Merkezi Yönetim ve Yerel Yönetimler Arasındaki Vesayet İlişkisi Bağlamında Kayyım Uygulaması

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 3, 55 - 65, 30.09.2025

Güven Deniz

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1758981

Öz

Türkiye’de son yıllarda idari vesayet yetkisi kapsamında belediye organlarına yapılan kayyım atamaları ciddi tartışmaları gündeme getirmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de belediyelere kayyım atanması uygulamasını eleştirel bir perspektifle incelemektedir. 2016 yılında ilan edilen olağanüstü hâl süreciyle ivme kazanan bu uygulama, zamanla geçici bir güvenlik tedbirinin ötesine geçerek kalıcı bir yönetsel araç haline gelmiştir. 1982 Anayasası, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı gibi hukuki belgeler temel alınarak yapılan analizde, kayyım atamalarının hukuki dayanakları, siyasal sonuçları ve demokratik yönetişim üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. Terörle mücadele gerekçesiyle meşrulaştırılan bu uygulamaların sıklığı ve süresi, yerel özerklik, seçilmiş irade ve demokratik temsil ilkelerini zayıflatmaktadır. Makale, kayyım uygulamalarının merkeziyetçiliği artıran ve yerel yönetimlerde meşruiyet krizine yol açan bir yapıya dönüştüğünü savunmakta ve idari vesayet kavramının demokratik ilkelere uygun şekilde yeniden tanımlanmasını önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Vesayet , Yerel demokrasi , Kayyım , Yerel özerklik

Trustee Appointments as an Instrument of Administrative Tutelage in The Relationship Between Central and Local Governments

Öz

In recent years, the appointment of trustees to municipal bodies within the scope of administrative tutelage authority in Turkey has sparked serious debates. This study examines the practice of appointing trustees to municipalities in Turkey from a critical perspective. In 2016, this practice gained momentum with the declaration of a state of emergency, and over time, it evolved from a temporary security measure into a permanent administrative tool. Drawing on the 1982 Constitution, Municipal Law No. 5393, and the European Charter of Local Self-Government, the analysis evaluates the legal basis, political consequences, and effects of trustee appointments on democratic governance. The frequency and duration of these practices, which are justified on anti-terrorism grounds, undermine the principles of local autonomy, democratic will, and representation. The article argues that trusteeship practices have become a structure that increases centralization and leads to a crisis of legitimacy in local governments, and proposes a redefinition of the concept of administrative tutelage in line with democratic principles.

Anahtar Kelimeler

Tutelage , Local Democracy , Trustee , Local Autonomy

Kaynakça

• Aktan, T. (1976). Supervision by Administrative Trusteeship in Local Governments. Journal of Public Administration, 9(3), 4–24.
• Apan, A. (2021). Administrative Trusteeship, Suspension of Mayors, and Appointment of "Trustees": Theory and Practice. Turkish Journal of Administration, (492), 71–105.
• Bayrakcı, E. (2014). Local Government Finance. Konya: Dizgi Ofset.
• Bilgiç, V. K. (1998). Local Governments. Ankara: 21st Century Publications.
• Demir, O. (2006). Supervision by Administrative Trusteeship over Local Government Decisions. (Master’s thesis). Izmir: Dokuz Eylul University, Institute of Social Sciences.
• Deniz, G. (2019). Metropolitan Governance in Turkey from a Local Politics Perspective. Ankara: Gece Academy.
• Derdiman, R. C. (2007). Administrative Law. Bursa: Alfa Aktüel Publications.
• Erdoğan, S. (1972). Administrative Trusteeship Powers over Municipalities. Ankara: Turkish Municipalism Association Publications.
• Erdem, N., & Kavanoz, S. E. (2019). An Evaluation of Trustee Appointments to Municipalities in Turkey in Terms of Legality. Ombudsman Institution Academic Journal, 6(12), 155–180.
• Eryılmaz, B. (2014). Public Administration. Kocaeli: Umuttepe Publications.
• Gözler, K. (2006). Introduction to Administrative Law. Bursa: Ekin Publishing.
• Gözler, K., & Kaplan, G. (2006). Lectures on Administrative Law. Bursa: Ekin Publishing.
• Günday, M. (2004). Administrative Law. Ankara: İmaj Publishing.
• İzci, F., & Geylani, D. (2019). An Evaluation of the Trustee System in Terms of Democratic Governance Principles and Legal Aspects. Eurasian Journal of Social and Economic Research, 6(6), 562–573.
• Kabaalioğlu, H. A., & Yıldırım, T. (1995). The Administrative Organization of Turkey. Istanbul: Kazancı Printing.
• Kalabalık, H. (2005). Comparative Local Government Law with EU Countries. Ankara: Seçkin Publishing.
• Keleş, R., & Özgül, C. G. (2017). An Evaluation on the Appointment of "Trustees" to Municipal Bodies. Ankara University Faculty of Political Science Journal, 72(2), 299–313.
• Nadaroğlu, H. (2001). Local Administrations. Istanbul: Beta Publishing.
• Önen, M. S., & Eken, İ. (2016). Examination of the Administrative Trusteeship Power over Local Governments. Electronic Journal of Social Sciences, 15(56), 216–234.
• Şengül, R. (2018). Local Governments. Kocaeli: Umuttepe Publications.
• Tortop, N. (1999). Local Administrations. Ankara: Yargı Publishing.
• Türmen, R. (2016). Legal Issues of State of Emergency Decrees. http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/588452/OHAL_kararnamelerinin_hukuksal_sorunlari.html (Accessed: 29.03.2025).
• Ulusoy, A., & Akdemir, T. (2006). Local Governments: Theory-Practice-Finance. Ankara: Seçkin Publishing.
• Yaman, M. (2018). The European Union and Local Governments. In K. Görmez & H. Yaylı (Eds.), Local Governments (pp. XX–XX). Ankara: Orion Publishing.
• Yıldırım, T., Yasin, M., Karan, N., Özdemir, H. E., Üstün, G., & Tekinsoy, O. (2011). Administrative Law. Istanbul: On İki Levha Publishing.
• Yosunkaya, S. (2018). Administrative Trusteeship Supervision over Municipal Governance in Turkey. (Master’s thesis). Adıyaman: Adıyaman University, Institute of Social Sciences.