The Transformation in the Plan of the Turkish Republic of Northern Cyprus in the Perspective of New Right and European Union Policies

Yıl 2019, , 349 - 388, 25.01.2019

Barış Övgün , Şifa Çolakoğlu

https://doi.org/10.32450/aacd.511978

Öz

The organization and functioning of the planning in the Turkish Republic of
Northern Cyprus (TRNC) have great similarities with Turkey. In 1976, the State
Planning Organization was established as taking as an example the State Planning
Organization in Turkey. But the neo-liberalism phenomenon and the free market
system has brought significant changes in the concept of planning both in Turkey and
TRNC. This new concept of planning, which has been felt noticeably in the European
Union accession process since 2000s, has led to significant transformations in SPO.
This study claims that, although the SPO's understanding of planning has some
differences due to its own administration, economic and political structure of Cyprus,
has great similarity with structure, functioning and transformation of planning
organization in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), planning, developing, SPO

Yeni Sağ ve Avrupa Birliği Politikaları Perspektifinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Planlamada Yaşanan Dönüşüm

Öz

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) planlamanın örgütlenmesi ve
işleyişi Türkiye’deki planlamanın örgütlenmesi ve işleyişiyle büyük benzerlikler
taşımaktadır. 1976 yılında Türkiye’deki Devlet Planlama Teşkilatı örnek alınarak
ulusal planlama örgütü olarak Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) kurulmuştur. Ancak
1980’lerde yükselişe geçen, neo-liberalizm olgusu ve rekabet ilkesi üzerine kurulan
serbest piyasa sistemi, gerek Türkiye Cumhuriyeti gerekse KKTC’deki planlama
anlayışında önemli değişiklikler getirmiştir. Kuzey Kıbrıs’taki etkisi 2000’lerden
itibaren Avrupa Birliği katılım süreci ile belirgin olarak hissedilen bu yeni planlama
anlayışı, DPÖ’nün işlevinde önemli dönüşümlere yol açmıştır. Bu çalışmada
amaçlanan, DPÖ’nün planlama anlayışının Kıbrıs’ın kendine özgü yönetsel,
ekonomik ve siyasal yapısından kaynaklanan bazı farklılıklara sahip olmasına
rağmen Türkiye’deki kalkınma planlaması uygulamasının merkezinde yer alan
DPT’nin yapısı, işleyişi ve dönüşümüyle büyük benzerlik taşıdığını ortaya koymaktır. 

