternatif mi?. IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, 6, 12. (s.205-220).
• Pekdaş, M. & Büyükakın, F. (2020). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Belediyecilik Uygulamalarına İlişkin Bir Değerlendirme: Sultanbeyli Belediyesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (40), 35-63.
• Pektaş, E. K. (2014). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Temel Sorunlar, Akademik İncelemeler Dergisi, 5 (1), 4-22.
• Şahinoğlu, İ. (2017). Yerel Sosyal Politika Uygulamalarında Türkiye Deneyimi Sosyal Belediyecilik Anlayışı. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (11), 37-67.
• Seçkiner Bingöl E, Ömürgönülşen U. (2018). Sosyal Belediyecilik Bağlamında Türkiye’de Büyükşehir Belediyelerinin Sosyal Hizmet ve Sosyal Yardım Faaliyetleri, Çağdaş Yerel Yönetimler, 27(3), 1-26.
• Sezik, M. (2016). Türkiye’de Sosyal Belediyeciliğin Gelişimi ve Sorun Alanları, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 171- 186.
• Sezik, M. (2017). Büyükşehirlerin Sosyal Belediyecilik Yaklaşımlarına Bir Örnek Olarak Madde Bağımlılığı İle Mücadele Çalışmaları. Akademik İzdüşüm Dergisi, 2(1), 51-63.
• Şataf, C. & Mermer B. (2017). Avrupa'da Sosyal Belediyecilik Anlayışı ve Türkiye, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 13-33.
• Şataf, C. & Tapdık, S. (2022). Kentlerde Covid-19’la Mücadelede Dezavantajlı Gruplara Yönelik Sosyal Belediyecilik: Tr 32 Bölge İncelemesi. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 34-44.
• Şataf, C. & Taşdelen, S. (2019). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Faaliyetleri Çerçevesinde Antalya Büyükşehir Belediyesi Örneği, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 11 (1), 1-23.
• Şener, M. & Tekin, H. H. (2020). Sosyal Belediyecilik Bağlamında Yaşlı Bakım ve Alzheimer Gündüz Yaşam Merkezleri. Geriatrik Bilimler Dergisi, 3(3), 138-146.
• Taşkit, U. (2019). Sosyal Devlet ve Sosyal Belediyecilik: Fatih Belediyesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi/ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Tiyek, R. (2012). Yerel Yönetimlerin Sosyal Politika Uygulamalarındaki Rolü: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sosyal Yardım Birimi Örneği. Yerel Politikalar, cilt yok, (2), 53-84.
• Tokgöz, F. (2017). Sosyal Belediyecilik: Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• Tokol, A. & Alper, Y. (Ed.). (2011). Sosyal Politika. (1. Baskı). Dora Basım Yayın
• Toprak, D. & Şataf, C. (2009). Türkiye’de Yerel Yönetimler Reformu Çerçevesinde Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 11-24.
• Tümerkan Albayrak, E. & Birinci, M. (2017). Sosyal Devlet Modelleri: Sosyal Demokrat Model, İsveç- Norveç Örneği. Sosyal Çalışma Dergisi, 1 (1), 64-100.
• Uğur, A. & Bostan, M. K. (2016). Sosyal Harcamaların Yerelleşmesi: Sosyal Belediyecilik Uygulamalarının Etkinliği. Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science/ Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(15).
• Ünal, F, Caner C (2014). Yerel Yönetimler ve Sosyal Politika (Lar): Sosyal Belediyecilik. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 49(2), 31-49.
• Ünlü, U. (2016). Sosyal Belediyecilik Anlayışının E-Belediyecilik Uygulamalarına Entegre Edilmesi. Sayıştay Dergisi, cilt yok, (102), 63-89.
• Vural, T. (2017). Yerel Yönetimlerde Alternatif Hizmet Sunum Yöntemlerinin Gerekçeleri. Beşel, F. & Yardımcıoğlu, F. (Ed.). Yerel Yönetimler Üzerine Seçme Yazılar. (s.215-236) içinde. Sakarya: Beşköprü Yayınları.
• Yavuz Karagöz T. (2019). Sosyal Belediyecilik Çerçevesinde Engelli Bireylere Sunulan Hizmetler: Tepebaşı Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yalova Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Yıldırım, H. (2019). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Uygulamaları Üzerine Bir Karşılaştırma: Kadıköy Ve Esenler İlçe Belediyeleri Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz Döndaş, Y. (2023). Yerel Yönetimlerde Sosyal Politika Bağlamında Sosyal Belediyecilik Uygulamaları: Mersin Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2012). Türkiye’de Sosyal Politika ve Sosyal Hizmetlerin Geliştirilmesi, Toplum ve Sosyal Hizmet, 23 (2), 145-158.
• Yönten, A. & Şimşek, Ç. (2016). Türkiye'de Sosyal Belediyecilik Olgusunu Anlamak: Samsun Üzerine Bir İnceleme, Strategic Public Management Journal, 2 (3), 76-89.