ESKİŞEHİR BASININDA 1989 BULGARİSTAN GÖÇÜ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 7, 17 - 40, 24.05.2021

Batuhan Alişoğlu Mehmet Kayıran

https://doi.org/10.32953/abad.822374

Öz

1944 sonrası Bulgaristan’da komünist rejimin hakim olmasıyla beraber Türk azınlık üzerindeki baskılar sistemli bir hale getirilmiş ve tek etnisiteli bir Bulgar devleti oluşturulmaya çalışılmıştır. Bulgaristan’ın azınlık - insan hakları konusunda imzaladığı anlaşmalarla ve taahhütleriyle çelişen tüm uygulamalar, 1989 göçüne neden olmuştur. Türkiye’nin bu süreçte izlediği politika, Türk basını tarafından yakından izlenmiş ve gelişmeler hakkında kamuoyu bilgilendirilmiştir. Eskişehir, göç sürecinde göçmenlerin yoğun olarak yerleştirildiği şehirlerden biri olmuştur. Dolayısıyla göçmenlerin konu olduğu haberlere il basınında sık sık yer verilmiş ve gelişmeler yakından takip edilmiştir. Bu makalenin amacı, Eskişehir’e yerleşen göçmenlerin yaşadığı uyum sorunlarını ve çözüm için ortaya konulan politikaları “Son Haber” ve “Sakarya” gazeteleri ekseninde tarihsel bir analize tabi tutmaktır.

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Basın, Göç, Göçmenler, Bulgaristan

Kaynakça

• ACAROĞLU, M. Türker, Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar I, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007.
• ATASOY, Emin, “Siyasi Coğrafya Işığında Bulgaristan Türklerinin 1989 Yılındaki Zorunlu Göçü”, Coğrafya Dergisi, S. 21, 2010, ss. 1-17.
• ATASOY, Emin, Asimilasyon Çemberindeki Bulgaristan Müslümanları, BETA Yayınları, İstanbul 2018.
• ADIGÜZEL, Yusuf, “Dayanışma Ağları Üzerinden Eskişehir’de Siyaset ve Göçmenlik Algısı”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, C. 3, S. 27, 2013, ss. 73-94.
• BALABAN-SALI, Jale; FEVZİ-MEHMED, Fatme, “1989 Bulgaristan Göçmenlerinin Kültürlerarası İletişim Pratikleri: Eskişehir Örneği, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, C. 8, S. 3, 2014, ss. 5-34.
• BCA, 272-0-0-11 / 7-1-2 (07.05.1913).
• BCA, 30-18-1-1 / 1-2-20 (24.06.1920).
• BCA, 30-10-0-0 / 66-440-18 (15.02.1927).
• BCA, 272-0-0-12 / 53-128-20 (18.06.1927).
• BCA, 272-0-0-12 / 56-142-24 (03.12.1927).
• BIÇAKLI, Hüseyin, Türkiye - Bulgaristan İlişkileri (1878-2008), İmge Kitabevi, Ankara 2016.
• CAMBAZOV, İsmail, Bulgaristan Türk Basını Tarihinde Yeni Işık-Nova Svetlina Gazetesi, Erkam Matbaası, İstanbul 2011.
• ÇETİN, Turhan, “Bulgaristan’daki Soydaşlarımızın Türkiye’ye Göç Etme Süreçlerini Etkileyen Bazı Değişkenlerin İncelenmesi”, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, C. 8, S. 1, 2008, ss. 55-75.
• ÇETİN, Turhan, “Bulgaristan’dan Göç Eden Türk Nüfusun Dağılışını Etkileyen Coğrafi ve Kültürel Faktörler”, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÜCAUM) VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, Ankara, 3-5 Kasım 2010, ss. 71-82.
• ÇUHA, Nilgün, “Türkiye’de Göç Olgusu ve Eskişehir’de Kurulan Göçmen Mahalleler, Erdem, C. 12, S. 34, 1999, ss. 82-90.
• Devlet Planlama Teşkilatı, Bulgaristan’dan Türk Göçleri, Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Başkanlığı Hizmete Özel Rapor, Ankara 1990.
• DOĞANAY, Filiz, “Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi”, Toplum ve Göç II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiriler Kitabı, Sosyoloji Derneği-Devlet İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara 1997.
• EMEK İNAN, Canan, “Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerinden Bir İnceleme”, Göç Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 3, 2016, ss. 10-33.
• İNGİNAR KEMALOĞLU, Ayşegül, Bulgaristan’dan Türk Göçü (1985-1989), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2012.
• KAMİL, İbrahim, Bulgaristan Türkleri ve Göçler (Bulgaristan Komünist Partisi Gizli Belgeleri), C. 7, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2018.
• KARA, Hasan; ŞAHBAZ, Hüseyin, “Geçmişten Günümüze Çifteler İlçesinde Göçler”, Tarih Okulu Dergisi, S. 26, 2016, ss. 363-388.
• KAYAPINAR, Ayşe, “Bulgar Tarihçilerinin Komplo Teorilerinden Örnekler ve Bunların Bulgaristan’daki Türk Azınlığa Etkileri”, 89 Göçü Bulgaristan’da 1984-89 Azınlık Politikaları ve Türkiye’ye Zorunlu Göç, ed. Neriman Ersoy-Hacısalihoğlu, Mehmet Hacısalihoğlu, Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALKAR) & Balkan Medeniyetler Merkezi (BALMED), İstanbul, 2012, ss. 99-120.
• KIRLI, Engin, 19. ve 20. Yüzyılda Eskişehir’e Yapılan Göçler, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir 2001.
• KONUKMAN, Ercüment, Tarihi Belgeler Işığında Büyük Göç ve Anavatan (Nedenleri, Boyutları, Sonuçları), haz. Kutlay Doğan, Ankara 1990.
• KOYLU, Zafer; BİRGÜN, Melis, Eski Bir Şehrin Hikayesi 1923-1938, Eskişehir Ticaret Odası Yayınları, Eskişehir 2015.
• KUTLAY, Muzaffer, “The Turks of Bulgaria: An Outlier Case of Forced Migration and Voluntary Return”, International Migration, C. 55, S. 5, 2017, ss. 162-179.
• ÖNDER, Selahattin, Cumhuriyet Devrinde Eskişehir (1923-1973), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara 1986.
• SARINAY, Yusuf, “Cumhuriyet Döneminde Balkan Ülkelerinden Ankara’ya Yapılan Göçler (1923-1990)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 27, S. 80, 2011, ss. 351-387.
• ŞİMŞİR, Bilal, “Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar ve Belgeler: Büyük Göçün Sona Ermesi (1950-1951)”, Türk Kültürü, S. 275, Mart 1986.
• ŞİMŞİR, Bilal, Bulgaristan Türkleri, Bilgi Yayınevi, Ankara 2012.
• YALÇIN, Cemal, Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara 2004.
• ZAFER, Zeynep, “Bulgaristan Türklerinin 1984-1989 Eritme Politikasına Karşı Direnişi”, Gazi Akademik Bakış, C. 3, S. 6, 2010, ss. 27-44.
• Sakarya Gazetesi
• Son Haber Gazetesi
• Milliyet Gazetesi
• Hürriyet Gazetesi
• Cumhuriyet Gazetesi
• New York Times, https://www.nytimes.com/1989/08/22/world/turkey-closing-borders-to-refugees-from-bulgaria.html (8 Haziran 2020)