Anahtar Kelimeler

KKTC, planlama, kalkınma, DPÖ, DPT

Kaynakça

• Adaoğlu, Hacer Soykan. “AB ve KKTC Hukuku Açısından Yeşil Hat Tüzüğü”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 5, no1, (2005): 15-28.
• Ağar, Serkan. “Kamu Kurumları (Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları) Teorisi”, TBB Dergisi 65 (2006): 277-310.
• Akçay, Ümit. “Türkiye’de Planlama Deneyimine DPT Üzerinden Bakmak”, İçinde. Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi, editörler Demet Yılmaz, Ferhat Akyüz, Fuat Ercan, Koray R. Yılmaz, Ümit Akçay, Tolga Tören, 229-255. Ankara: Dipnot Yayınları, 2006.
• Akgür, Sibel. “İngiltere’nin Sömürge Yönetim Sistemi’nin Kıbrıs’ta Uygulanma Biçimi: Kavanin Meclisi (LegislativebCouncil)”, Amme İdaresi Dergisi 45, no 4 (2012): 73-93.
• Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı, Ankara, 2003.
• Chang, Ha-Joon. Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü, Çeviren. Tuba Akıncılar Onmuş, 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Çiner, Can Umut ve Oral Karakaya. “Merkez – Yerel İlişkileri ve Mülki İdarenin Dönüşümü”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi68, no 2, (2013): 63-93.
• Dunn William N. and Miller, David Y. “A Critique of The New Public Management and The Neo-Weberian State: Advancing a Critical Theory of Administrative Reform”, Public Organization Review, V:7, N:4, (2007): 345-358.
• Dikmen, Ahmet Alpay. Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, 2. Baskı. Ankara: Pratika Yayınevi, 2013.
• Eminer, Fehiman ve Fatma Güven Lisaniler. “Özelleştirmenin Çalışanların Refahı Üzerindeki Etkisi: Kıbrıs Türk Hava Yolları Örneği.” İçinde. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Hukuk- 4. Uluslararası Kadın/toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Konferans Kitabı Cilt 2, 1-17, Gazimağusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Erhürman, Tufan. Çare Başkanlık Sistemi mi? KKTC’de Hükümet Sistemi Tartışmaları ve Başkanlık Sistemi, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2011.
• Erhürman, Tufan. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İdari Yargılama Hukuku, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2012.
• Eroğul, Cem. Anatüzeye Giriş, 11. Baskı, Ankara: İmaj Yayınevi, 2010. Gazioğlu, Ahmet C. Enosis Çemberinde Türkler, 2. Baskı, Lefkoşa: CYREP Yayın Merkezi, 2000.
• Hamitoğulları, Beşir."Karma Ekonomi, Planlama ve Büyümeye" İlişkin Bazı Yanılgılar Üzerine.”, SBF Dergisi, 35, no 1 (1980): 167-186.
• Hayek Friedrich August Von. Kölelik Yolu, (Çev: Turhan Feyzioğlu ve Yıldıray Arsan), Ankara: Liberte Yayınları, 2004.
• Hill, George. Kıbrıs Tarihi: Osmanlı ve İngiliz İdaresi Dönemi 1571-1948. Çeviren. Nazım Can Serbest. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
• Kalfa, Ceren. “1933 Yılı: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş”. İçinde. Açıklamalı Yönetim Zaman Dizini 1929-1939, ed. Birgül A. Güler, 413-427, Ankara: KAYAUM Yayını, 2007.
• Keleş, Ruşen, Ayşegül Mengi, Tayfun Çınar, Deniz İşçioğlu, Ozan Zengin, Can Giray Özgül, Tuğba Sin. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2017.
• Mouffe, Chantak. “Demokrasi ve Yeni Sağ”, (Çev: Yılmaz S. Oner), Kriz, Neoliberalizm ve Reagan Dosyası, der: Ragıp Zarakolu, 65-86, İstanbul:Alan Yayıncılık, 1985.
• Necatigil, Zaim M. KKTC’de Anayasa ve Yönetim Hukukunun Esasları, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2015.
• Oran, Baskın, Atay Akdevelioğlu, Çağrı Erhan, Erel Tellal, Funda Keskin, Gökçen Alpkaya, Hikmet Uluğbağ, İlhan Uzgel, Kudret Özersay, Melek Fırat, Mustafa Aydın, Ömer Kürkçüoğlu, Sanem Baykal, Tuğrul Arat. Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919- 1980.18. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Osborne D. and Geabler, T. Reinventing Government, How The Enterpreneurial Spirit is Transforming The Public Sector, New York: Plume Boks, 1993.
• Övgün, Barış. Devlet ve Planlama. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2010.
• Övgün, Barış. “Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı”, SBF Dergisi 66, no 3 (2011): 263-281.
• Özersay, Kudret. Yeni Uluslararası Mahkeme Kararları Işığında Kıbrıs’ı Yeniden Okumak. Ankara: İmaj Yayınevi, 2009.
• Özgürlük Yayınları Araştırma Dizisi:1. dizgi. Şefika Beren, Tarihsel Gelişimi İçinde Kıbrıs’ta Sosyo-Ekonomik Yapı. Lefkoşa: Ortam Off- Set Tesisleri, 1987.
• Sezen, Seriye. Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama. Sayı. 293. Ankara: TODAİE Yayınları, 1999.
• Soyak, Alkan. “Türkiye’de İktisadi Planlama: DPT’ye İhtiyaç var mı?”, Doğuş Üniversitesi Dergisi 4, no2 (2003): 167-182.
• Şafaklı, Okan ve Erdal Güryay. “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Belediyelerin Mali Yapısı ve Temel Sorunları”, Çağdaş Yerel Yönetimler 13, no 2 (2004): 47-62.
• Şen, Ali. “Washington Konsensüs ve Gelişmekte Olan Ülkeler Sorunları: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10, no 2 (2005): 181-200.
• Tahsin, Emine. “Kuzey Kıbrıs Özelinde Neoliberal Dönüşümün Boyutları”, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5, no 2 (2014): 78-95.
• Tan, Turgut. Planlamanın Hukuki Düzeni. Sayı.154, Ankara: TODAİE Yayınları, 1976. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara, 2006.
• Turhan, Turgut, “Tarihsel Bakış Açısıyla Kıbrıs Türk Hukuk Sistemi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57, no 2 (2008): 253-286.
• Uçar, Aslı Yılmaz , “Kapitalizmde Planlama: Tarihsel ve Toplumsal Çözümleme”, Amme İdaresi Dergisi 47, no 3 (2014): 43-68.
• Versan, Vakur. Kamu Yönetimi. 6. Baskı. İstanbul: Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayını, 1976.